اوج هنر و هويت زنان تركمن

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: اوج هنر و هويت زنان تركمن

«دو تا قرمز، يكي زرد به زير، دو تا نارنجي»، اين كلمات لالايي گوش نوازي است كه دختر تركمن صحرا از مادر به يادگار دارد و هر روز تكرار مي‌كند تا اوج هنر و هويت را براي هميشه تاريخ زنده نگه دارد.

به گزارش مهر در گرگان، رنگ چهره اش مثل قالي پرنقش و نگار شده، از قامتش مي‌توان داستان رنج زندگي هنرش را فهميد. دختران تركمن پس از ازدواج و «آنق گذاري»( كلاه مخصوص زنان متاهل)، روغن، يك كاسه آرد و يك «ايگ» هديه مي‌گيرند كه ايگ يا دوك نخ ريسي نشانه اي است براي پويايي و فعاليت و ريشه در تاريخ و هويت زنان تركمن دارد.

امروز گلستان و تركمن با فرش و قالي تركمن شهرت جهاني دارد و اين شهرت مرهون تلاش زنان و دختران بي نام و نشان و هنرپردازي است كه با هر تار و پود تابلويي از عشق و شيدايي را به تصوير مي‌كشند.

«گول» نقش اصلي فرش تركمن است كه بافته‌هاي هر قوم به وسيله آن از بافته‌هاي اقوام ديگر متمايز مي‌شود و پشم و پنبه از مواد اوليه براي توليد اين هنر ماندگار است.

به رغم ترويج رنگهاي شيميايي هنوز مواد رنگدار گياهي مانند پوست انار، چوب پويا، خاكستر چوب ازدار و زردچوبه، روناس و نيل براي رنگرزي خامه قالي كاربرد دارد.

نقوش فرش تركمني حفظي بافت است

نقوش فرش اصيل تركمن ذهني يا حفظي بافت است و زنان تركمن در توليد اين دستبافت، آرمانها و انديشه‌هايشان را با رنگهاي دلخواه بر روي تار قالي گره مي‌زنند تا تابلويي زيبا و مانا پيش روي مجسم سازند.

شاخ قوچ، نقش عقرب، ماري گول، در ناق گول، قافسه گول، تكه گول، انسي، قزل اياق، توينگ گول، قوش گول، آوغان گول، تاج حروز، پنجارا آراگول، آق نقش از جمله نقوش زيبايي است كه در اين هنردستي به كار مي‌رود.

دارهاي قالي بيشتر از نوع افقي و متحرك بوده و به همراه كوچ ايل جابجا مي‌شود و در سالهاي اخير استفاده از دارهاي عمودي نيز در اين منطقه رونق يافته است.

اكنون هنرپردازان اين هنر ديرپا، پرپيشينه و داراي شهره جهاني با مشكلات فراواني روبرو هستند و براي رفع مشكلاتشان خواستار حمايت ويژه متوليان امر هستند.

جمعي از اين هنرمندان اين هنر دستي بر اين باورند كه مواد اوليه نامرغوب، نبود حمايت مالي، ساماندهي نشدن، بي توجهي به آموزش، آشنا نبودن به نيازهاي بازار و برنامه نداشتن موجب شد تا فرش اصيل تركمن رو به فراموشي رود و جايگاه واقعي اش را از دست دهد.

اين عده در گفتگو با مهر در گرگان، برپايي كارگاههاي آموزشي، خريد تضميني، بالا بردن كيفيت، شناسنامه دار كردن قالي، ترويج آموزش و اصول سنتي فرش بافي را در احياي دوباره قالي تركمن ضروري مي‌دانند.

علاوه بر بازارهاي داخلي، اميرنشينان خليج فارس، كشورهاي حاشيه خزر و برخي كشورهاي اروپايي، خريداران فرش اصيل تركمن را تشكيل مي‌دهند.

يك بافنده فرش از بندر تركمن به مهر گفت: بافندگان اين هنر اصيل براي تهيه چله و خامه محدوديت دارند و بايد از آنها حمايت شود.مرجان جعفري كه قالي بافي را از مادر مرحومش به يادگار دارد، افزود: اگر براي توسعه و احياي اين هنر دستي و اصيل كاري صورت نگيرد، در آينده اي نزديك از اين هنر جز نام و نشان چيز ديگري باقي نخواهد ماند.وي اظهار داشت: مواد اوليه نامرغوب و بي كيفيت موجب شده تا فرش اصيل تركمن جايگاه قبلي خود را از دست دهد كه اين امر نگران كننده است.بافنده ديگري از گنبدكاووس گفت: قاليبافي در اشتغال و درآمد زنان و دختران روستايي منطقه نقش اساسي دارد و براي رونق نيازمند متولي خاص است.

شهلا ايگدي بيان داشت: هر روز شاهد جمع شدن دارهاي قالي هستيم و بايد براي حمايت از فعالان اين عرصه برنامه‌ريزي جامعي شود.

بانوي ديگري از بندرگز، كمبود وام، نبود حمايت مالي، دستمزد كم و بيمه نبودن را از مهمترين مشكلات فراروي ذكر كرد و گفت: برنامه جامع و اصولي براي حمايت از توليدكنندگان اين هنر ضروري است.

كبري نعيمي ‌افزود: اتحاديه تعاوني براي حمايت از بافندگان فرش بايد گسترش يابد و مركزي براي بهبود وضعيت قاليبافي در منطقه تشكيل شود.

وي اظهار داشت: متاسفانه برخي افراد سودجو با صدور فرشهايي با كيفيت نامطلوب و تقلبي در سالهاي گذشته بر جايگاه اين هنر اصيل و سنتي تاثير منفي گذاشته اند.

به گفته اين بانوي هنرمند، فرش بايد بر اساس نياز مصرف كنندگان توليد شود كه ارتباط بيشتر ميان توليد كننده و صادر كننده ضروري است.

رئيس اداره بازرگاني گنبد كاووس گفت: اتحاديه توليدكنندگان فرش دستبافت تركمن در اين شهرستان تشكيل مي‌شود كه راه اندازي اين اتحاديه در حمايت از فعالان اين عرصه و رفع مشكلات فراروي نقش زيادي دارد.

خليل رجبي افزود: تاكنون براي سه هزار هنرمند فرش دستبافت تركمن در اين شهرستان كارت فعاليت صادر شده است اين در حاليست كه حدود شش هزار نفر در اين شهرستان در زمينه توليد فرش دستبافت فعاليت دارند.

به گفته رجبي، تاكنون 500 نفر از هنرمندان اين رشته بيمه شده‌اند و از مزاياي آن بهره مند هستند.

مدير اداره بازرگاني گنبد كاووس با اشاره به ‌نقش و جايگاه فرش دستبافت تركمن در ايجاد اشتغال بيان داشت: توليد و عرضه فرش مرغوب تركمن به ‌حفظ جايگاه و ارزش آن در بازارهاي جهاني و نيز رونق بيشتر اقتصاد خانوارهاي توليدكننده فرش كمك خواهد كرد. وي يادآورشد: رفع مسائل و مشكلات تـوليـدكنندگـان فرش نياز به عزم ملي و منطقه‌اي دارد و بايد در اين زمينه تلاش بيشتري شود.

كاهش مرغوبيت فرش تركمن نگران كننده است

مديرعامل اتحاديه شركتهاي توليدي فرش دستباف تركمن گلستان گفت: كاهش مرغوبيت فرش تركمن در سالهاي اخير نگران كننده است.

تاشلي قوچقي افزود: رقابت ناسالم بازار و هزينه بالاي توليد از جمله دلايل كاهش مرغوبيت فرش اصيل تركمن را تشكيل مي‌دهد كه بايد رفع شود.

وي اظهار داشت: اكنون بسياري از توليدكنندگان فرش تركمن مجبورند با مواد اوليه نامرغوب فرش توليد كنند كه براي رفع مشكلات موجود عزم ملي نياز است.

غلامرضا سوسرايي فرماندار گنبد كاووس گفت: بايد با برنامه‌‌ريزي دقيق و اصولي براي رفع مشكلات هنرمندان اين عرصه و ارتقاي كيفيت فرش تركمن تلاش شود زيرا گسترش صنعت فرش دستباف تركمن در ميان خانواده‌ها، فرصت‌هاي خوبي را براي اشتغال و رونق اقتصادي آنان ايجاد مي‌كند.

سوسرايي اظهار داشت: توليد فرش با كيفيت به ارتقاي جايگاه فرش تركمن در بازارهاي جهاني و رونق اقتصادي خانوارها كمك مي‌كند.

شهرستان گنبد كاووس بيش از 295 هزار نفر جمعيت دارد كه شش هزار نفر آن به قاليبافي اشتغال دارند.

شنبه 9 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]