چيستي. فلسفه. از ديدگاه. محمد لگن. هاوزن.

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: واژه. فلسفه.، يوناني. است.
واژه. «فلسفه.» از يونان. باستان. ريشه. گرفته.، به. خصوص. افلاطون. بحثي. خاص. درباره. فلسفه. در مقابل. خطابه. دارد. افلاطون. درباره.ي. اثبات. و برهان.سازي. مي.گويد: كاري. كه. ما به. عنوان. فيلسوف. مي.كنيم.، تفاوت. دارد با كار ديگران. كه. از همان. نوع. روش. استفاده. مي.كنند. تفاوتش. در اين. است. كه. ما در فلسفه. دنبال. حقيقت. هستيم.، اما آنها كه. در رشته.ي. خطابه. هستند، فقط. مي.خواهند با الفاظ. بازي. كنند. اگر ما به. فلسفه. اين.گونه. نگاه. كنيم. كه. سنتي. است. در تاريخ. فكر انسان. كه. در يونان. باستان. ظهور پيدا كرد، مي.توانيم. با اين. ديدگاه. تاريخي.، به. فلسفه. اسلامي. و فلسفه. غرب. نگاه. كنيم.. ولي. فلسفه.ي. چين. و فلسفه. هند را چگونه. مي.توان. از اين. منظر نگريست.؟ فلسفه.هايي. كه. ارتباط. مستقيمي. با فلسفه. غرب. نداشتند. به. نظر بنده.، در اينجا براساس. شباهت. چيزهايي. كه. در آثار كنفوسيوس. و مائو تسه.تونگ. و ديگران. پيدا مي.كنيم.، بحث. تا اندازه.اي. شبيه. است. به. چيزي. كه. در غرب. تحت. عنوان. «فلسفه.» پيدا شد، آن. را هم. با همين. عنوان. اطلاق. مي.كنند. ولي. شاخه.هاي. فلسفه. به.طور دائم. در حال. تحول. بوده.اند و هنوز اين.گونه. است.؛ مثلاً، در آثار قديم.، كه. تحت. عنوان. «فلسفه.» چاپ. مي.شدند، بحثهايي. درباره.ي. منطق.، متافيزيك. و اخلاق. پيدا مي.شود، ولي. در آنها چيزي. به. عنوان. معرفت. شناسي. پيدا نمي.شود. اين. شاخه. در فلسفه.ي. قديم. نبوده.، به. تدريج. پيدا شده. است.. در حالي. كه. منطق. هميشه. يكي. از شاخه.هاي. مهم. در فلسفه. بوده.، اما اكنون. مي.بينيم. بيشتر مقالاتي. كه. در اين. رشته. چاپ. مي.شوند، از دانشكده.ي. رياضي. بيرون. مي.آيند و به. تدريج. منطق. از دست. فيلسوفان. بيرون. مي.رود. احساس. مي.كنم. ما در زماني. هستيم. كه. مي.بينيم. چطور يك. شاخه. فلسفه. جايش. عوض. مي.شود.
در فلسفه. مضاف.، بعضي. رشته.ها بسيار جديد هستند؛ مثلاً، بعضي. در فلسفه. حقوق. بحث. مي.كنند، يا فلسفه.ي. تاريخ. -كه. البته. پيشينه.ي. طولاني.تري. دارد- يا فلسفه.ي. فيزيك.، فلسفه.ي. رياضي. و مانند آنكه. در آثار باستاني. پيدا نمي.شوند، حتي. فلسفه. منطق. هم. پيدا شده. است.. بنابراين.، گاهي. در فلسفه.ي. مضاف. بحث. مي.كنند در اينكه. در فلسفه. معرفت. (معرفت. پيشين.) لازم. هست. يا نه.، بعد وارد ساير مباحث. مي.شوند. البته. دليل. اين. آن. است. كه. گاهي. در اين. رشته.ها مسائلي. پيش. مي.آيد كه. با روش. اين. علوم. خاص. قابل. حل. نيستند؛ مثلاً، وقتي. درباره.ي. رياضي. بحث. مي.كنيم.، گاهي. مي.بينيم. كه. رياضي.دانان. در كارهاي. خود پيش. فرضهايي.

در آثار قديم.، كه. تحت. عنوان. «فلسفه.» چاپ. مي.شدند، بحثهايي. درباره.ي. منطق.، متافيزيك. و اخلاق. پيدا مي.شود، ولي. در آنها چيزي. به. عنوان. معرفت. شناسي. پيدا نمي.شود. اين. شاخه. در فلسفه.ي. قديم. نبوده.، به. تدريج. پيدا شده. است.. در حالي. كه. منطق. هميشه. يكي. از شاخه.هاي. مهم. در فلسفه. بوده.، اما اكنون. مي.بينيم. بيشتر مقالاتي. كه. در اين. رشته. چاپ. مي.شوند، از دانشكده.ي. رياضي. بيرون. مي.آيند و به. تدريج. منطق. از دست. فيلسوفان. بيرون. مي.رود. احساس. مي.كنم. ما در زماني. هستيم. كه. مي.بينيم. چطور يك. شاخه. فلسفه. جايش. عوض. مي.شود.

دارند كه. خود اين. پيش.فرضها مورد بحث. رياضي. نيستند، ولي. بعد به. عنوان. فيلسوف. كه. نگاه. مي.كنيم. كه. چه. نوع. استدلالي. مي.توانيم. بياوريم.، براي. تأييد اين. پيش. فرضها و يا رد كردن. اين. پيش. فرضها، اينها لازم. هستند؛ مثلاً، اينكه. عدد جه. نوع. موجودي. است.، ذهني. است. يا غير ذهني.. اين. نوع. سؤالها در فلسفه.ي. رياضي. پيش. مي.آيند؛ چون. اين. نوع. سؤالها با رياضي. پاسخ. داده. نمي.شوند. بنابراين.، بايد در فلسفه. روشي. پيدا كنيم. براي. حل. اين. نوع. مسائل..

تفاوت. خطابه. و فلسفه.
بنده. فكر نمي.كنم. كه. منظور افلاطون. اين. بود كه. تفاوت. بين. فلسفه. و خطابه. در انگيزه. است.. آنجا كه. افلاطون. اين. بحث. را دارد، ايشان. به. خصوص. مي.خواهد ديالكتيك. را از سفسطه. جدا كند. آنجا ايشان. مي.گويد: ظاهراً خيلي. شبيه. هم. هستند، ولي. با روشي. كه. سفسطه. دارد، به. جايي. نمي.رسد؛ يعني. با ديالكتيك. مي.توانيم. حقيقت. را پيدا كنيم.. اما ديالكتيك. برهان. قياسي. هم. نيست.، صرفاً براي. قانع. كردن. طرف. مقابل. نيست.. ايشان. مي.گويد: با روش. ديالكتيك. ما حقيقت. را درك. مي.كنيم. و اين. بيش. از تفاوت. در انگيزه. است.. بايد هم. مؤثر باشد و با آن. به. حقايق. برسيم..

به. نامه.هاي. افلاطون. نگاه. كنيم.، به. خصوص. نامه.ي. هفتم.، كه. در ميان. مفسران. آثار او بحث.انگيز شده.، در آنجا افلاطون. درباره. ملكه. «سيسيون.» بحث. مي.كند كه. جزوه.اي. درباره.ي. فلسفه. نوشته. و افلاطون. از او ناراحت. شده. بود. به. او مي.گويد: اين. اصلاً فلسفه. نيست.. اگر او مي.خواست. فيلسوف. بشود، بايد شاگرد من. مي.شد، با من. صحبت. مي.كرد تا روزي. جرقه.اي. در درون. او شعله.ور شود، آن. موقع. مي.توانست. فيلسوف. شود. افلاطون. در اين. باره. به. شكل. عرفاني. صحبت. مي.كند و ارتباط. مراد و مريد را در فلسفه. هم. شرط. مي.داند. مفسران. آثار افلاطون. در اينكه. اين. نامه. از افلاطون. باشد، شك. دارند و مي.گويند: اين. با ديگر آثار او سازگار نيست.. به. هر حال.، اين. فكر هم. در يونان. باستان. مطرح. بود؛ مرز فلسفه. چندان. مشخص. نبود. بنابراين. - همان.گونه. كه. استاد فرمودند- بنده. هم. فكر مي.كنم. ما نمي.توانيم. بگوييم. فلسفه. يك. تلاش. فكري. است. تا حقيقت. روشن. شود. روش. خاصي. ندارد، به. خصوص. وقتي. نگاه. كنيم. كه. حتي. ديالكتيك. سقراط. و افلاطون. و ارسطو، با هم. تفاوت. دارند.
همچنين. من. فكر نمي.كنم. بتوانيم. بگوييم. از دكارت. تا امروز يك. ديدگاها درباره. فلسفه. در مقابل. علوم. تجربي. قرار دارد، به. خصوص. اگر بخواهيم. فلسفه.ي. مضاف. را هم. جزو فلسفه. به. حساب. آوريم.؛ چون. -مثلاً- در فلسفه.ي. فيزيك. مي.گويند، فيزيك. كاملاً مبتني. است. بر تجربه. و پيش. فرض. اين. است. كه. كسي. نمي.تواند بدون. دانستن. فيزيك. به. فلسفه.ي. فيزيك. برسد. من. فكر مي.كنم. فقط. يك. روش. فلسفي. را كه. كاملاً از علوم. تجربي. جداست.، مي.توانيم. در يك. مدت. محدود براي. تاريخ. فلسفه. پيدا كنيم..

چيزهايي. كه. امروزه. تحت. عنوان. فلسفه. مطرح. مي.شود، بيشترشان. اصلاً يقين.آور نيستند، از روشهاي. عقلي. هم. استفاده. نمي.كنند يا فقط. تكيه. مي.كنند بر روشهاي. نقلي.. نمي.توانيم. يك. عنصر مشترك. بين. همه. اينها پيدا كنيم.: در اين. كتابها و مقالاتي. كه. تحت. عنوان. فلسفه. چاپ. مي.شوند، صرفاً با استفاده. از روش. نقلي. و تجربي. نمي.توانيم. به. نتيجه. برسيم.. به. نظر بنده.، اين. تفاوت. بين. روشهاي. ساير علوم. و فلسفه. هست. كه. در آن. علوم. فقط. روش. تجربي. براي. رسيدن. به. نتيجه. ملاك. است.، ولي. وقتي. علاوه. بر اين.، چيز ديگري. لازم. است. تا نوعي. ارزشيابي. براساس. عقل. داشته. باشيم.، حتي. اگر با علم. تجربي. آميخته. باشد و حتي. اگر به. يقين. نرسيم.، اين. روش.، روش. فلسفه. است..

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 251]