واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: خانواده همچون عمارتی است که زن و شوهر ستون.های آن را تشکیل می.دهند. فروریختن هر یک از ستون.ها استحکام و استواری این عمارت را دچار تزلزل می.کند...
طلاق واقعه.ای ناگوار است و از آن رو که تاثیر منفی بسیاری بر پیکر خانواده و سازمان جامعه می.گذارد، آسیب.زاست.
در همه فرهنگ.ها، بویژه در دین اسلام جز در موارد بسیار ضروری و اجتناب.ناپذیر توصیه شده و در کلام رسول اکرم.ص از آن به عنوان منفورترین حلال یاد شده است. طلاق همچون قطع عضوی از بدن، برای آنان که گرفتارش می.شوند تجربه.ای تلخ و تکان.دهنده است.
هر قدر درباره آمار طلاق و پیامدهای آن بیشتر پژوهش کنیم، با واقعیت.های ناخوشایند بیشتری روبه.رو می.شویم که زندگی همه ما را تحت تاثیر قرار می.دهد. طلاق مانند زمین.لرزه.ای است که بنیان خانواده را درهم می.کوبد و شیرازه آن را از هم می.گسلد و افزون بر انفجار ناگهانی اولیه، پس.لرزه.هایی نیز خواهد داشت که از سر گذراندن آنها گاه بسیار دشوارتر است.
طلاق برای والدین پایان آمال و آرزوهاست و برای کودکان شاید پایان دنیا و رویا.های شیرین آنان باشد. طلاق همه اعضای خانواده را دچار اضطراب می.کند، ولی برای فرزندان ناگوارتر است.
براستی که طلاق هنوز یکی از بحران.های وحشتناک زندگی به شمار می.آید که جوانب و عوارض آن از دید هیچ کس پنهان نیست. والدین باید بدانند تشنج و از هم پاشیدگی ناشی از طلاق منحصر به یک یا چند.هفته و ماه نیست.
مهم.ترین کشمکشی که فرزندان پس از طلاق والدین به آن دچار می.شوند، ترس از دست دادن پدر یا مادر با هم است. بزرگ.ترین ترس کودکان از این است وقتی که به محبت پدر و مادر نیاز دارند، والدین آنها را ترک کنند و تنها بگذارند.
طلاق در کودکان خانواده شدیدا اثر می.گذارد تا جایی که راه گریزی را برای زندگی نمی.شناسند. مهم.ترین آثار شوم طلاق در کودکان از این قرار است:
▪ قربانی روحی و عاطفی:
کودکان اولین قربانی طلاقند، قربانی روحی، عاطفی و حتی گاهی جسمی. کودک پس از طلاق در خانواده گیج و حسرت.زده است و کمتر می.تواند تعادل خود را حفظ کند، بویژه کودکی که با پدر و مادر بسیار مانوس است و دائما در دامان آنان و نازپرورده.شان بوده است.
▪ وحشت از زندگی:
کودکی که والدینش از هم جدا شده.اند، خانه را محل وحشت می.داند و بیشتر در جستجوی پناهگاهی دیگر است؛ پناهگاهی که برای او تسلی.بخش و محل امن و راحتی باشد.
بسیاری از بی.اعتنایی.های کودک به دنیا و دیگران هنگام جدایی والدین پیش می.آید و این از آن جهت است که روح محدود و کوچک طفل، نمی.تواند آن را تحمل کند.
▪ یتیمی کودکان:
کودکان پس از طلاق و جدایی والدین، حقیقتا یتیم می.شوند. مخصوصا اگر خردسال باشند دردشان عظیم.تر است؛ چون طفل در هر سطحی از آسایش و امکانات باشد، باز نیاز به مادر دارد. این درد برای کودکان سنگین است که نمی.توانند خود را به مادر یا پدر برساند و برای دیدار آنان باید منتظر اوقات رسمی باشند.
گاهی طفل نیمه.شب برمی.خیزد و مادر را طلب می.کند. پیداست در آن صورت چه حالی به او دست خواهد داد. این که در اثر اختلاف پدر و مادر، مادرش در خانه نیست و مثلا فردا باید او را ببیند دردی عمیق است.
▪ دربه.دری و نابسامانی:
حاصل طلاق، دربه.در کردن و نابسامانی فرزندان و به خود واگذاشتن آنان یا سپردن فرزندان به دست نامادری یا ناپدری است که ممکن است آنها را زجر بدهند. پس از طلاق، کودک مجسمه.ای متحرک و عروسکی است که گاهی نزد مادر، زمانی پیش پدر، هنگامی نزد عمه، خاله، دایی و گاهی هم در پرورشگاه است و پیداست این دست به دست شدن.ها، عادت یافتن لحظه.ای به خوی.ها و تربیت.ها و فرهنگ.های متفاوت چه تاثیری نامطلوب در روان کودک و در فرم تربیتی او می.گذارد.
▪ احساس گناه:
گاهی کودک در جدایی والدین احساس گناه می.کند. گمان دارد چون شیطان بوده و پدر و مادر را اذیت کرده، والدین آنان جدا شده.اند. این مساله بیشتر از زبان معصومانه آنان شنیده می.شود که: «مامان! بیا دیگه تو را اذیت نمی.کنم». یا می.گویند: «بابا! بیا قول می.دهم دیگر شیطنت نکنم» اینان خود را مسوول احساس می.کنند و گمان دارند اشتباهی را مرتکب شده.اند.
▪ گیجی و بهت.زدگی:
پس از طلاق، کودک مات و مبهوت می.شود و حتی انگیزه تحصیل را از دست می.دهد و با افت تحصیلی مواجه می.شود. گاهی بیمار می.شوند و در جستجوی پناهی برای مهرورزی، دلجویی و نوازش هستند، اینان به حقیقت بیمار نیستند، بلکه نقطه اتکای خود را از دست داده.اند، بدینسان با دارو نمی.توان درمانشان کرد، بلکه با نوازش می.توان درد آنان را علاج کرد.
.▪ تاثیر منفی در رشد:
بررسی.ها نشان داده.اند کودکانی که از مادر جدا شده.اند، رشدشان کمتر از آنانی است که از مادر خود جدا نیستند؛ اگرچه مادر یک مربی پرورش یافته نباشد و در شرایط بهداشتی روانی مناسب تربیت نیافته باشند، فقدان مادر جلوی شکوفا شدن کودک را در تمام زمینه.ها می.گیرد و در شخصیت عاطفی او اثر منفی می.گذارد.
▪ بدبینی به پدر و مادر:
کودکان پس از جدایی والدین، معمولا به یکی از والدین، پدر یا مادر بدبین می.شوند و به او با نظر کراهت می.نگرند. معمولا یا طرفدار پدر می.شوند یا طرفدار مادر که در هر دو صورت برای فرزند و حتی والدین نامطلوب است. ضروری است والدین لااقل در برابر کودک، عکس.العمل مناسب داشته باشند و در حضور آنان از هم بدگویی یا شکوه نکنند.
▪ کمبودهای عاطفی:
کودکی که از پدر یا مادر جدا شده، از مهر و نوازش دو طرف سیراب نیست و اغلب با تشنگی عاطفی مواجه است و بعید نیست در جستجوی محبت، به دام افراد شیادی بیفتد و عفت و پاکدامنی خود را از دست بدهد، امری که در جوامع مختلف به نمونه.های بسیاری از آن برخورد می.کنیم.
▪ نابهنجاری کودکان:
بالاخره کودکانی که والدین آنان از هم جدا شده.اند، کودکانی عادی و بهنجار نیستند. بررسی.های روان.شناسان آلمان نشان داده است اینان اغلب محروم از عاطفه و در بزرگسالی افرادی برای شرارت و جنایت خواهند بود.
▪ آثار عاطفی طلاق بر کودک:
آثار مستقیم طلاق بر کودک کدامند و محققان در این مورد چه یافته.اند؟ پولاک. (pollak) در این باره می.نویسد که یکی از آثار عاطفی طلاق بر کودکان این است که انسجام و هماهنگی خانوادگی را از آنان می.گیرد. آنان درخصوص والدین و خواهران و برادران خود، احساس بی.منزلتی و بی.مقداری می.کنند، همچنین نسبت به دوستانی که با پدر و مادر خود زندگی می.کنند، احساس حسادت دارند و اینها همه بارهایی است که بر شانه.های ناتوان چنین کودکانی افکنده می.شود. انزواطلبی و شرکت نکردن در امور اجتماعی مدرسه و فعالیت.های فوق برنامه نیز از جمله آثار بر کودک در مدرسه است.
▪ زمینه بزهکاری و عصیان:
تحقیقات جامعه.شناسان و بررسی.کنندگان مسائل خانواده نشان داده است که وقوع طلاق میان زوجین می.تواند از علل ارتکاب جرم از ناحیه اطفال باشد، سبب گمراهی کودک شود و او را به ورطه فنا سوق دهد. به هر حال، نبود پدر و مادری بالای سرکودکان سبب متلاشی شدن فکر و اندیشه سرگردانی آنهاست.
این امر ممکن است آنها را به پرتگاه دزدی، بی.عفتی و بدبختی.های دیگر سوق دهد و شاید یکی از علل سختگیری اسلام در جلوگیری از طلاق و از هم پاشیدگی کانون خانواده، توجه به همین امر و برای جلوگیری از وقوع جرم و جنایت باشد. تحقیقات نشان می.دهد سطح جنایت در چنین افرادی بالا و ظرفیت جنایی.شان زیاد است. کودکانی این چنین لااقل قابلیت ارتکاب جرم بیشتری را دارند.
▪ بی.بند و باری.ها:
خانه برای کودک آرامش است، محیط امن است، پدر و مادر عامل کنترل.کننده و سازنده کودکند. وجود پدر و مادر زیر یک سقف و در کنار کودک حتی اگر کنترل مستقیمی هم صورت بگیرد، برای او یک نعمت است. زیرا باعث می.شود طفل خود را از خیلی چیز.ها بر حذر دارد و کنترل کند.
اما هنگامی که کودک دست پدر و مادر را از دامن خود کوتاه می.بیند، می.کوشد خود را آزاد و بی.بند و قید بداند و این امر خود منشا بسیاری از آلودگی.ها و نابسامانی.هاست. شیوه زندگی.ای که چنین کودکانی در مواردی در پیش می.گیرند، به.گونه.ای است که حتی پاره.ای از صفات مربوط به جنس خود را از دست می.دهند، مثلا پسرانی این چنین کمتر موفق می.شوند صفت مردانگی را در خود بپرورانند.
▪ اثر روانی طلاق.
بررسی.های روان پزشکان نشان داده است که طلاق و جدایی والدین از عمده.ترین علل بیماری روانی کودکان است. وقتی زوجین از هم جدا شدند، ترس ناشی از احساس بی.سرپرستی و واهمه.ای ناشی از آینده.ای مبهم برای او پدید می.آید که روان او را جدا آزرده می.کند. عقده.های غیرقابل تحمل، نگرش توام با نفرت نسبت به والدین، احساس از دست دادن امنیت از عوارضی است که در این خصوص قابل ذکرند.
جدایی والدین از یکدیگر کودک را به اختلال عاطفی دچار می.کند، حالت افسردگی، انزواجویی، تخیل رویا در بیداری برای او پدید می.آورد. در مواردی قدرت اراده و اندیشه را از او می.گیرد و در کل او را چنان پریشان می.کند که اثرات شوم آن مادام.العمر با کودکان است. تجربه طلاق برای تمام اعضای خانواده اضطراب زاست و رفتار کودکان پس از طلاق نشان.دهنده این اضطراب است و پس از طلاق میزان اختلالات عاطفی و رفتاری در کودکان بالا می.رود.
همچنین عواقب و پیامدهای طلاق یا تاثیر طلاق در پدیده.های روانی و اجتماعی کودکان را می.توان به طور اختصار چنین برشمرد.
- بزهکاری کودکان و نوجوانان، ناسازگاری.ها و رفتارهای ضد اجتماعی.
- فحشا بویژه در نتیجه فقر و ناآگاهی.
- اعتیاد زنان، مردان، کودکان و استفاده از کودکان در توزیع مواد مخدر و دیگر فعالیت.های غیرمجاز.
- پرخاشگری و ناسازگاری کودکان و نوجوانان، فرار از منزل و ولگردی آنان.
- افت تحصیلی، خودکشی زن یا شوهر و حتی فرزندان آنان.
- کاهش میل به ازدواج در دیگر افراد خانواده بویژه بچه.های طلاق.
- اهمال و مسامحه والدین در تحکیم و تربیت فرزندان و آسیب. دیدن روانی و اجتماعی.
- بچه.های طلاق با گذشت چندین سال نمی.توانند ثبات هیجانی و عاطفی خود را به دست آورند. از آنجا که هسته مرکزی شخصیت افراد به نظر بسیاری از پژوهشگران روان.شناسی در دوران کودکی شکل می.گیرد، این.گونه کودکان در بسیاری از موارد دچار اختلالات شخصیتی خواهند شد.
- فرزندان طلاق در آینده اکثرا افسرده، گوشه.گیر و منزوی هستند و اتکای به نفس آنان نیز بشدت کم می.شود.
- فرزندان طلاق آینده.ای قوی را برای خود تصور نمی.کنند و اطمینان خود را به ارکان زندگی از دست می.دهند و در آینده نسبت به افراد پیرامون خود و مقیاس بالاتر اجتماع، به نوعی بی.اعتنایی و بی.توجهی کشیده می.شوند.
منبع:روزنامه جام.جم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فان پاتوق]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 101]