اين دندان عقل لعنتي

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: معضلات و دردسرهاي داشتن عقل

يكي از رايج.ترين مشكلات دختران و پسران جوان در رده سني 18، 19 تا حدود 30 سال دردسرهايي است كه بابت دندان عقل متحمل مي.شوند. افراد مسن.تر هم كمابيش با اين مشكلات درگير هستند ولي معمولا مشكلات دندان عقل بيشتر در بيماران جوان ديده مي.شود. هر سال ميليون.ها نفر بيمار اغلب جوان در كلينيك.هاي دندان.پزشكي در سراسر دنيا از شر دندان.هاي عقل خود خلاص مي.شوند. بيماران كلافه از شرايط عذاب.آور دندان عقل معمولا مي.پرسند، اين دندان عقل اصلا چيست؟ چرا اينقدر دير درمي.آيد؟ آيا حتما بايد آن را كشيد؟ آيا جراحي.اش درد دارد؟ ده.ها سوال مشابه ديگر. اگر اين سوالات براي شما هم پيش آمده گفت.وگوي ما با دكتر شيراني را از دست ندهيد. دكتر غلامرضا شيراني، متخصص جراحي دهان و فك و صورت، فلوشيپ بازسازي فك و صورت از آلمان و عضو هيئت علمي دانشكده دندان.پزشكي دانشگاه تهران هستند.

اين دندان عقل از كجا آمده؟

دندان عقل يكي از نمونه.هاي تكامل بشر در طول هزاران سال است. انسان.هاي اوليه استخوان.بندي و اسكلت درشت.تري داشته.اند. جمجمه.هاي بدست آمده نشان داده، بشر اوليه 3 دندان آسياب بزرگ داشته كه از هر 3 آن.ها براي جويدن استفاده مي.كرده است. علت هم اين بوده كه غذاهاي انسان.هاي اوليه اغلب خام و سفت بوده و آن.ها براي جويدن اين غذاها به دندان.هاي آسياب بيشتر و آرواره.هاي قوي.تر نياز داشته.اند. به مرور با پيشرفت شرايط زندگي، بشر ياد مي.گيرد غذاها را بپزد. در نتيجه رژيم غذايي نرم.تر مي.شود و كم كم نياز به آرواره.هاي قوي.تر و دندان.هاي بيشتر از بين مي.رود. در نتيجه فك انسان در كنار ساير استخوان.ها به مرور كوچك.تر مي.شود. بنابراين آخرين دندان آسياب بزرگ به.تدريج فضاي كافي براي رويش را از دست مي.دهد. در نتيجه شيوع نهفتگي در اين دندان افزايش مي.يابد. هرچه جلوتر مي.رويم نهفتگي در اين دندان شايع.تر مي.شود. در واقع سومين آسياب بزرگ فك به.تدريج در حال حذف شدن از ژنتيك انسان است.

شرايط رويش يك دندان

براي اين.كه دنداني رويش پيدا كند بايد 3 عامل وجود داشته باشد: اول اين.كه مسير رويش باز باشد يعني مثلا ريشه دندان.هاي كناري اين مسير را مسدود نكرده باشند، دوم اين.كه فضاي موجود براي رويش دندان مناسب باشد يعني سايز دندان با مقدار فضاي موجود متناسب باشد و سوم اين.كه دندان اصلا توان رويش داشته باشد. اگر هر كدام از اين 3 عامل دچار اشكال باشند دندان به سمت نهفتگي مي.رود.

چرا مي.گوييم دندان عقل

معمولا جوانه دندان عقل از حدود 11، 12 سالگي شروع به تشكيل مي.كند يعني زماني كه عمده دندان.هاي دائمي رويش پيدا كرده.اند. بعد از شكل.گيري دندان، فرآيند رويش آغاز مي.شود كه معمولا در 18، 19 سالگي است چون اين دندان در سني رويش پيدا مي.كند كه فرد پا به مرحله بزرگسالي مي.گذارد به آن دندان عقل (wisdom tooth) مي.گويند. مشكلات فرد هم از همان سن آغاز مي.شود. البته سن رويش دندان عقل به ميزان رشد اسكلت صورت بستگي دارد. در برخي افراد در 16، 17 سالگي دندان عقل تقريبا تكميل شده ولي در برخي موارد در 20 سالگي هنوز ريشه.ها كامل نشده.اند.

دندان.هاي مدفون

دندان.هاي نهفته آن.هايي هستند كه ديگر توان رويش ندارند. اين قبيل دندان.ها ممكن است به ضايعات خطرناكي تبديل شوند. معمولا اگر دندان عقل تا 21 تا 22 سالگي رويش پيدا نكرد ديگر رويش نخواهد يافت. اين دندان.ها بايد حتما با جراحي خارج شوند و بهتر است اين كار تا زير 30 سالگي انجام شود چون از 17، 18 سالگي تا 30سالگي فرآيند التيام زخم سريع.تر است، بيمار توان بدني بيشتري دارد و عوارض و خطرات جراحي كمتر خواهد بود. چون ممكن است مشكلات اين دندان در مثلا 65 سالگي خود را نشان بدهد. حالا ما يك بيمار مسن داريم كه ممكن است مشكلات قلبي، فشار خون، ديابت و... داشته باشد، استخوانش ضعيف.تر است و زخم.هايش ديرتر خوب مي.شوند.

عقل پايين، عقل بالا

در دندان.هاي نيمه روئيده فك پايين يكي از مشكلات ضربه زدن دندان عقل بالا روي لثه.اي است كه سطح دندان نيمه روئيده را پوشانده است. اين كار باعث تشديد التهاب و درد در دندان عقل پايين مي.شود. بنابراين در چنين شرايطي گاهي ناچاريم ابتدا دندان عقل بالا را خارج كنيم و چند روز بعد با كاهش التهاب دندان عقل پايين آن را هم خارج كنيم.

مصائب دندان عقل

مشكلات مربوط به دندان عقل بسيار زياد و متنوع بوده و از يك التهاب لثه اطراف آن گرفته تا تومورهاي بزرگ و خطرناك متفاوت هستند. مهم اين است كه در دوران رويش و پس از آن دندان بايد تحت نظر باشد. مشكل اين است كه برخي از اين عوارض مسئله واضحي براي بيمار ايجاد نمي.كنند. مثلا بيمار براي مشكل ديگري مراجعه مي.كند و بعد در راديوگرافي معلوم مي.شود كه كيست يا تومور بسيار بزرگي در اطراف دندان عقل تشكيل شده و استخوان فك را به.شدت تخريب كرده است. بيمار هم اصلا متوجه نشده چون علامتي نداشته. درمان چنين ضايعاتي مشكل است و عوارض خاص خودش را دارد.

دندان عقل مثل بقيه دندان.هاي دائمي

جالب است كه اگر دندان شيري كودك بيفتد و دندان دائمي فورا رويش پيدا نكند و 2، 3 ماه به تاخير بيفتد والدين حتما به دندان.پزشك مراجعه مي.كنند كه چرا دندان بچه درنيامده. ولي در مورد دندان عقل چنين حساسيتي وجود ندارد گرچه مشكلات مربوط به آن بسيار زيادتر است. علت شايد بي.توجهي خود بيمار جوان باشد كه از حساسيت اين موضوع آگاه نيست و والدين هم در اين زمينه او را راهنمايي نمي.كنند. توصيه مي.كنيم، اگر دندان عقل در 18، 19 سالگي نهايتا تا 20 سالگي رويش پيدا نكرد فرد بايد حتما براي بررسي موضوع به دندان.پزشك مراجعه كند.

دندان.هاي نصفه و نيمه

اين دندان.ها نصفه درآمده.اند حالا چه مستقيم، چه كج؛ و بخشي از لثه روي آن.ها را گرفته. معمولا اين قبيل دندان.ها بيشترين مشكل را براي بيمار ايجاد مي.كنند. اين دندان.ها بهترين محيط كشت براي باكتري.هاي حفره دهان هستند. در اين حالت خرده.هاي مواد.غذايي زير لثه اطراف دندان جمع مي.شوند و عفونت و التهاب ايجاد مي.كنند كه گاهي اين التهاب به.صورت دردهاي مزمن در ناحيه سر و صورت خود را نشان مي.دهد. اين شرايط ممكن است چنان شديد باشد كه باعث بستري شدن بيمار در بيمارستان شود به.خصوص اگر بيمار دير مراجعه كند يا سر خود آنتي.بيوتيك مصرف كند احتمال تشديد مشكل و گسترش عفونت به فضاهاي فك و صورت و حتي گردن وجود دارد. بنابراين اگر فرد متوجه شد كه دندان عقلش به.صورت نصفه درآمده و يكي، دو ماه است به همان حال مانده اين دندان به احتمال فراوان بيشتر از اين رويش نخواهد داشت و بيمار بايد حتما براي خارج كردن آن به دندان.پزشك مراجعه كند.

دندان عقل اصولا دندان دردسرسازي است چون در انتهاي دهان قرار گرفته تميز كردنش بسيار سخت است و امكان دارد باعث.گير غذايي و پوسيدگي دندان.جلويي هم بشود. دندان عقل اگر دچار پوسيدگي بشود ترميم يا درمان ريشه آن معمولا سخت.تر از دندان.هاي ديگر است

عوارض جراحي

جراحي يك سري عوارض كوتاه مدت دارد مثل تورم، كبودي و درد كه به مرور برطرف مي.شوند. يكي از عوارض مهم در جراحي دندان عقل پايين آسيب ديدن عصب فك پايين يا عصب زبان است. در اين حالت ممكن است به.دليل مجاورت ريشه دندان عقل با اين اعصاب لب يا نوك زبان بيمار دچار بي.حسي شود. البته معمولا دندان.پزشك قبل از جراحي احتمال وقوع چنين حالتي را با بيمار در ميان مي.گذارد. به.هرحال اگر آسيب.ديدگي عصب شديد نباشد اين شرايط معمولا از چند روز تا چند هفته بهبود مي.يابد. آسيب ديدگي.هاي شديد ديرتر بهبود مي.يابند و ممكن است حس لب بيمار مثل روز اول نشود ولي معمولا بيمار به آن عادت خواهد كرد.

جراحي در بيمارستان

عمده جراحي.هاي دندان.هاي عقل در مطب و با بي.حسي موضعي قابل انجام است اما اگر شرايط پزشكي بيمار اجازه ندهد يا وضعيت دندان.هاي نهفته خيلي پيچيده باشد، مي.توان در اتاق عمل بيمارستان اين جراحي را انجام داد. در اين صورت معمولا همه دندان.هاي عقل نهفته در يك جلسه و همزمان با هم خارج مي.شوند.

مراقبت.هاي بعد از خارج كردن دندان عقل

بيمار تا يك ساعت بعد از جراحي نبايد آب دهان خود را تف كند، بايد تا چند ساعت بعد از جراحي غذاهاي نرم و خنك بخورد.

تا 48 ساعت از كشيدن سيگار خودداري كند، در 24 ساعت اول كارهاي سنگين بدني انجام ندهد چون احتمال خونريزي يا باز شدن بخيه.ها وجود دارد، با دهانشويه تجويز شده دهان را شست.وشو دهد، داروهاي تجويز شده را سر ساعت مصرف كند، با بخيه.ها بازي نكند تا يك وقت باز نشوند، 24 ساعت اول بعد از جراحي كمپرس يخ و 24 ساعت سوم بعد از جراحي كمپرس گرما براي كاهش تورم بعد از جراحي مفيد خواهد بود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3869]