صنایع.دستی میراث هزار ساله

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

از دیرباز بافت قالی کردی (قالیچه درشت بافت)، سیاه چادر، چیغ (چیت)بافی، جاجیم.بافی، گلیم ساده، نمدمالی، احرامی.بافی، گیوه.بافی و.....

زندگی عشیره.ای و سنتی در استان ایلام باعث رشد و رونق صنایع.دستی مرتبط با آن شده است. از دیرباز بافت قالی کردی (قالیچه درشت بافت)، سیاه چادر، چیغ (چیت) بافی، جاجیم.بافی، گلیم ساده، نمدمالی، احرامی.بافی، گیوه.بافی و عبا بافی در استان مرسوم بوده است.
در راستای اهداف برنامه.های آموزشی پس از ارزیابی قابلیت.های توسعه آموزش رشته.های مختلف بومی استان با اولویت مزی.ت.های هر منطقه جهت پاسخ.گویی به سلایق مختلف، رشته.های دیگری نظیر گلیم نقش.برجسته، منبت چوب، سفال.گری و طراحی روی سفال، قلم.زنی روی مس و...در این استان راه.اندازی شده است و زمینه آموزش آن.ها فراهم شده است.

قالی.بافی
مواد اولیه به کار رفته در این گونه زیرانداز عمدتاً از ابریشم بوده که در بیشتر موارد به صورت تمام ابریشم و در پاره.ای از مواقع از کرک و ابریشم با پشم در بافت فرش استفاده می.شود. امروزه بخش عمده.ای از زیر اندازهای سنتی که در استان استفاده می.شود را فرش.های گل ابریشم با رج شماره بالای 40 و در اندازه.های ذرع و نیم (100×150) و قالیچه (140×220) تشکیل می.دهندکه عمدتا در شهرستان.های دره.شهر و ایوان از توابع استان ایلام بافته می.شود.

گلیم نقش برجسته
این بافته از نظر اصالت و تولید مهمترین و شاخص.ترین صنعت دستی استان ایلام است که زمینه آن گلیم ساده و نقوش آن گره کامل قالی است که طبیعتا بعد از بافت، نقوش آن برجسته.تر از زمینه است در سایر مناطق ایران از جمله اراک، کرمانشاه و ... نیز بافت این گونه گلیم انجام می.شود ولی اصالت آن مختص به استان ایلام بوده و برای اولین.بار بافت آن در روستای زنجیره از توابع شهرستان شیروان.چرداول استان ایلام آغاز شده است.

نمد مالی
به دلیل بافت عشایری این استان و تامین مواد اولیه مورد نیاز در داخل منطقه، نمد.مالی از رونق خوبی برخوردار است. البته به دلیل تاثیرات جوی، این حرفه فصلی بوده و از اول تابستان تا ابتدای ماه سوم پائیز به مدت پنج ماه در سال انجام می.گیرد و فرایند تولید شامل در هم تنیدن الیاف طی مراحل حلاجی کردن پشم، لوله کردن و کوبیدن آن است که در نهایت منجر به تولید نمد زیر.انداز، کلاه نمدی و پالتوی (کپنک) خواهد شد. این حرفه عجین با سر انگشتان نمدمالان سخت.کوش ایلام، ایوان، دهلران و آبدانان است.

احرامی.بافی
یکی از دستبافته.هایی است که ماسوره اساس کار آن بوده و ماکو با الیاف نخی در این نوع بافته به کار می .و از خامه پشمی رنگرزی شده به عنوان مواد اولیه آن استفاده می.شود. بافت این هنر- صنعت در ایلام، ایوان و مهران انجام می.شود و با توجه به تعیین شهر مرزی مهران به عنوان مسیری برای اعزام و تردد زائران کربلای معلی، بافت این گونه دست.بافته.ها برای سجاده اهمیت بیشتری یافته است.

گیوه.بافی
کوهستانی بودن منطقه و نیاز به پای.افزار راحت و سبک، انگیزه بافت گیوه را فراهم آورده است. این هنر- صنعت که هم اکنون نیز رواج دارد طی سه مرحله زیر ساخته و پرداخته می.شود:
1-آماده کردن رویه گیوه (آجیده) که این کار توسط تخت.کش انجام می.شود..
2-بافت رویه گیوه (گیوه بافی) که معمولاً برای بافت ازنخ پنبه ای و ابریشمی استفاده می.شود.
3-دوختن رویه گیوه به تخت گیوه که این کار توسط فرد گیوه.دوز انجام می.شود.

بافت سیاه.چادر
در اصطلاح محلی به آن گفته دوار می.شود معمولا توسط زنان عشایر در استان و با استفاده از موی بز بافته می.شود. از جمله ویژگی.های سیاه چادر می.توان به خواص فیزیولوژی موی بز اشاره کرد که بر خلاف بقیه مواد در گرما منقبظ و در سرما منبسط می.شود و این به کاربرد ممتاز آن در سیاه.چادر کمک کرده تا در تابستان منافذ سیاه چادر باز شده و هوای داخل سیاه چادر خنک شود و در زمستان منافذ آن بسته تا از ورود سرما و باران جلوگیری شود. بافت این گونه پوشش حفاظتی در مناطق عشایر.نشین کوچ.روی استان ایلام انجام می.شود.

چیغ.بافی
چیغ از جمله متعلقات سیاه چادر است که همانند حصاری اطراف آن را در بر می.گیرد. چیغ با استفاده از الیاف گیاهی (نی) و همچنین موی بز و در پاره.ای از مواقع با استفاده از نخ پشمی رنگی بافته می.شود ضمنا نقوش در چیغ به سبب ماهیت بافت آن به صورت هندسی است و ناگفته نماند که امروزه تکنیک بافت چیغ به عنوان پارتیشن در خانه.های آپارتمانی کاربرد دارد.

جاجیم.بافی
جاجیم بافته.ای از پشم تابیده رنگی است که اغلب بافت خشنی دارد. در منطقه ایلام عموماً از الیاف پشمی در بافت جاجیم استفاده شده که به عنوان رختخواب پیچ کاربرد دارد. در اکثر خانواده.های استان ایلام از این نوع دستبافته.ها برای پیچیدن یک دست رختخواب اضافی برای میهمانان استفاده می.شود. لازم به ذکر است که در گذشته.های نه چندان دور از رختخواب.هایی که با جاجیم پیچیده و مرتب شده.اند در کنار دیوار به عنوان تکیه.گاهی مناسب برای میهمانان استفاده می..شد.
علاوه بر این به دلیل تنوع رنگی، جاجیم.های میهمان خانه زیبایی خاصی پیدا می.کرده است چنانچه از گفته.های جاجیم.بافان منطقه بر می.آید حاکی از این است که هنر جاجیم.بافی از دیرباز در مناطق ایلام، ایوان و آبدانان رایج بوده است.

سفال.گری
سفال.گری هنری با پیشنه تاریخی است که هنرمندان با استفاده از مواد اولیه فراوان و ارزان قیمت با روش.های دستی و چرخ سفالگری اقدام به تهیه و تولید انواع فرم.های سفالی می.کردند. این هنر ارزشمند از سال 1380 با حمایت و نظارت مدیریت صنایع.دستی در منطقه ایلام رواج یافته و علاوه بر آن توانسته است علاقه.مندان بسیاری را در سایر مناطق استان از جمله دره شهر و سرابله جذب کرده و آموزش دهد.

عبا.بافی
عبا از جمله دستبافته.های سنتی ایران است که از دیرباز در مناطقی چون بوشهر، کوهپایه اصفهان و نائین تولید می.شده است. در استان ایلام نیز در شهرستان مهران عبا.بافی در اندک کارگاه.هایی رواج دارد. پشم گوسفند و یا شتر مواد اصلی تهیه عبا است ولی امروزه برای چله.کشی عبا ازنخ.های پنبه.ای کارخانه.ای استفاده می.شود. دستگاه عبا از جنس چوب است که به دلیل بافت ساده و عدم ایجاد نقش تنها دو عدد ورد دارد که آنها تنها برای ایجاد دهنه کار و عبور ماکو از تارهای زیر و رو مورد استفاده قرار می.گیرد. در منطقه مهران علاوه بر عبای مردانه، عبای زنانه نیز تهیه می.شده که کوتاه.تر از نوع مردانه است و در زبان محلی به آن قتره می.گویند.

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 493]