واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: حج ،فرصتديدار دوست نه پرسهدر بازار جام جم آنلاين: وقتي ميرفت «لبيك لا شريك لك لبيك» را زير لب ميخواند و در كوله بارش فقط دو شاخه نبات بود و لباس سپيد احرام، ميگفت دلش از دنيا گرفته است، ميگفت حج سفر عمر است، ميگفت..... وقتي برگشت حواسش پي سرجمع سوغاتيها بود و سه تا چمدان همراهش بود با شكمهاي برآمده از رخت و لباسهاي هزار رنگ، لوازم آرايش، چاي مكه، جوراب و پيراهن و پارچه و ملحفه و روتختي و عطر و ادويه و تسبيح و جانماز و روبنده و دوربين عكاسي و هنديكم و راديوي جيبي و امپيتري پلير و هزار جور اشياي ديگر. چمدانها را كه از بار تحويل گرفت، غريبهاي از كنارش گذشت و لبخند زد: «زيارت قبول حاجيه خانم!» او فقط يكي از 102 هزار زائري است كه سال گذشته راهي حج شدند و يكي از صدها هزار نفري كه هر سال در سفر حج، براساس گفته رئيس سازمان حج و زيارت هركدام به طور متوسط 800هزار تومان و براساس آمار غيررسمي حدود 2 ميليون تومان، سود براي عربستان به ارمغان ميآورند. او يكي از همانهاست كه هر سال تراژدي اختصاص يافتن چند پرواز اضافه براي حمل بار از عربستان به ايران را رقم ميزنند تا آنها كه به قصد تهذيب نفس راهي خانه خدا شدهاند، بتوانند انواع سوغاتيهاي ريز و درشت ساخت چين و ژاپن و آمريكا و اروپا و مالزي و تايلند را از آسمان كشور بگذرانند و به دوست و آشنا هديه دهند. مصطفي خاكسار قهرودي ، رئيس سازمان حج و زيارت در گفتگو با جامجم، هزينهاي را كه ايرانيان در حج به عربستان ميپردازند ، به 2 بخش تقسيم ميكند و ميگويد: بخش اول شامل هزينههاي ثابت است كه مردم براي ورود به عربستان و اقامت در آن ميپردازند و بخش دوم هزينهاي است كه مردم در بازارهاي اين كشور خرج ميكنند كه حدود 550دلار است و با مخارج ديگر به 800 دلار ميرسد. حج با چمدانهاي سنگين در سالهاي جنگ و تا پيش از فاجعه 9 مرداد سال 1366 كه در آن، خشونت پليس عربستان در روز راهپيمايي برائت از مشركان، 400 حاجي كشته شده و 5000 زخمي از ايراني و عراقي و فلسطيني و پاكستاني و لبناني روي دست مسوولان اين كشور گذاشت، خريدهاي انبوه از بازارهاي عربستان به عادتي هميشگي براي حاجيان ايراني بدل شده بود تا انواع مختلف كالاها را كه بازارهاي ايراني در پي تحريمهاي اقتصادي از آنها خالي شده بودند ، ضمن سفر حج ، وارد كشور كنند؛ به طوري كه برخي حجاج حتي تلويزيونهاي 28 اينچ و يخچال و فريزر را نيز به نام سوغات، وارد كشور ميكردند كه گرچه حتي در سالهاي تحريم نيز توجيه مناسبي براي تبديل حج به سفر تجاري محسوب نميشد، اما دستكم نبود آن كالاها در كشور، دليلي صرفا دنيايي براي خريدهاي اينچنيني به شمار ميرفت. با اين حال، عادت خريدهاي كلان از آن زمان تا امروز يعني همين امسال كه قرار است بار ديگر، 104 هزار حاجي عازم مهمترين سفر زندگيشان شوند، ادامه دارد، تومانهاي ايراني، ريال عربي شدهاند، كيف پولها چاق شدهاند ، سفارشهاي خريد مكتوب و شفاهي به زائران داده شده است و مغازهداران عرب بيصبرانه ورود ايرانيان را انتظار ميكشند. طمع خريد در زائران ايراني كه شايد بشود آن را هم يكي از حربههاي شيطان به حساب آورد، گاه به حدي ميرسد كه رهبر معظم انقلاب در يكي از سخنرانيهاي خود خطاب به حجاج هشدار ميدهند: «انسان متاسف ميشود وقتي بشنود، هنگامي كه جمعيت باشكوه در مسجدالحرام يا مسجدالنبي مشغول اقامه نماز جماعت هستند يا به اقامت جماعت ميشتابند ، تعداد معدودي حاجي ايراني يا مرد يا زن، سراغ بازارها بروند، كيسهها را زير بغل بگيرند و اجناسي را كه در شهر خودشان گاهي ارزانتر و بهتر از آنجا ميتوانند پيدا كنند، بگيرند و بيايند!! ارزها پر ميكشند محروميت از دستاوردهاي معنوي حج به واسطه بازارگرديهاي مكرر در مكه و مدينه، گرچه مهمترين ضرر حجاج محسوب ميشود، اما تنها خسارت نيست و همانطور كه رهبر معظم انقلاب اشاره ميكنند گاهي اجناسي كه در بازارهاي ايراني يافت ميشوند، ارزانتر و البته مرغوبتر از مشابهشان در عربستان هستند كه البته براي خريدشان نيازي به خروج ارز از كشور نيست! غلامعلي اصغريان، مدير يكي از كاروانهاي زيارتي كه تجربهاي 30 ساله در مديريت كاروانهاي عازم عربستان دارد، بزرگترين ضرر اقتصادي حجاج را در خريدهاي بيرويهشان، بيبهره شدن از گارانتي كالا در ايران به واسطه خريد آن در كشوري بيگانه و خودداري بيشتر فروشندههاي عرب از تعويض كالا پس از فروش است. اصغريان درباره قيمت كالاها در حج كه به خيال برخي حجاج ايراني ارزانتر از كالاهاي داخلي است، تاكيد ميكند: هر چند، گاهي عوارض گمركي اجناس وارداتي به عربستان، كمتر از عوارض گمركي داخل كشور است؛ اما حجاج بايد بدانند اگر كالاي زياد ارزان در عربستان پيدا كردند، احتمالا جزو كالاهاي با كيفيت پايين چيني است كه ميتوانند شبيه آنها را در بازارهاي داخلي هم پيدا كنند. به گفته او، معمولا بخشي از كالاهاي خريداري شده صوتي و تصويري، اصل نيستند و محصولاتي چندمليتي هستند. اوضاع وقتي اسفبارتر ميشود كه بدانيم، در ايام حج تمتع، برخلاف عمره، به دليل حجم عظيم زائران ورودي، به هر كدام از اعراب اجازه داده ميشود از هر گوشه از شهر به عنوان مغازه استفاده كنند كه به اين ترتيب، بازارهاي فرعي زياد و امكان نظارت بر آنها دشوار ميشود. آنچه شايد خندهاي تلخ را بر لب هر مخاطبي بنشاند، حرف يكي از حجاج است كه ميگويد: «براي اين كه كلاه سرمان نرود، به بازار.... مكه ميرفتيم كه فقط كالاهاي اروپايي ماركدار و بسيار گرانقيمت داشت»! مضحك بودن اين قضيه وقتي آشكارتر ميشود كه بينديشيم، لطف سوغاتي به بومي بودن آن است و معلوم نيست حكمت خريد كالاهاي اروپايي از عربستان به عنوان سوغات اين كشور چيست. اين تجارت، سودي ندارد يكي از حجاج ميگفت شايد بهتر باشد ايرانيها فروشگاهي مخصوص هموطنانشان در عربستان داير كنند تا كمتر كلاه سرشان برود، يكي ميگفت بايد ميزان ارزي را كه هر زائر با خود خارج ميكند كنترل كنند، يكي پيشنهاد ميكرد علما، فتوايي دهند كه براساس آن، هر زائر سقفي مشخص براي خريد داشته باشد تا به اين ترتيب، بين سفر به قصد كسب و سفر به قصد زيارت، مرزي كشيده شود، يكي ميگفت سال گذشته قرار بوده نمايشگاهي ويژه خريد كالا براي حجاج در ايران برگزار شود تا حاجيها بتوانند كالاهايي را قصد دارند در عربستان بخرند در ايران با 20 درصد تخفيف خريداري كنند كه البته اين نمايشگاه به دلايلي برگزار نشد، يكي ميگفت... اما همه اين پيشنهادها را كه كنار هم بگذاريم به نظر ميرسد در همه آنها، هر كس در تلاش است، بار مسووليت را از دوش زائران بردارد و روي دوش علما، دولت و... بيندازد، اما حتي اگر همه اين ايدهها و طرحها عملي شوند تا زماني كه زائران به دركي صحيح از حج نرسند، سودآوري ويژه حاجيان ايراني براي فروشندگان عرب و پرواز ارز كشورمان به سمت عربستان، همچنان ادامه دارد و برخي مهمانان خانه خدا در تجارتي بيبهره، ثواب زيارت را با سود تجارت تاخت ميزنند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 112]