از اختلال «بد شكلی بدن» چه میدانيد؟

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: تصور خوب از ظاهرخود نداشتن، فقط يك حساسيت كوچك نيست بلكه يك اختلال رواني به حساب مي.آيد! اينكه يك فرد تصور خوبي از ظاهر خود نداشته باشد، گاهي به حدي شديد مي.شود كه روان.پزشكان به آن «اختلال بدشكلي بدني» مي.گويند.تعجب نكنيد اين عنوان موضوعي حيرت.آور و تازه نيست بلكه يك جور بيماري است كه بسياري را درگير كرده كه حتي خودشان هم از ابتلا به آن بي.خبرند.

آنچه مي.خوانيد نتيجه گفت.وگو با پروفسور جي كوين تامپسون، مولف كتابي در مورد تئوري، ارزيابي و درمان اين اختلال است. پروفسور تامپسون، استاد روان.شناسي باليني در دانشگاه فلوريداي جنوبي است و سال.ها در اين باب مطالعه كرده است.

به مبتلایان چطور كمك كنيم؟

بهترين اقدام اعزام فرد نزد روان.پزشك به.خصوص با تخصص در اختلالات خوردن است. نقش اطرافيان در فرآيند بهبود بسيار پيچيده است. ممكن است درمانگر از اطرافيان بخواهد كه به درخواست بيمار براي تاييد مداوم ظاهر خود پاسخ ندهند.

اما در عين حال به چالش كشيدن مشكل بيمار هم صلاح نيست (مثلا نبايد دائم گفت من مشكلي در موي تو نمي.بينم) چون با اين.كار ديدگاه بيمار به كل بي.اعتبار جلوه مي.كند. اطرافيان بايد به او گوش دهند و حمايتش كنند تا از اهداف درماني فاصله نگيرد.

چه شد كه به مشكلات تناسب اندام علاقه.مند شديد؟

به.تدريج بعد از دهه 80 وقتي پرخوري عصبي به.عنوان اختلال باليني شناخته شد تمركز هم روي اختلالات خوردن بود. نخستين كار در زمينه اختلالات خوردن، روي تصور فرد از خود متمركز شد با اين اطلاعات كه نارضايتي از ظاهر و شكل و شمايل بدن فقط محدود به بي.اشتهايي عصبي و پرخوري عصبي نيست بلكه در افرادي كه به اختلالات خوردن مبتلا نيستند، هم ديده مي.شود.

از اواسط دهه 80 ميلادي مطالعاتم روي تصور فرد از ظاهر و بدن خود در نمونه.هاي مختلف مثل ورزشكاران، افرادي كه تحت عمل جراحي پلاستيك قرار گرفته.اند، نوجوانان، بالغان و افراد با نژادها و مليت.هاي مختلف متمركز شد.

تعريف.تان از Body Image چيست؟

اين عبارت يعني ديدگاه دروني فرد از ظاهر خودش. به عبارت ساده يعني اينكه افراد ظاهرشان را چگونه مي.دانند و چه احساسي از ظاهرشان دارند. البته اين موضوع چند وجهي است و اجزاي متعددي دارد. اين سؤال را از همه مراجعانم مي.پرسم كه آيا هر آنچه ديگران از ظاهر آنها مي.بينند خودشان هم مي.بينند؟

مثلا اينكه فردي قسمت خاصي از بدنش را (مثلا كمر يا ران) بزرگ.تر از سايرين مي.بيند درحالي.كه با سنجش.هاي مربوطه اين قسمت كاملا اندازه آن مناسب بوده، اين نشان.دهنده به هم خوردن تصور فرد از ظاهر و بدن است.

در اغلب موارد ظاهر فرد مشكلي ندارد بلكه فرد مورد نظر بعضي جنبه.هاي آن را دوست نداشته و آن را قبول ندارد. براي ارزيابي و تشخيص اين اختلال از پرسشنامه.هاي متعدد و سنجش.هاي ويژه استفاده مي.شود.

اين سنجش.ها موارد مختلفي را مشخص مي.كند:سطوح پيشرفته نارضايتي از ظاهر و بدن و حتي سطوح پيشرفته گريز از اجتماع به.دليل احساسات منفي كه فرد از ظاهر خود دارد. بيش از 30 مقياس سنجش اختلالات تصور فرد از ظاهر خود كه بيشترين استفاده را دارند، معرفي كرده.ايم. وقتي فردي تصور خوبي از ظاهرش نداشته باشد و اين مسئله شديد شود با عملكرد اجتماعي و شغلي او تداخل پيدا مي.كند يا اضطراب و افسردگي شديد را موجب مي.شود.

مشخصه اختلال بدشكلي بدن چيست؟

ويژگي اصلي اين اختلال در اين است كه فرد مبتلا بي.نهايت از بعضي جنبه.هاي ظاهرش ناخشنود است و حتي آنها را توهين.آميز و بي.اعتبار مي.داند. نكته مهم در اين افراد اين است كه ارزيابي فرد از ظاهر خودش با آنچه ديگران در مورد او حس مي.كنند همخواني ندارد مثلا ديگران هيچ جنبه غيرمعمول يا غيرعادي در ظاهر او نمي.بينند يا اگر هم در ظاهر فرد مشكلي وجود دارد بسيار جزئي و ناچيز است (مثلا گوش يا بيني فرد كمي بزرگ است) اما خودش اين مورد را بسيار بزرگ و قابل توجه حس مي.كند.

از ديدگاه باليني آنچه جزو مهم.ترين مورد محسوب مي.شود اين است كه فرد مبتلا، به شكل وسواس.گونه.اي روي آن قسمت از بدن كه از آن ناراضي است تمركز مي.كند و اين وسواس با موجوديت فرد تداخل دارد.

اختلال بدشكل بودن بدني جنبه.هاي مختلفي از ظاهر را در بر مي.گيرد اما مطالعات نشان مي.دهد اين موضوع در بعضي موارد بيشتر است:موي سر، بيني، پوست، چشم.ها، ران پا، شكم، اندازه قفسه سينه، لب.ها، گونه، جاي زخم.ها روي بدن، قد و دندان.ها.

چه افرادي از ظاهر خود ناراضي هستند؟

تقريبا هر آدمي جنبه.هايي از ظاهرش را دوست ندارد و دلش مي.خواهد آنها به.گونه.اي ديگر باشند اما مبتلايان اين اختلال اقدامات بسيار زياد و طولاني مدتي براي اصلاح ظاهر خود انجام مي.دهند مثلا بارها تحت عمل جراحي قرار گرفته.اند، دائما رژيم.هاي غذايي شديد مي.گيرند، ورزش.هايي شديد و متعدد انجام مي.دهند يا قسمت مورد نظر را با لباس يا آرايش مي.پوشانند.

متاسفانه مطالعات توصيفي در اين زمينه، كم است. اكثر اطلاعات به.دست آمده در اين مورد از معاينات موردي و فاكتورهايي است كه فرد شروع بيماري را به آن نسبت مي.دهد.

به.نظر مي.رسد در اغلب موارد يك اتفاق باعث شروع ماجرا مي.شود مثلا ديگران با عبارات خود ظاهر فرد را مسخره كرده و او را آزار مي.دهند. شايد در 70 درصد موارد شروع علائم در نوباوگي و نوجواني بوده است.

اين اختلال مي.تواند باعث رفتارهاي اجتنابي شديدي در فرد شود مثلا انزوا و دوري از آشنايان و خانواده، خودكشي هم چندان غيرمتداول نيست و افسردگي هم ديده شده است. در بعضي موارد جراحي.هاي مختلف و اقدامات متعدد نمي.توانند اشكالي را كه در ظاهر فرد وجود دارد برطرف كنند.

چه كساني در خطرهستند؟

مطالعات در مورد ميزان شيوع انجام نشده است. احتمالا به اين دليل كه اين اختلال نادر است و شايد بين يك تا دو درصد كل جمعيت و 10 تا 15 درصد بيماران سرپايي روانپزشكي را شامل مي.شود.

بعضي محققين معتقدند ميزان شيوع در حال افزايش است چون روش.هاي تشخيصي رو به بهبود است و مردم نسبت به ظاهر خود وسواس بيشتري پيدا كرده.اند. نكته جالبي كه در تحقيقات مشخص شده اين است كه اين اختلال در زنان و مردان بالغ يكسان ديده مي.شود.

اين موضوع با داده.هاي اختلالات خوردن در تضاد شديد است چون درآنها ذكر شده 90درصد مبتلايان به اختلالات خوردن، خانم.ها هستند. فعلا در مورد ميزان دقيق شيوع و ارتباط فاميلي اين اختلال مطالعات كافي نيست.

تفاوت اين اختلال با اختلال.هاي وسواسي- جبري چيست؟

كسي كه به اختلال در خوردن مبتلاست ممكن است علائمي از بد شكلي را هم نشان دهد به.خصوص اگر فرد از ظاهرش ناراضي باشد. وجود اختلال بد شكل بودن بدني در قسمتي از بدن كه به بزرگي و كوچكي آن مربوط نباشد (مثل گوش و بيني) معمولا نشان مي.دهد اختلالات خوردن به.طور همزمان وجود ندارد.

اگر محلي كه اختلال بد شكل بودن بدني را ايجاد كرده وابسته به اندازه باشد بايد ارزيابي اختلال خوردن انجام شود و تمركز روي نشانه.هاي معمول اختلالات خوردن باشد مثل رژيم.هاي غذايي شديد، كاهش وزن، استفاده از مسهل.ها براي كاهش وزن و احساس كنترل نداشتن در مقابل غذاها.

افتراق اختلال وسواسي – جبري از اختلال بد شكل بودن بدني از يكديگر بسيار مشكل است و بعضي محققين معتقدند اختلال بد شكل بودن بدني در حوزه اختلال وسواسي – جبري قرار دارد. در اصل درمان.هاي روان.پزشكي و دارويي براي هر دو يكسان است.

البته افسردگي و مشكلات اضطراب از اجتماع نيز از جمله مشكلات روان.پزشكي مرتبط با اختلال بدشكل بودن بدني هستند (هراس از اجتماع، اختلال شخصيتي دوري گزين) كه متاسفانه كارهاي تجربي در اين زمينه اندك بوده است.

2 روش عمده براي شناسايي اختلال بدشكل بودن وجود دارد، يكي معياري است كه در منابع روان.پزشكي وجود دارد و دوم روش جيمز روزن است كه معاينه اختلال بد شكل بودن بدني است كه در مطالعات مختلف استفاده شده و بسيار عالي است.

اين اختلال درمان مي.شود يا نه؟

در زمينه درمان هم مطالعات هنوز اندك است. نتايج اميدوار.كننده با دارودرماني و درمان شناختي-رفتاري ديده شده است. در روش آخر سعي بر اين است كه الگوهاي وسواس گونه.اي مثل بررسي مداوم در آينه يا گرفتن تاييد از ديگران شكسته شود. در مواردي كه دوري از اجتماع وجود دارد به بيمار آموزش داده مي.شود كه چگونه با موقعيت.هاي اجتماعي مواجه شده و بر اضطراب اجتماعي غلبه كند.

با اين حال به.نظر مي.رسد تعداد زيادي از مبتلايان هنوز درمان نشده.اند چون از ابتلاي خود به اين اختلال آگاه نيستند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 226]