یادداشتی از كورت .ونه.گات درباره ادبیات علمی-تخیلی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

كسانی كه توی كشوی ما هستند
كورت .ونه.گات جونیور
كورت ونه.گات جونیور، متولد 11 نوامبر سال 1922 در ایندیاناپولیس ایالت ایندیانا، در ایالات.متحده است و در 11 آپریل 2007 میلادی در شهر نیویورك درگذشت. او را به خاطر رمان.ها، داستان.های كوتاه، مقاله.ها، نمایشنامه.ها و سخنرانی.هایش می.شناسند كه اغلب زبانی تلخ، گزنده و لبریز از طنزی سیاه دارند. در این مقاله كه 5 سپتامبر 1965 در روزنامه «نیویورك تایمز» منتشر شده است، ونه.گات به نقد جامعه ادبی آمریكا می.پردازد كه همه چیز را برچسب زده و آزادی.های فردی یك نویسنده - در اینجا خود او - را محدود نگه می.دارد.

سال.ها پیش در شنكتاكی برای كمپانی جنرال الكترونیك كار می.كردم، همه زندگی من پر از ماشین.ها و ایده.های مربوط به ماشین.ها شده بود، برای همین رمانی درباره آدم.ها و ماشین.ها نوشتم و ماشین.ها بیشتر حجم این اثر را پر كردند؛ خواسته.های ماشینی. (اسم كتاب «پیانوی نوازنده» بود و بهار سال آینده نسخه جلد سخت آن دوباره. منتشر می.شود.) و من صرفا از طریق مرورهای كتاب فهمیدم كه نویسنده ژانر علمی- تخیلی هستم.
این را نمی.دانستم. فكر می.كردم رمانی درباره زندگی نوشته.ام، درباره چیزهایی كه نمی.توانستم جلوی دیدن و شنیدن.شان را در شنكتاكی بگیریم، شهری واقعا واقعی كه الان وضعیت وحشتناكی پیدا كرده. از زمان همین مرورها، مقیم كله.شق كشوی كمدی شدم كه برچست «علمی-تخیلی» خورده بود ولی خیلی دوست دارم تا از توی این كشو بیرون بیایم، مخصوصا چون خیلی از منتقدهای جدی، خیلی راحت این كشو را با یك ایستگاه گنده و سفید پر از ابزارآلات و تجهیزات اشتباه می.گیرند.

ظاهرا یك فرد با توجه به فن.آوری، داخل این كشو سقوط می.كند. این حس به وجود آمده كه آدم نمی.تواند هم.زمان هم نویسنده..ای محترم باشد و هم بفهمد یخچال چه جوری كار می.كند، درست به همین قاعده مرسوم كه یك جنتلمن توی شهر، كت.شلوار قهوه.ای نمی.پوشد. كالج.ها را می.توان در این مورد خیلی سرزنش كرد. البته، من هم می.دانم كه استادان ادبیات انگلیسی تهییج شده به سركوب شیمی و فیزیك هستند و مفتخر به اینكه مثل مهندس.های ول وسط زمین، موجوداتی ملالت.بار، غیرعادی، خُنُك و وحشی نیستند و چون استادان انگلیسی می.توانند محترمانه اسم.های خودشان را در پایان یك دوره تدریس انگلیسی امضا كرده و باقی بر جای بگذارند، به این شكل، خیلی.ها.شان بدل به منتقدهایی جدی می.شوند. همین الان هم گفتم با كسانی كه توی كشوی ما هستند، چه كارها كه نمی.كنند اما توی این كشوی لبریز از انسان، موجوداتی عاشق زندگی هم حضور دارند، این انسان.ها به این فكر مضطرب شده.اند كه یك روزی ممكن است ما پاك شویم. این.ها كسانی هستند كه بالاخره یك روزی، برای آن.چه كه هستند، شناخته خواهند شد: رمان..نویس.ها و داستان.كوتاه.نویس.های صاف و ساده و پیری كه از ثمره كار محقق.ها و مهندس.ها استفاده می.كنند. آن.ها توی این كشو خوشحال هستند، چون بیشتر آدم.های توی این كمد، مثل اعضای یك خانواده قدیمی و سنتی، عاشق هم شده.اند. مرتب به دیدار هم می.روند، همدیگر را تحسین و آرام می.كنند، نامه.های تو هم، تو هم 20صفحه..ای یا طولانی.تر برای هم می.نویسند، با مهربانی وراجی می.كنند و یك.جورهایی یك میلیون خنده و خوش.مشربی توی وجودشان هست.
با بعضی از آن.ها همراه شده.ام و آن.ها روح.هایی بخشنده و شگفت دارند، اما الان باید این موضوع را روشن كنم كه همین، آن.ها را جدا از بقیه نگه می.دارد: آن.ها سازنده هستند. آن..ها جاخوش كرده.اند. اگر خوش.شان نمی.آمد كه دار و دسته خودشان را راه بیندازند، دیگر مقوله..ای به نام ادبیات علمی-تخیلی به وجود نمی.آمد. عاشق این هستند كه شب.ها تا دیر وقت بیدار بمانند و این سوال را كنكاش كنند، «علمی-تخیلی چیست؟» آدم می.تواند سوال.های مشابه دیگری را هم بررسی كند، مثل «گوزن.های شمالی چی هستند؟» یا «مدال ستاره شرقی چیست؟»

خب، بدون توده.های بی.معنای اجتماعی، چه دنیای ملالت.باری داشتیم. لبخندهای كمتری وجود داشت و یك دهم الان كتاب چاپ می.شد و این موضوع را هم باید درباره كتاب.های علمی-تخیلی گفت: اگر كسی بتواند یك خورده متن بنویسد، احتمال خیلی زیاد یك نفر نوشته.اش را چاپ می.كند. در عصر طلایی مجله.ها كه مال خیلی وقت.ها پیش هم نیست، نیاز به این آت و آشغال.ها اینقدر زیاد شده بود كه رفتند و ماشین تایپ الكترونیكی را اختراع كردند و تصادفی سرمایه كافی برای فرار من از شنكتاكی را هم فراهم آوردند. چه روزهای شادی بود! اما الان فقط یك.جور مجله برای این نوشته.های تازه و نامفهوم وجود دارد تا به خالق.های آ.ن.ها عنوان یك نویسنده را ببخشد. خودتان حدس بزنید كه چه جور مجله.هایی هستند. منظورم این نیست كه سردبیرهای مجله.ها و گل.چین.های ادبی علمی-تخیلی و نویسنده.های رمان بی.سلیقه و بدون ذائقه ادبی هستند. آن.ها بی.ذائقه نیستند و من باید این را جزء به جزء نشان.تان بدهم. آدم.های توی این رشته كه می.توان راحت و منصف بی.ذائقه خواند.شان، 75 درصد نویسنده.ها و 95 درصد خواننده.ها هستند، حالا شاید این.قدرها هم بی.ذائقه نباشند،. شاید واقعا فقط بچه هستند. رابطه.های پخته، حتی با ماشین.ها، چیزی نیست كه اكثریت آن.ها توانایی.اش را داشته باشند. هر چیزی كه این اكثریت درباره علم بداند، در سال 1933 توسط «ماشین.های عام» آشكار و منتشر شد. هر چیزی كه این اكثریت درباره سیاست و اقتصاد و تاریخ می.داند را می.توان در نسخه 1941 «سال.نامه اطلاعات مورد نیاز» دید. هر چیزی كه این اكثریت در مورد رابطه.های بین زن.ها و مردها می.داند، بیشتر از نسخه.های ترتمیز و كتاب.های مصور «مگی و جیگز» بیرون كشیده شده.اند. حالا درباره سردبیرها و گل.چین.ادبی.نویس.ها و ناشرهایی گوش كنید كه جریان علمی-تخیلی را مجزا و زنده نگه داشته.اند: آن.ها همه.شان باسواد و حساس و كتاب خوانده هستند. آن.ها در میان اندك آمریكایی.های ارزشمندی قرار می.گیرند كه در ذهن.های.شان این دو فرهنگ، با صلح و صفا در كنار هم قرار گرفته.اند. آن.ها یك عالمه چیزهای بد چاپ كرده.اند، البته چون نوشته.های خوب كمیاب هستند و چون فكر می.كنند كه این وظیفه آن.هاست تا هر نویسنده..ای را، بدون این اهمیت كه چقدر ترسناك نوشته.هایش بد باشند، تهییج كنند، فقط چون توانسته رابطه.یی بین انسان و فن.آوری بیابد. خوش به حال.شان. آن.ها تصویرهایی چاق و چله از واقعیتی جدید می.خواهند.
و هر از چند گاهی، چیزهای خوبی هم بیرون می.دهند. همراه بدترین نوشته.های موجود در آمریكا، بیرون از محدوده ژورنال.های تحصیلی، همین.ها، بعضی از بهترین نوشته.ها را منتشر كرده.اند. آن.ها می.توانند اندك.شمار داستان.های واقعا فوق.العاده موجود را منتشر كنند، به.رغم بودجه.های محدود و خواننده.های نابالغ این كار را می.كنند، به.خاطر همین است كه چند تا نویسنده خوب و ساختگی.نویس، كشوی برچست «علمی-تخیلی». خورده، همیشه خانه باقی خواهند ماند. این نویسنده.ها به سرعت دارند پیر می.شوند و شایسته عنوان باوقار هستند. آن.ها خالی از افتخار نیستند. خانه.شان همیشه به آن.ها افتخار عطا كرده است و عشق.

خانه ویران خواهد شد. همه خانه.ها، دیر یا زود ویران می.شوند و نویسنده.های بیشتر و بیشتری در «جریان اصلی»، عنوانی كه آدم.های علمی-تخیلی بنویس به دنیای بیرون از كشوی.شان بخشیده.اند، فن.آوری را وارد دنیای داستانی.شان خواهند كرد تا آن زمان، اگر داستان.هایی با دیالوگ.هایی بد و انگیزه.هایی ضعیف و شخصیت.پردازی افتضاح و بدون عقل.سلیم نوشته.اید، می.توانید نوشته.تان را با یك. كم علم شیمی یا فیزیك یا حتی جادو بدتر كنید و برای مجله.های علمی-تخیلی پست كنید.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 453]