مغفول مثل سرمايه گذاري

واضح آرشیو وب فارسی:سياست روز: مغفول مثل سرمايه گذاري
مصطفي بهشتي:
جزيره زيباي كيش در دل خليج‌فارس، ميزبان جمعي مي‌شود كه آمده‌اند تا در كنار تفريح و لذت‌بردن از گنجي كه به‌واسطه موهبت خداوند به‌جزئي از خاك پهناور ايران اسلا‌مي تبديل شده است، از بگويند و بشنوند. اين گفت‌و‌شنود اما به قرار اين سال‌ها در همايشي صورت مي‌گيرد كه مي‌خوانندش. بماند كه در اين همايش، چنان سخنران رده بالا‌ي خارجي كه ميزبانان توقعش را ايجاد كردند و ميهمانان انتظارش را داشتند، يافت نشد؛ غيبت عضوي تاثيرگذار از شبكه بانكي كشور‌- اعم از بانك‌مركزي يا بانك‌هاي دولتي و خصوصي - هم به‌شدت احساس مي‌شد.
اين سطور اما قرار نيست نقدي باشد بر همايشي كه در جزيره كيش برگزار شد بلكه قرار است كد آوردن از اين همايش مقدمه‌اي باشد براي پرداختن به موضوعي مهم كه چندي است مورد غفلت اساسي قرار گرفته است. چند صباحي مي‌شود كه فقط گذران امور مي‌كند و ديگر از آن فاينانس‌هاي چند سال پيش و شركت‌هاي بزرگ چند مليتي كه تا گذشته نه‌چندان دور ميهمان هميشگي ايران بودند خبري در دسترس نيست.
سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي آن روزها، اينك به برداشت‌هاي مكرر از حساب ذخيره ارزي -با موجودي نامعلوم- تغيير يافته و كمپاني‌هاي پر آوازه آن دوران هم يا بسيار كم‌رنگ شده‌اند يا جاي خود را به شركت‌هاي درجه چندم سپرده‌اند (نمونه بخش اول شركت اينپكس ژاپن، شل، توتال، ........ هستند كه يا به‌طور كامل از ايران رفته‌اند و يا حضور كم‌رنگي دارند. در بخش دوم جمله فوق هم مي‌توان به ‌SKS ‌ مالزي اشاره كرد كه بدون آوازه بين‌المللي وارد صنعت نفت ايران شد.
آري، چنان كه ذكر شد اوضاع سرمايه‌گذاري در صنعت نفت كشورمان چندان خوب نيست. تحريم‌هاي ريز‌و‌درشت غرب، اگرچه بر حركت مسير توسعه اين صنعت بزرگ ايران تاثير چنداني نگذاشته، اما شكي نيست كه برداشت‌هاي گاه و بي‌گاه از حساب ذخيره ارزي كه محل اثبات ثروت ملي است از منظر علم اقتصاد و مديريت منابع استراتژيك، هيچ توجيهي ندارد. گذشته از اين اما موضوع وقتي تامل برانگيز مي‌شود كه به نمودار بهاي نفت در ماههاي اخير نگاه كنيم و پيش‌بيني‌ها را هم اجمالا‌ مورد بررسي قرار دهيم. چه اين همه حاكي از آن است كه حساب ذخيره ارزي با اين وضعيت بازار نفت، هميشه روزهاي خوشي نخواهد داشت و اين يعني صنعت نفت كشور بايد راه تازه‌اي براي معاش خود و پروژه‌هايش پيدا كند.
حال اما در چنين اوضاعي برگزاري همايش بررسي فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري در انرژي ايران آن هم بدون يا قرائت مديران نفت چه معنايي جز مغفول‌ماندن مي‌تواند داشته‌باشد؟‌ برگزاري هم زمان نمايشگاه ايران پلا‌ست، شايد توجيه مناسبي باشد، اما در نظر گرفتن همايشي كه در كيش مي‌شد در كنار بودن نمايشگاهي كه پايتخت ميزبانش بود، بلا‌فاصله اين توجيه را بي‌اثر مي‌كند. جدي گرفته نشدن اين همايش خاصه در شرايطي كه بررسي مشكلا‌ت و چالش‌هاي سرمايه‌گذاري در صنعت نفت ايران، بيش از هر زمان ديگري مهم مي‌نمايد، معناي خوبي ندارد. اين نشانه‌هاي بد اما زماني بيشتر خودنمايي مي‌كند كه بدانيم متولي چنين همايشي است كه در حكم بزرگترين تشكل صنفي همان است كه مديران نفت و دولت بارها بر حمايت از آنها تاكيد كرده‌اند.اما چنان كه ذكر شد، صنعت نفت كشور چند صباحي مي‌شود كه به برداشت از حساب ذخيره ارزي عادت كرده است. خصوصا با ساز‌و‌كاري كه از چند ماه پيش تعريف شد و اجازه اختصاص 3 درصد از درآمدهاي حاصل از فروش نفت به پروژه‌هاي نفتي را داد، ‌اين صنعت حياتي كشور- شايد با اتكا به قيمت نفت كه آن روزها هنوز بالا‌ي 130 دلا‌ر بود- روزهاي روشن و طلا‌يي را مقابل خود متصور شد.
حال اما آن آينده خجسته، با نزول قيمت‌ها به سطحي كمتر از‌60 دلا‌ر كاملا‌ تغييركرده است.نفت امروز به سطحي رسيده كه تعيين قيمتش در بودجه نيازمند احتياط زيادي شده و البته ادامه سير نزولي آن هم تصور بعيدي نيست. اين اما فقط يك معنا دارد و آن اين است كه "درآمدهاي نفتي براي بلند‌مدت منبع قابل اعتمادي براي توسعه صنعت نفت نيستند." نفت امروز در بازار جهاني اوضاع آشفته‌اي دارد؛‌ قياس ارزش نفت ايران در مقابل برنج تايلند در فاصله سالهاي 85 تا 87 شمسي مثالي جالب است كه از طنز تلخ هم خالي نيست.
اما تا اينجاي كار ا‌گرفرصت و امكاني را هم مي‌شد براي تكذيب اين موضوع و يا احتمال كذب‌بودن مدعاي طرح شده در نظر گرفت، ‌اينك ديگر با نقل اظهارنظر مدير برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي‌نفت كه در گفت‌و‌گو با فارس از "انتقال اجراي بسياري از طرح‌هاي برنامه چهارم به برنامه پنجم، به خاطر محدوديت سرمايه‌گذاري از منابع خارجي" خبر داده است، اين شايعه‌هاي تلخ به واقعيت بدل مي‌شوند. واقعيتي كه عبدالمحمددلپريش در تشريح آن، برنامه پنجم را يكي از شلوغترين برنامه‌هاي كاري صنعت نفت مي‌خواند و مي‌گويد كه فرصت زيادي هدر رفته اما از قديم گفته‌اند كه و اين يعني همين امروز هم براي در يافتن اين نكته كه صنعت نفت بايد به جاي درآمدهاي حاصل از فروش نفت،‌ به‌دنبال منبع مناسب‌تري براي تامين هزينه‌هاي خود باشد، خيلي دير نشده است. امروز مي‌تواند پاياني باشد بر فرصت‌سوزي‌هايي كه تا كنون صورت گرفته است .... شايد سال بعد، همين موقع‌ها، همايش سرمايه‌گذاري در صنعت انرژي حال ‌و‌ روز بهتري داشته باشد.
شنبه 2 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سياست روز]

[مشاهده در: www.siasatrooz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 45]