آشنايي با پروژه مطالعات شهر مجازی تهران (قسمت دوم)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: 5. گزارش شهرهای مجازی
مطالعه شهرهای مجازی مهم دنیا در دو سطح مطالعه کیفی و مطالعه کمی انجام شد. انتخاب بیست شهر، از بین شهرهای مجازی دنیا بر اساس سه عامل زیر صورت گرفت.
پیمایش سازمان ملل متحد از آمادگی دولت.الکترونیکی کشورهای جهان در سال 2008 میلادی : 80% شهرهای انتخاب شده در این تحلیل از کشورهایی هستند که بنا به آخرین آمار سازمان ملل در سال 2008 از رتبه. یک تا بیست این پیمایش برخوردار هستند.
آسانی یافت در اینترنت: پس از اینکه کشورهای برتر در زمینه توانمندی.ها و آمادگی وبی مشخص شدند، برای انتخاب شهرهای مورد نظر از این کشورها کلید واژگانی تعریف شد که بر این اساس آن دسته از شهرهایی که فعالیت.ها و خدمات مناسب.تری را ارائه می.کردند بر اساس کلید واژه.گانی چون درگاه رسمی شهر ، وبگاه رسمی شهر ، شهر مجازی ، شهر الکترونیک ، درگاه شهر یافت شدند. اساسا این عامل به این دلیل مورد توجه قرار گرفت که در نهایت شهرهای مجازی در صورتی موثر و کارا هستند که قابلیت دسترس.پذیری بالایی را در فضای مجازی و نزد شهروندان و کاربران داشته باشند. بنابراین باید با کلید واژگان متداول در این حوزه امکان دسترسی به آن.ها فراهم گردد.
فراوانی مقولات تحت پوشش: پس از مشخص شدن کشورهای برتر در حوزه فعالیت.های وبی و مشخص شدن شهرهای منتسب به این کشورها، بیش از پنجاه شهر لیست شد که برای انتخاب نهایی از بین این شهرها یک عامل دیگر به عنوان کمیت و کیفیت مقولات تحت پوشش مد نظر قرار گرفت. بر اساس این فاکتور آن دسته از شهرهایی مورد بررسی و تحلیل قرار می.گیرند که حداقل بیست مقوله اطلاعاتی و خدماتی را پوشش داده باشند و امکان مطالعه. لایه.های شهری از طریق آن میسر باشد.
در سطح کیفی، تمامی بیست شهر انتخاب شده، بر اساس لایه.های در نظر گرفته شده برای شهر مجازی تهران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. این ارزیابی در هشت حوزه(فرهنگ، مسائل و امور اجتماعی، اقتصاد، مدیریت شهری، خدمات شهری، امور بنیادین شهری، روابط عمومی و اطلاع رسانی و توریسم و جاذبه.های گردشگری) و شصت و هفت لایه انجام پذیرفته است. هدف از انجام این کار بررسی وضعیت لایه.های مفروض برای شهر مجازی تهران در نمونه.های موفق دنیا و مطالعه خدمات ارائه شده از این لایه.ها در سطح شهرهای مجازی برتر دنیا بود. در نهایت و پس از انجام مطالعه کیفی شهرهای مجازی، آن دسته از خدمات ارائه شده در لایه.های مختلف این شهرها که قابلیت بومی سازی و پرداختن به آن.ها از طریق شهر مجازی تهران وجود داشت، به بخش خدمات لایه.های شهر مجازی تهران افزوده شد.
لازم به توضیح است که رابطه بین شهرهای مجازی مورد مطالعه با شهرهای فیزیکی. آن.ها، تماما از رابطه xx1 برخوردار بودند. به این معنا که خدمات فیزیکی ارائه شده در سطح شهرها، تماما به شهر مجازی آن.ها انتقال یافته است و طراحی این شهرها بدون در نظر گرفتن ظرفیت.های مجازی بوده است؛ که البته این شکل از طراحی شهرهای مجازی.(xy)، سطح پیشرفته شهرسازی مجازی و به عبارتی شهرسازی تکمیلی به حساب می.آید. در سطح کمی نیز تمامی بیست شهر بر اساس آمار به دست آمده از وبگاه آلکسا مورد ارزیابی قرار گرفتند. در ارزیابی کمی مواردی چون، دسترسی روزانه کاربران به شهر مجازی، رتبه وبی ، میزان مشاهده از بخش.های مختلف شهر و همین.طور میزان مشاهده صورت گرفته از شهرهای مجازی توسط کاربران جهانی ، مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام این مطالعه کمی، بررسی جایگاه جهانی این شهرها و الگوگیری مناسب جهت طراحی شهر مجازی تهران بوده است. در ادامه جدول بیست شهر مجازی مورد مطالعه به همراه آدرس و اطلاعات دیگر آمده است.

5.5. گزارش هزینه / فایده شهر مجازی تهران
یکی از مقایسه.های کاربردی برای نشان دادن کارایی و قابلیت.های یک درگاه الکترونیک در مقایسه با خدمات نوع فیزیکی واقعی یا مبتنی بر کاغذ، ارائه آمار از مجموع خدماتی که می.توانند تماماً در وضعیت مجازی ارائه شوند و مقایسه آن با خدماتی است که می.توانند صرفاً در کنار خدمات مبتنی بر کاغذ و جهان واقعی ارائه شوند، می.باشد. با توجه به عدم امکان کمی کردن برخی اطلاعات مربوط به آینده، ضروری است به عنوان نخستین اقدام در تحلیل، این اطلاعات را به عنوان پیش فرض مورد تحلیل قرار دهیم: الف) میزان رویکرد شهروندان تهرانی به خدمات الکترونیک، ب) ضریب نفوذ اینترنت در بین خانوارهای تهرانی.
بدیهی است، این مقایسه بدون در نظر گرفتن ضریب نفوذ اینترنت و با فرض ضریب نفوذ 100% انجام گرفته است. با این حال می.توان ضریب نفوذ اینترنت زیر وضعیت ایده.آل (100%) را به عنوان یک عامل در فرصت از دست رفته، از طریقِ اعمال کاهش ضریب نفوذ به نفع خدمات همنشین در نتایج تاثیر داد. به این معنا که هر اندازه ضریب نفوذ اینترنت کمتر باشد، درصد بیشتری از خدمات جایگزین بایستی به خدمات مبتنی بر کاغذ (خدمات همنشین) متمایل شوند و برعکس، با بالا رفتن ضریب نفوذ اینترنت، درصد بیشتری از خدمات جایگزین، از وضعیتِ مبتنی بر کاغذ خارج می.شوند. این عامل، رابطه مستقیمی با کاهش هزینه.ها دارد. از مجموع 1952 مورد خدمت ذکر شده در لایه.های مختلف، 1617 مورد از قابلیتِ جایگزینی کامل برخوردار است. لازم به ذکر است میزان تفاوت تعداد خدمات این جدول با خدمات پیشنهادی در انتهای لایه.های شهر مجازی تهران، ناشی از تکراری است که در این جدول به آنها پرداخته نشده است. خدمات در اینجا به صورت واحد ارائه شده.اند. از مجموع 1952 مورد، تنها 335 مورد خدمت بایستی با خدمات مبتنی بر کاغذ به طور همنشین ارائه شوند.

6.5. گزارش اثرات زیست محیطی
با توجه به آمارهای ارائه شده در طرح جامع حمل.ونقل و ترافیک تهران، اگر میزان سفرهای روزانه در سال 1404 به صورت میانگین 18 میلیون سفر باشد، اگر 57/43 درصد از کل این سفرها در مناطق مرکزی تهران جذب شود بنابراین روزانه 7 میلیون 842 هزار و 600 سفر به 7 منطقۀ مرکزی تهران که بیشترین حجم خدمات اداری، شهری و مراکز خرید کالا و خدمات را دارند، جذب می.شود. با فرض این مسأله که تمامی (100%) خدمات اداری، شهری و مراکز خرید کالا و خدمات در این مناطق قرار دارند و با فرض این مسأله که تمامی (100%) خدمات و نیازهای شهروندان تهرانی در چارچوب خدمات شهر مجازی تهران تعبیه شده است و همچنین با توجه به اینکه ضریب نفوذ اینترنت در شهر تهران 100 درصد (100%) است، می.توان این گونه برآورد کرد که با ایجاد شهر مجازی تهران و همچنین توسعه و گسترش آن تا سال 1404، با توجه به اینکه 83 درصد از خدمات شهر مجازی تهران قابلیت جایگزینی با خدمات اداری، شهری و تراکنشی شهر فیزیکی تهران را دارند، 6 میلیون 509 هزار 358 مورد از سفرهای روزانۀ شهروندان تهرانی به مناطق مرکزی تهران که بیشترین حجم ترافیک و آلودگی هوا را دارند، می.تواند کاسته شود. این کاهش سفرهای روزانه معادل 16/36 درصد از کل 18 میلیون سفر روزانه در تهران در افق سال 1404 است. این میزان کاهش منجر به کاهش آلودگی هوا در شهر تهران به خصوص در مناطق مرکزی تهران و همچنین کاهش مصرف سوخت خواهد شد.
اگر در سال 1404 میزان سفرهای روزانه با استفاده از وسایل نقلیۀ شخصی 25 درصد باشد – با توجه به طرح جامع حمل.ونقل -، 1 میلیون 960 هزار 650 سفر در مناطق مرکزی شهر تهران با استفاده از این خودروها صورت می.گیرد. با توجه به آمارهای آلودگی هوا اگر به صورت میانگین سهم آلایندگی خودروهای شخصی 83 درصد باشد، یعنی آلایندگی این خودروها حدوداً 5 برابر خودروهای حمل.ونقل عمومی است. با فرض این مسأله که هر هزار سفر روزانه منجر به یک واحد آلودگی می.شود و نسبت آلودگی وسایل شخصی به عمومی پنج به یک است، میزان آلایندگی 1 میلیون و 960 هزار و 650 سفر روزانه برابر با 65/1960 واحد آلودگی هوا است. این میزان برای وسایل نقلیۀ عمومی 95/5881 واحد است. اگر میزان آلودگی نسبی را محاسبه کنیم، میزان آلودگی 25 درصد سفرهای روزانه، یا همان 1 میلیون و 960 هزار و 650 سفر با خودروی شخصی، برابر با 25/9803 واحد خواهد بود که حدود 2 برابر آلایندگی 75 درصد از سفرهای روزانه با وسایل حمل.ونقل عمومی است که برابر با 95/5881 واحد است. بنابراین اگر فرض کنیم تمام (100%) سفرهای روزانۀ با خودروهای شخصی به مناطق هفت.گانۀ شهر تهران با ایجاد شهر مجازی تهران و ارائۀ خدمات آن از بین می.روند، بنابراین حدود 9800 واحد آلودگی هوای تهران در مناطق مرکزی تهران کاسته می.شود.
باید توجه داشت که این تخمن با فرض گرفتن 100 درصد بودن پوشش خدمات شهری در مناطق هفت گانۀ مرکزی، پوشش تمام خدمات در شهر مجازی تهران و همچنین ضریب نفوذ اینترنت شهر تهران است. بنابراین با توجه به آمارهای دقیق.تری که از ضریب نفوذ اینترنت و همچنین نقشۀ خدمات اداری و شهری و اهداف سفرهای روزانه به مناطق مرکزی تهران به دست می.آید، این میزان کاهش سفرهای روزانه کمتر خواهد شد.

6. الگوی مدیریت شهر مجازی تهران
شهر مجازی تهران از آنجا که با نگاه کلان دوفضایی طراحی شده و ساخته می.شود، نیازمند سازمانی مجزا برای اداره و سازمان.دهی نیست. نظام مدیریت شهر مجازی تهران را می.توان در مجموعۀ یک ستاد مدیریتی تعریف کرد. این ستاد مدیریتی در سه سطح: (1) خدمات نقطه به نقطه سازمان.ها و نهادهای رسمی شهری از طریق جایگاه فیزیکی و حضوری و فضای وبگاه.های مستقل و یا وبگاه.های وابسته؛ (2) فضاهای عمومی که در محیط لایه.های شصت و هفت گانه شهر مجازی نمود پیدا می.کنند؛ (3) فضاهای مربوط به بخش خصوصی و سازمان.های غیردولتی. مدیریت کلان این شهر مجازی می.تواند با هماهنگی.هایی، بدون نیاز به ایجاد سازمانی تازه، در قالب سازمانی ستادی که در تمامی مجموعه..های دولتی، شهری، عمومی و خصوصی فعال است، به فعالیت بپردازد.
مدیریت خدمات اداری نقطه به نقطه به این امر توجه دارد که هر یک از سازمان.های شهری و دولتی شهر تهران، خدمات خاصی برای ارائه دارند که می.توان با هماهنگی با نهادها و سازمان.های مربوطه، با استفاده از زیرساخت.های خود سازمان.ها این خدمات را به صورت متمرکز در قالب بخش.های مربوط به هر سازمان در شهر مجازی تهران ارائه کرد. به این معنا که هر سازمانی بخش مخصوص به خود را خواهد داشت که خدمات خود را مستقیماً در این بخش ارائه می.کند. این سطح تنها نیازمند هماهنگی.هایی برای عرضه خدمات در قالب رابط.های کاربری شهر مجازی تهران هست تا بخش.های مختلف شهر قالبی واحد برای خدمات داشته باشند. خدمات هر سازمان می.تواند در خود سازمان و با استفاده از پایگاه.های داده.ای همان سازمان، مدیریت و پاسخ داده شود. نیازی به انتقال و یکپارچه.سازی این پایگاه.های اطلاعاتی نخواهد بود، چرا که خدمات به صورت مستقیم توسط خود سازمان.ها ارائه می.شود. همانطور که پیشتر گفته شد، در این سطح باید هماهنگی.هایی برای عرضۀ خدمات و تعریف آنها در قالب الگوی رابط.های کاربری شهر مجازی تهران انجام شود.
در سطح مدیریت خدمات فضاهای عمومی، خدمات ممکن است ارتباط نزدیکی با خدمات دو سطح پیشین هم داشته باشند، در لایه.های شصت و هفت گانۀ شهر مجازی تهران عرضه می.شوند. این خدمات می.توانند خدمات اطلاع.رسانی، خدمات تعاملی، خدمات تراکُنِشی، خدمات شبیه.سازی و خدماتی از این دست باشد که در قالب لایه.ها و به صورت عام برای تمامی کاربران عرضه می.شوند.
مدیریت خدمات مربوط به بخش خصوصی و سازمان.های دولتی را می.توان در دو سطح تعریف کرد: سطح خدمات برای کاربران و سطح ایجاد نرم.افزارها و زیرساخت.های فناورانه، اجتماعی و فرهنگی. در سطح اول بخش خصوصی همچون بخش دولتی و شهری، دارای بخشی مختص به خود است که خدمات خود را در آن عرضه می.کند. این بخش از سطح مدیریت خدمات بخش خصوصی همانند سطح مدیریت خدمات اداری است. اما آنچه این سطح را از سطح خدمات اداری متفاوت می.سازد، مشارکت بخش خصوصی در طراحی و توسعه شهر مجازی تهران است. به این معنا که می.توان بخش.هایی از شهر مجازی تهران را برای طراحی و توسعه در اختیار بخش خصوصی قرار داد. حال این طراحی و توسعه می.تواند مباحث نرم.افزاری و یا سخت.افزاری را در برگیرد.

1.6. مدیریت تغییر نگرش واقعی- مجازی
از الزامات ایجاد یک شهر مجازی کارآمد آن است که تفکر تمام افرادی که قرار است بنیان.گذار، توسعه.دهنده و استفاده کننده از شهر مجازی باشند، تفکری دوفضایی و مبتنی بر واقعیت و مجاز توأمان داشته باشند. چنانکه در الگوی پنج بخشی ارایه شده مشاهده می.شود، شیوة مدیریتی متناسب با این الگو در خود الگو درج است که در اینجا مرور می.شود: (1) آموزش عمومی در دو سطح کوتاه.مدت و بلند.مدت، (2) آموزش کارگزاران، (3) آموزش همگانی دایمی، (4) اطلاع.رسانی و (5) فرهنگ.سازی به وسیلة اجبار.

2.6. مدیریت ظرفیت.سازی واقعی- مجازی
شايد بتوان اصلي.ترين و مهمترين ظرفيت.هاي فضاي مجازي را در تقابل.هايي متصور شد كه شهر فيزيكي را در برابر فضاي شهر مجازي يا به عبارتي محدوديت.هاي شهر فیزیکی را در برابر ظرفيت.هاي نامحدود شهر مجازي قرار مي.دهد. این ظرفیت.ها را در تبدیل.هایی می.توان دنبال کرد که ظرفیت.های فیزیکی را تبدیل به ظرفیت.های مجازی می.کنند. تبديل شهر فاسد به شهر عادل، تبديل شهر سلسله مراتبي به شهر تک مرتبه.اي، تبديل شهر مبتني بر ارتباطات حضوري به شهر مبتني بر ارتباطات غير حضوري و شهر اتوماتيک، تبديل شهر پرهزينه به شهر کم هزينه، تبديل شهر محلي به شهر جهاني، تبديل شهر آنالوگ شيئي به شهر دجيتالي، تبديل شهر تک عنصر به شهر الگوريتمي: شهر تغيير معطوف به همه عناصر، تبديل شهر مکان محور به شهر فضا محور، تبديل شهر آلوده به شهر پاک، شهر مبتنی بر زمان مجازی، تبدیل شهر مبتنی بر کار حضوری به شهر مبتنی بر کار از راه دور، انرژی مجازی، تبدیل شهر خستگی.آفرین به شهر آرامش آفرین- تغییر منطق بوروکراسی انرژی.کش به منطق بوروکراسی انرژی آفرین، تبديل شهر منزوي به شهر شبکه.ای، از جمله این تبدیل.ها هستند.

7. الگوهای پیاده.سازی شهر مجازی تهران
برنامه عمل بر مبنای وظایف شهرداری و یا اموری که برای شهرداری امکان هماهنگی آن فراهم باشد، تهیه شده است و هر برنامه عمل خدمت یا خدمات متعددی را در خود جمع کرده است. پیاده.سازی شهر مجازی تهران در قالب سه مدل ذیل پیشنهاد شده است.

1.7. اولویت شهروندان و حوزۀ اجرایی شهرداری
برنامه عمل اول بر مبنای اولویت.های به دست آمده از داده.های سامانۀ مدیریت شهری 137، سامانۀ نظارت همگانی 1888 و پژوهش.های نیازسنجی، مشکل.سنجی و اولویت.سنجی کاربران و کارگزاران این پژوهش و همچنین اولویت اجرایی شهرداری تهران.

2.7. حلقه.های پیاده.سازی شهر مجازی تهران
برنامه عمل بر مبنای شروع پیاده.سازی برنامه عمل با اولویت خروجی.های آسان تا پیچیده است که تابع هرم ذیل می.باشد. در واقع پایه گستردۀ هرم در اولویت اول اجرا قرار می.گیرد. در این مدل خدمات به ترتیب اولویت عبارتند از: اطلاع.رسانی، ارتباطات تعاملی، خدمات اداری، تراکنشی و شبیه.سازی.
ایجاد و تکامل شهر مجازی تهران نیازمند شکل.گیری کمیته.ها و حلقه.های چندگانه.ای است که هر کدام وظیفه.ای خاص را در قبال توسعه شهر مجازی تهران بر عهده خواهند داشت. منظور از حلقه.های پیاده.سازی، ستادهایی هستند که هر یک وظیفه.ای مشخص را در راستای ایجاد، توسعه و نگهداری بخش.های مختلف شهر بر عهده دارند. به این منظور، حلقه.های چهار.گانه.ای با شرح وظایف مشخص برای پیاده.سازی شهر مجازی تهران پیش.بینی شده.اند که به شرح زیر هستند: حلقه اجتماعی.شدن؛ حلقه سازوکارهای فیزیکی؛ حلقه ساخت.وسازهای مجازی؛ حلقه اجرایی (ستاد اجرایی).

3.7. اولویت.بندی لایه.ها بر اساس ضریب سلامت اجتماعی
برنامه عمل بر مبنای فرمول چند متغیره است که هم به ضریب سلامت اجتماعی توجه می.کند و هم به اولویت.های اجتماعی و کارگزاران. در ارائه مدل اولویت پیاده.سازی لایه.های شهر مجازی، عامل سلامت اجتماعی به عنوان تعیین.گر اصلی برنامه و عوامل دو.گانه اولویت اجتماعی و اولویت مدیران به عنوان تعیین.کننده.های ثانویه در نظر گرفته می.شوند. دو عامل دیگر در تعیین رتبه نهایی لایه، یعنی اولویت اجتماعی و اولویت مدیران (کارگزاران) به ترتیب از پیمایش.های اولویت.سنجی شهروندان و اولویت.سنجی کارگزاران و بر مبنای رتبه.های نسبی از تحلیل پیمایش، به دست آمده است. سه دسته اطلاعات فوق، یعنی متغیر.های ثانوی اولویت مدیران و شهروندان و متغیر حاکم سلامت اجتماعی بر مبنای الگوی متناسب در همدیگر تاثیر داده می.شوند. بر این اساس، برای هر کدام از لایه.ها، رتبه.های شهروندان و کارگزاران با ضرایب یکسان با یکدیگر جمع می.شوند و بر عدد 2 تقسیم می.شوند تا متوسط رتبه به دست آید.

8. جمع.بندی
شهر مجازی تهران در یک برنامۀ عمل 5 دوره کاری تدوین شده است که چشم.اندازها، سیاست.های کلان و راهبردی، مأموریت.ها، لایه.ها و خدمات آنها تبیین شده است. 5 دوره کاری می.تواند پنج سال باشد و می.تواند در صورت تأمین شرایط و الزامات در 5 دورۀ شش ماهه و یا حتی سه ماهه انجام شود. شهر مجازی تهران فضایی نیست که یک.باره ساخته شود، بلکه ضمن داشتن تصویر روشن از برنامه عمل و ساختار کلی شهر، یک مسیر ساخت.و.ساز مجازی ادامه.دار است. مزیت مطالعات شهر مجازی تهران را در نگرش دوفضایی، بهره.برداری از تجربیات جهانی، توجه به مسائل محیطی و بومی، تبیین جزئیات در کنار کلیات شهر مجازی تهران، انجام مطالعات محیطی و میدانی و توجه همزمان به شهروندان و مدیران شهری، تبیین مأموریت.ها، خطوط عمل و تبیین کاربردی برنامه عمل است.
شهر مجازی تهران؛ صرفا به توسعه.های مرتبط با محیط مجازی توجه نمی.کند، بلکه مسیر جبران.های مجازی را در جهت توسعه محیط.های طبیعی و ایجاد زندگی آسان.تر و سالم.تر در طبیعت دنبال می.کند

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 160]