آشنايي با فضاپيماي سايوز

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: آشنايي با فضاپيماي سايوز
فضا- همشهري آنلاين:
واژه سايوز در زبان روسي به معناي «اتحاد» است.

فضاپيماي سايوز (به روسي: Союз) پركارترين، پراستفاده‌ترين و پرعمرترين فضاپيماي سرنشين‌دار جهان است.

اين فضاپيما در اوايل دهه 60 ميلادي زير نظرسرگئي كاراليوف ابتدا به منظور سفر انسان به ماه طراحي شد. پس از پايان مسابقه فضايي براي رسيدن به ماه، سايوز براي حمل فضانوردان شوروي سابق و ساير كشورها به ايستگاه‌هاي فضايي ساليوت و آلماز مورد استفاده قرارگرفت.

فضاپيماي سايوز در سال ۱۹۷۵ ميلادي در طي پروژه آزمايشي آپولو - سايوز نقش مهمي بازي كرد و پس از آن وسيله اصلي براي رفت و آمد به ايستگاه فضايي مير بود.

امروزه، گونه‌هاي جديد فضاپيماي سايوز براي فرستادن فضانوردان به مدار زمين و ايستگاه فضايي بين‌المللي بكار مي‌روند. در آينده از سايوز براي سفر به ماه استفاده خواهد شد.

نخستين پرواز آزمايشي و بدون سرنشين سايوز در تاريخ 7 آذر سال 1345 (28 نوامبر 1966) و نخستين پرواز سرنشين‌دار آن در تاريخ 3 ارديبهشت 1346 (23 آوريل 1967) انجام شد.

براي پرتاب سايوز به مدار زمين، از پرتابه‌اي موشكي به همين نام يعني پرتابه سايوز استفاده مي‌شود.

در تاريخ 27 شهريور سال 1385 (18 سپتامبر 2006) انوشه انصاري توسط فضاپيماي سايوز تي‌ام‌اي-9 به ايستگاه فضايي بين‌المللي پرواز كرد.

برنامه شوروي براي سفر به ماه ابتدا بر اين اساس بود كه سه بخش فضاپيماي ماه‌نورد بطور جداگانه به فضا پرتاب شوند، در مدار زمين به هم متصل شده و فضاپيماي بزرگتري تشكيل دهند.

به علت پيچيدگي عملياتي، اين طرح به دو پرتاب جداگانه تغيير پيدا كرد و در نهايت تبديل به پرتاب كل فضاپيما در يك نوبت شد.

فضاپيماي سايوز براي اجراي طرح سوم طراحي و ساخته شد، و نخستين فضاپيمايي بود كه مي‌توانست در فضا مستقل عمل كند، هدايت شود و به فضاپيماهاي ديگر متصل گردد.

سايوز ماه‌نورد، زوند نام داشت و با كُد L1 شناخته مي‌شد. همزمان با سايوز ماه‌نورد، گونه‌اي ديگر از سايوز نيز در اواسط دهه ۶۰ ميلادي مختص عمليات در مدار زمين طراحي شده بود كه با كد 7K-OK شناخته مي‌شد. قرار بر اين بود كه از اين گونه در مدار زمين براي تمرين عمليات سفر به ماه استفاده شود.

پروژه آزمايشي آپولو - سايوز

پروژه آزمايشي آپولو - سايوز نخستين ماموريت فضايي مشترك بين آمريكا و شوروي و نخستين همكاري فضايي بين‌المللي بود.

اين ماموريت در ۱۵ ژوئيه سال ۱۹۷۵ آغاز شد و در طي آن، فضاپيماي آمريكايي آپولو و فضاپيماي روسي سايوز در مدار زمين به هم متصل شدند و فضانوردان آنها باهم عمليات مشتركي به انجام رساندند.

پروژه آپولو - سايوز چه به لحاظ فني و چه از نظر سياسي عمليات مهمي محسوب مي‌شود.

اين پروژه در اصل برنامه‌اي نمادين و سياسي در دوره‌اي از تنشزدايي بين روابط ابرقدرت‌هاي شرق و غرب بود. با اين حال، فضانوردان در طي آن آزمايش‌هاي علمي و فني مهمي را به انجام رساندند.

از جمله آزمايشات علمي مي‌توان به ايجاد خورشيدگرفتگي مصنوعي توسط آپولو اشاره كرد، تا فضانوردان روسي در سايوز بتوانند از اين فرصت استفاده كرده، براي نخستين‌بار از فضا از تاج خورشيد عكسبرداري كنند.

همچنين پروژه آپولو- سايوز براي مهندسان آمريكايي و روسي اين امكان را فراهم كرد كه كاركرد سيستم‌هاي فضايي‌ متفاوتشان را با هم هماهنگ كنند.

نتايج اين هماهنگي بعدها براي اتصال فضاپيماي شاتل آمريكا به ايستگاه فضايي مير و نيز ساخت ايستگاه فضايي بين‌المللي بكار رفت.

در اوايل دهه ۱۹۷۰ ميلادي، در دوره‌اي موسوم به تنشزدايي براي مدتي يخ‌هاي سياسي بين دو قطب غرب و شرق يعني آمريكا و شوروي ذوب شد.

ريچارد نيكسون نخستين رئيس جمهور ايالات متحده بود كه به مسكو سفر كرد. برژنف و نيكسون مذاكراتي را جهت كاهش خصومت و رقابت نظامي بين دو كشور و افزايش همكاري دوجانبه آغاز كردند.

نقطه عطف اين همكاري‌هاي دوجانبه، همكاري در عرصه فضايي بود و منجر به امضاي موافقتنامه «پروژه آزمايشي آپولو - سايوز» در ۲۴ مه ۱۹۷۲ بين ريچارد نيكسون و الكسي كاسيگين در مسكو شد.

طي اين موافقتنامه، قرار بر اين شد كه فضاپيماهاي سايوز و آپولو در مدار زمين با هم ملاقات كرده و متصل شوند و فضانوردان روسي و آمريكايي در مدار زمين ميهمان هم باشند.

در سال ۱۹۷۷ ، نيكلاي استپانوويچ چرنيخ ستاره‌شناس روس موفق به كشف سياركي شد كه آن را «سيارك ۲۲۲۸ سايوز - آپولو» ناميد.
جمعه 8 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 183]