محمد فرنود، عکاس خبری و مطبوعاتی دو سال پیش که ایران را به مقصد فرانسه برای گردآوری آثارش در آژانس سیپا و آماده سازی آنها برای چاپ کتاب و برپایی نمایشگاه ترک می.کرد هرگز تصور نمی.کرد که ضایعه کوچک گوشه پلکش تبدیل به توموری خواهد شد که بیش از یکسال است او را درگیر جراحی و عوارض پس از آن کرده است. سایت عکاسی با ابراز تاسف از وضعیت محمد فرنود و آرزوی سلامتی و بهبودی برای او یادداشت دکتر یونس شکرخواه دوست و همکار قدیمی او را جهت اطلاع جامعه عکاسی ایران منتشر می کند. این یادداشت پیش از این در همشهری آنلاین و روزنامه شرق شنبه ۱۴ آبان منتشر شده است.
میم مثل مردمک؛ مثل محمد
روی تخت یک بیمارستان، تنهاست در پاریس و به روزهایی فکر می.کند که چشم همه ما بود در روزهای درد و در روزهای شادی. یادم هست روزی که ایندیرا گاندی ترور شد او چطور و به چه شیوه.ای خودش را به هند رساند و فردای آن روز با عکس.های اختصاصی او یک گزارش تصویری زنده داشتیم از این رویداد؛ و در یادها مانده به جا عکس.هایی که از فیدل کاسترو گرفت و از یاسر عرفات؛ دانیل اورتگا و معمر قذافی؛ از غیرمتعهدها و از المپیک و جام.جهانی و رویدادهای هنری، از تسخیر سفارت آمریکا در تهران با یک سال تمرکز بر این رویدادها جهانی از آغاز تا پایان، از ماتم فلسطینی.ها در بیروت و از شیعیان جنوب لبنان؛ از زمستان کردهای شمال عراق و کشتار شیعیان جنوب عراق و.... عکس.های تکان..دهنده.اش از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، از بمباران وحشیانه هواپیماهای عراقی علیه مردم بی.دفاع بستان و آزادسازی خرمشهر یا عکسی از خود او که زیر این بمباران چگونه بی.هراس از مرگ؛ تعهد تاریخی.اش را به انجام می.رساند و یا درخشان.ترین عکسش، آن. رژه پر صلابت که در جای جای ایران؛ حمایتگرانه در قاب چشم.ها نشست.... و باز یادم هست که چطور چاپ شدن عکس.هایش از نخستین ساعات زلزله.های رودبار و منجیل و بم در رسانه.های بین.المللی بیش از ۶۰ کشور جهان و تاثیر به.سزایش باعث شد تا موجی از کمک.های مردمی به سوی شهرهای زلزله زده روانه شود. او خوب می.دانست چگونه با عمق جان در سوژه.ها نفوذ کند و می دانست چطور می.توان انسان.ها را از طریق عکس در هر گوشه و کنار دنیا به تامل وادارد و کمک.های بین.المللی را با چاپ شدن عکس.ها در رسانه.های جهان به سوی کانون.های زلزله زده سرازیر سازد. محمد فرنود فتوژورنالیست پرتکاپوی تمام عیار به این.ها بسنده نکرد، تجربه.های گرانقیمت برخاسته از تلاش.های سازنده.اش را در قالب اصول عکاسی خبری و اجتماعی؛ بی.دریغ به کلاس.های دانشگاه برد تا نسل جوان مستعد ایران بی.الگو نماند؛ آموخته.های. حرفه.ای.اش را به کتاب.ها و نمایشگاه.ها در داخل و خارج سپرد و پای ایجاد نهادهای صنفی نشست؛ و سرسختانه کوشید تا به عکاسی خبری مطبوعاتی ایران در مقیاس.های جهانی هویت دهد و بارها حاصل کارهایش را در قالب ویژه.نامه.هایی ستودنی. در سه دهه اخیر به کیهان داد؛ به اطلاعات به شرق؛ به همشهری و ..... کم حرف می.زد؛ بیشتر عمل می.کرد و عکس.هایش فریاد این رویه.ها بود. به مردی که قدرت عکس و عکاسی را می.شناخت، اما به قواعد اداری و بوروکراتیک در روزنامه.ها تن نمی.داد و می.گفت یونس زمان از دست می.رود و می.رفت و تا کاری را به اتمام نمی.رساند بازنمی.گشت؛ جوایز متعدد و مدرک درجه یک هنر دادند؛ اما باز هم ننشست و چشم به دوربین چسباند. همسر هماره همراهش مریم را دیروز دیدم که با دکتری در حال مشورت بود. او مریم دیروزها نبود؛ گرد غم و خطوط گذر یک غم جانکاه بر پیشانی.اش؛ نگاهم را تیره کرد؛ نرم و روان به واگویه پرداخت و خوب می.دانست چطور باید مرا - بی.آنکه بدانم و شوکه شوم- به تدریج در برابر تصاویری قرار دهد که این بار شکارش خود شکارچی بود. عکس فرنود را که دیدم مریم هم با من گریست: یک چشم او را دوخته بودند. حالا دیگر باید باور کنم که هر عکس روزنه.ای رازآلود است رو به رازی دیگر که در چرخش هر روایتی؛ راه رازگشایی را هم مسدودتر می.کند. دلم نمی.خواست باور کنم که این عکس محمد باشد و راوی سکوت او در آن اتاقک بیمارستان؛ با چشمی دوخته شده؛ آن هم چشم راست، چشم دوربین، در محاصره پنجره.های مسدود آن اتاقک - تا نور نبیند؛ تا مبادا به خاطر حساس شدن، خشک شود. محمد پنج سال با میراثی که از یک منطقه آلوده به چشمش نشسته بود؛ مواجه بود؛ شاید رد پای یک زلزله و شاید هم ..... چه فرقی می.کند؛ محصول صحنه.هایی که باید بی.محابا به آنها نزذیک می.شد تا برای تاریخ ثبت.شان کند. او بارها به دکتر رفت؛ حتی یک.بار عمل شد که متاسفانه به علت عدم پاک.سازی کامل سلول.های آلوده؛ همه پلک درگیر شد. چه یغمایی است این؟ دوختن چشم و ربودن نور از برابر مردمک مرد تمام عیاری که چشمان جستجوگرش آموخته دوربینی بوده است. چشم دیگرش هم بسته بود، اما چهره.اش اصلا خبر از خواب نمی.داد؛ انگار از همه چیز فاصله گرفته بود تا بهتر ببیند در کجای جهان و بر آونگ عقربه.های کدام زمانه؛ چنین تنهای تنها به دست باد سپرده شده است. شاید هم داشت جای خالی خودش را در میدان التحریر مصر می.دید و خیابان.های طرابلس. برسون - پدر فتوژورنالیسم- می.گوید در هر گزارشگری فتوژورنالیستی؛ عکاس مثل یک بیگانه به صحنه می.نگرد؛ اما این بار او با چشمان بسته فقط و فقط به خودش می.نگریست و این من بودم که بیگانه بودم؛ نمی.دانستم رفیقم یک سال است درگیر توموری خطرناک است که چشم او را نشانه رفته. و او را روانه بیمارستان کرده است؛ من بر این گمانه بودم که شاید این بار هم مثل آن صدها بار دیگر، بی.خبر رفته به لیبی یا به بحرین و تونس و بر می.گردد مثل همیشه با هزارن فریم بی.بدیل تا باز بنشینیم تا پاسی از شب و انتخاب کنیم از بین آن.ها تا ویژه.نامه.ای شود برای این و آن. - محمد! شب بم یادت هست؟
او سال پیش یک عمل سنگین و حساس هفت ساعته را تحمل کرده و زیر نظر مراقبت.های ویژه هفتگی پزشکان بوده و برای آنکه میکروب به استخوان جمجمه تسری نیابد و منجر به تخلیه کاسه چشم نشود؛ دانه دانه سلول.ها را از چشمش جدا کرده بودند و یک به یک به آزمایش سپرده بودند و هفته گذشته نیز دوباره آزمایش و ... مراقبت.ها. برای اینکار مجبور شده. بودند سه چهارم پلک را بردارند؛ و متاسفانه ماجرا هنوز به پایان نرسیده است؛ فرنود در این روزهای سخت منتظر جراحی دوم است و دارد به پشت سر نگاه می.کند؛ به زلزله.ها و سیل.ها و جنگ.ها و به مخاطراتی که او را از پا در نیاورد، او دارد پیامدهای تلخ. یک زندگی حرفه.ای را با خود به همه جا می.کشاند؛ مگر از سایه گریزی هست؟ او دارد مرور می.کند رویدادهایی را که ما حتی تاب دیدنشان را در عکس.ها هم نداشتیم. ما هنوز مثل بیگانه.ها ایستاده.ایم؛ البته با چشمانی باز؛ از من رفیق سی ساله او تا آن.هایی که او را فقط از طریق عکس.هایش می.شناسند. البته مثل همیشه استثناهایی هم هستند که بی.هیاهو راه خود را می.روند. من باید به عنوان یک دوست و همکار؛ سپاسگزار رئیس فرهنگستان هنر، علی معلم ارجمند باشم و سپاسگزار معاونت مطبوعات خارجی ارشاد که کارهایی کرده.اند و دنباله ماجرا خواهند گرفت. می.گویند عکاسی شیوه.ای از حس کردن است؛ شیوه.ای از درک کردن و دوست داشتن و ما بی هر سه این.ها ایستاده.ایم. عکاسی هنر دیدن است؛ و ما هنوز نمی.بینیم؟ و سرمان بند است به تیتر و سوتیتر و فلاش و گوگل و ایمیل و فلان... عکاسی ثبت حس است. بیائیم با .احساس در برابر این حادثه تلخ بایستیم.
شما می.توانید از طریق بخش نظرات همین خبر با محمد فرنود در ارتباط باشید یادداشت.ها و مطالب شما برای همسر وی ارسال و به دست محمد فرنود خواهد رسید.