تاریخچه دوپینگ و کنترل آن در ورزش

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: دو.jpg
زمانی که انسان ها در یک مجموعه رقابت قرار می گیرند، به خصوص در حوزه ورزش، تلاش می کنند بر رقیب خود تفوق یابند و برتری پیدا کرده و نتیجه مبارزه را از آن خود کنند، از این رو همیشه به دنبال راهی برای رسیدن به این هدف خود بوده اند.

نخستین نوشته ها مربوط به روش هایی که ورزشکاران به کار می برده اند تا پیروز میدان باشند، از مسابقات کهن برمی آیند، به قدمت ۶۶۸ سال قبل از میلاد، زمانی که ورزشکاران به تاثیر بعضی مواد غذایی بر بهبود عملکردشان پی بردند. امروزه صنایع مربوط به ورزش با صرف میلیون ها دلار در سال می کوشند تا به اهداف خود در برتری ورزشکاران خودی در مسابقات بر دیگران برسند. به طور مشابه، بسیاری از متخصصان آموزش ورزش، راهکارهایی را منتشر می کنند تا به ورزشکاران بیاموزند «اصول پیروزی» را از راه روش های آموزشی آنها به دست آورند. این روش ها قانونی و حتی پسندیده هستند، اما زمانی که تمامی اصول قانونی اجرا شد و ورزشکار به حداکثر کارایی خود رسید، به دنبال شیوه های دارویی دیگری می گردد تا باز هم عملکرد خود را به طور کاذب بالاتر برد، همان چیزی که «دوپینگ» نام دارد.

در واقع کلمه doping، احتمالا مشتق از «Dutch word dop» است، نام یک نوشیدنی الکلی که از پوست انگور گرفته شده و به وسیله دلاوران Zulu برای افزایش توانایی شان در میدان جنگ استفاده می شده است. با وجود آنکه به نظر می رسد دوپینگ پدیده ای مدرن است، نمونه های بی شماری از سوءمصرف بعضی مواد توسط مردمان باستان وجود دارد که شامل مصرف عصاره های گرفته شده از گیاهان، حیوانات و یا حتی انسان هاست. یکی از اولین مواد افزایش دهنده قدرت، تستوسترون بوده است. از سویی، اهمیت تغذیه در بهبود عملکرد نیز شناخته شده بود. به طور مثال مدارکی از مصرف انجیر خشک در بین ورزشکاران وجود دارد. ورزشکاران یونانی نیز به استفاده از مواد غذایی خاص و داروهای محرک برای قو ی کردن خود شهره هستند. دوچرخه سواران و دیگر ورزشکاران استقامتی، اغلب از استریکنین، کافئین، کوکایین و الکل در سال های ۱۸۰۰ استفاده می کرده اند. استفاده از موادی مانند آمفتامین، کوکایین و افدرین که خستگی را کم کرده و کارایی را افزایش می دهند نیز در اوایل سده ۱۹۰۰ گزارش شده است. در هر صورت آنچه مشخص است، دوپینگ محدود به قرن حاضر نمی شود و از وقتی انسان حس برتری داشتن را در خود یافته، همواره به دنبال راه هایی بوده تا خود را سرآمد رقیبان خود قرار دهد، اما شیوع واقعی دوپینگ مدرن ناشناخته است، زیرا نهان کاری های زیادی اطراف آن را فرا گرفته است. در حدود یک درصد تست هایی که آژانس جهانی ضددوپینگ (WADA) در آزمایشگا ه های معتبر خود انجام می دهد، مثبت هستند، اما این حداکثر تخمین محافظه کارانه ای است که زده می شود، زیرا تلاش های دقیق و سختی در جریان است تا از نتایج مثبت کاذب جلوگیری شود.

در سال ۲۰۰۰، دفتر سیاست ملی کنترل داروی آمریکا اعلام کرد اپیدمی دوپینگ بین ۱۰ تا ۹۰ درصد ورزشکاران متغیر است که محدوده وسیعی دارد، از این رو توجه به فعالیت های ضددوپینگی الزامی به نظر می رسد.

● گذری بر فعالیت های ضددوپینگی

اگر چه استفاده از داروهای نیروافزا غیراخلاقی بوده و به وسیله آژانس جهانی ضددوپینگ ممنوع شمرده شده اند، تعریف اینکه چه دارو و روشی شامل دوپینگ می شود، چالش مهمی برشمرده می شود. حتی اینکه این کلمه از کجا آمده نیز مورد توافق همگانی قرار ندارد، اما آنچه مشخص است، همیشه و در طول تاریخ فعالیت هایی علیه آن صورت گرفته است، البته تلاش های مختصری برای ممنوعیت استفاده از داروهای غیرمجاز در مسابقات ورزشی دهه ۱۹۲۰ انجام شده بود، به طوری که اولین کتاب در این زمینه به وسیله دکتر Rieser و با نام «دوپینگ و مواد دوپینگی» در سال ۱۹۳۳ نگاشته شد. در سال ۱۹۲۸، فدراسیون بین المللی ورزشکاران آماتور (IAAF)، اولین متن پیام ورزشی بین المللی را برای تقبیح استفاده از دوپینگ منتشر کرد.

به دنبال آن، موسسات دیگری نیز فعالیت های IAFF را دنبال کردند، اما به دلیل نبود آزمون های موثر، نتوانستند استفاده از مواد نیروزا را محدود کنند. در سال ۱۹۶۶، اتحادیه بین المللی دوچرخه سواران (ICU) و فدراسیون بین المللی انجمن فوتبال، تست های ضددوپینگ را برای اولین بار معرفی کرده و در سال بعد کمیته بین المللی المپیک (IOC)، کمیسیون پزشکی خود را تاسیس و با اکثریت آرا، سیاست انجام تست های دارویی را برای مقابله با استفاده از داروهای غیرمجاز تصویب کرد. این تست ها اول بار در بازی های زمستانی المپیک در گرنوبل و در بازی های المپیک مکزیک، در سال ۱۹۶۸ مورد استفاده قرار گرفتند، با این وجود موسسات ورزشی کمی بودند که پروتکل ها یا وسایل لازم را برای به اجرا در آوردن این دستورالعمل ها داشتند، در نتیجه اولین فعالیت های رسمی ضددوپینگ در سال ۱۹۸۲ و به وسیله لیگ ملی فوتبال به مرحله اجرا درآمد. در طول این سال ها، IOC لیست داروهای غیرمجاز خود را بارها مورد بررسی قرار داده و امروزه انجام تست های مربوط به آنها در همه وقایع المپیکی لازم الاجرا است.

یکی از اقدامات عملی بزرگی که علیه دوپینگ انجام شده، به سال ۱۹۹۸ برمی گردد. زمانی که محموله بزرگی از این داروها در حمله پلیس به قاچاقچیان در توردوفرانس کشف شد. به دنبال این رسوایی بزرگ، IOC تصمیم گرفت تا در یک نشست جهانی در زمینه دوپینگ در شهر لوزان سوئیس به تاریخ ۲ تا ۴ فوریه ۱۹۹۹، به مبارزه جهانی با این پدیده بپردازد و حتی افراد حرفه ای را که به شرط بندی های عظیم در این مسابقات می پردازند نیز درگیر کند. یکی از پیامدهای مهم این کنفرانس، شناخت نیاز به تاسیس یک آژانس بین المللی مستقل بود تا به تنظیم مجموعه استانداردهای یکپارچه ای در زمینه فعالیت های ضددوپینگ بپردازد و تلاش های موسسات ورزشی و مقامات مسوول را هماهنگی کند، به همین دلیل آژانس جهانی ضددوپینگ (WADA) در دهم نوامبر ۱۹۹۹ تاسیس شد.

امروزه توسعه و پیاده سازی مجموعه های یکسانی از قوانین ضددوپینگ، کد WADA همراه با انتشار لیست داروهای غیرمجاز، یکی از مهم ترین دستاوردهای این آژانس در جنگ علیه دوپینگ در ورزش برشمرده می شود. در مجموع به نظر می رسد دوپینگ سالیان سال و به قدمت حضور انسان در مسابقات ورزشی است که وجود دارد و نشانه هایی از روند رو به کاهش آن نیز دیده نمی شود. شاید این وجدان آدمی باشد که روح ورزش را در تمامی مراحل مسابقات در نظر داشته و بخواهد که صادقانه، آنچه توان خود است را در محک آزمایش و رقابت بگذارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 465]