تاريخچه پرده كعبه-2پرده خانه خدا؛ زينت ميعادگاه عاشقان

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: تاريخچه پرده كعبه-2پرده خانه خدا؛ زينت ميعادگاه عاشقان
خبرگزاري مهر - گروه دين و انديشه: كعبه و متعلقات آن از ديرباز مورد توجه مسلمانان و دولتهاي اسلامي بوده است. قداست پوشش كعبه عاملي بود تا كشورهاي اسلامي در بافت و آماده سازي آن از يكديگر پيشي گيرند. به طوريكه بافت پوشش خانه خدا افتخاري بزرگ براي آنها است.

در عصر اسلام، اولين كسي كه به كعبه پرده كرد، پيامبر بزرگوار اسلام بود كه در جريان فتح مكه اين كار را انجام داد، جنس پوشش از پارچه يماني بود و پيامبر آن را از بيت المال تهيه كرد.

از جنس پرده در عهد ابوبكر اطلاعي در دست نيست و در هيچيك از منابع موجود سخني از آن به ميان نيامده ولي در عهد عمر پرده كعبه از جنس " قباطي" بود كه نوعي پارچه مصري است. عمر به عامل خود در مصر نامه اي نوشت و از او خواست كه پرده كعبه در آنجا بافته شود و از آن زمان به بعد پرده را مصر تأمين مي كرد. عثمان نيز همين كار را مي كرد و پرده از "قباطي" تهيه مي شد و گاهي هم از بردهاي يماني بود.

در زمان يزيد بن معاويه كعبه را با ديباج خسرواني پوشاندند و همچنين در عصر ابن زبير و عبد الملك بن مروان نيز كعبه با ديباج پوشانيده شد و هركدام از اين سه نفر را به عنوان اولين كسي كه پرده ديباج بر كعبه كرد، نام برده اند، به گفته برخي مورخان در زمان يزيد و ابن زبير، پرده كعبه گاهي از خراسان مي آمد و گاهي نيز از مصر و خراسان پرده اي ارسال و هر كدام زيباتر بود آن را مي پوشاندند. در زمان عبدالملك پوشش كعبه را نخست در مسجد پيامبر مي گستردند، سپس جمع كرده و به مكه مي آوردند.

طبق گزارشهاي تاريخي از عصر عباسيان، نخستين پوشش كعبه، به زمان مأمون مربوط مي شود در زمان او كعبه را هر سال سه بار مي پوشانيدند، يك بار در روز ترويه با ديباج سرخ، بار دوم در اول رجب با قباطي و مرتبه سوم در بيست و هفتم رمضان با ديباج سفيد. در عهد متوكل عباسي نيز به همان سنت رفتار مي شد و گاهي هر دو ماه يكبار كعبه پوشانيده مي شد.

در عهد عباسيان گاهي پرده كعبه در بغداد بافته مي شد و همين امر باعث رونق پارچه بافي در عراق شده و نقش مهمي در مرغوبيت و شهرت منسوجات عراقي داشت. گاهي هم از قريه تنيس مصر تهيه مي شد كه از جمله آنها در سال 162 در عهد خلافت مهدي عباسي بود.

تا سال 661 كه پوشش كعبه به انحصار حاكمان مصر در آمد، پوشش همواره از طرف خلفاي عباسي تهيه مي شد و پرده را گاهي از مصر و گاهي از يمن و گاهي از خراسان تهيه مي كردند.

در سال 532 به خاطر ضعف عباسيها و اختلافاتي كه بوجود آمده بود، پوشش كعبه از طرف خليفه نرسيد و در اين سال مردي به نام "رامشت" كه يك تاجر ايراني بود، پوششي از پارچه هاي نفيس به قيمت هجده هزار دينار مصري تهيه كرد و بر كعبه پوشانيد.

الناصر الدين الله كه در سال 575 هـجري قمري به خلافت رسيد پوشش سبز رنگي از ديباج به كعبه پوشانيد و از عهد مأمون تا اين زمان پرده به رنگ سفيد بود و سپس خودش (ناصر) در سال 621 پرده اي به رنگ سياه بر كعبه پوشانيد و از اين زمان به بعد رنگش هميشه سياه بود.

در سال 644 در اثر طوفان شديدي كه در مكه به وجود آمد، پرده كعبه پاره شد و نايب حاكم يمن از شيخ حرم به نام منصور بن منعه بغدادي خواست كه پرده را او تهيه كند. او گفت: پرده را فقط از مال خليفه مي توان تهيه كرد و مبلغ 300 هزار دينار قرض كرد و پرده اي از پنبه تهيه و به آن رنگ سياه زد و به كعبه پوشانيد.

از زمان الناصر الدين الله از سال 621 به بعد، پرده كعبه همواره مشكي بوده است. ابن ابوصيف مفتي مكه، در عصر خود از يكي از شيوخ نقل مي كند: علت اين كه پوشش كعبه رنگ سياه دارد اين است كه او زائراني را كه در طول تاريخ طوافش مي كردند، از دست داده و عزادار آنهاست.

بعد از انقراض عباسيان، چندين سال پرده از يمن آمد و در سال 659 ملك مظفر از يمن فرستاد و اولين فرد از ملوك مصر كه پوشش كعبه را تقديم كرد، ملك ظاهر بند قداري بود كه در سال 661 فرستاد و در سال 743 ملك صالح اسماعيل بن محمد قلاوون پادشاه وقت در مصر قريه اي را در نواحي قاهره، در منطقه "قليوبيه" براي پوشش كعبه و حجره نبوي وقف كرد.

تا اين زمان عادت اين بود كه پوشش كعبه از طرف پادشاهان مصر تهيه مي شد و كسي حق نداشت پرده اي براي كعبه بفرستد تا اينكه در سال 848 شاهرخ ميرزا فرزند امير تيمور گوركان، پس از تلاش بسيار موفق شد پرده را از ايران بفرستد.

چون شاهرخ ميرزا در سال 807 در خراسان به سلطنت رسيد، يكي از آرزوهاي او اين بود كه پرده كعبه را او تهيه كند ولي تهيه و ارسال پوشش كعبه در انحصار پادشاهان مصر بود. شاهرخ طي نامه اي به "الملك الاشرف" تقاضاهايي از او كرد كه مهمترين آنها اين بود كه اجازه دهد پوشش كعبه را او تهيه كند. سلطان مصر نپذيرفت و نامه هاي متعددي ميان آنها رد و بدل شد و سرانجام در سال 843 "الملك الاشرف" درگذشت و پسر او بنام "الملك الظاهر" در جاي او نشست و او موافقت خود را با درخواست شاهرخ ميرزا اعلام كرد. شاهرخ با خوشحالي تمام پرده اي را كه در شهر يزد بافته و به هرات انتقال داده شده بود، همراه با صد نفر در سال 848 به مصر فرستاد و پادشاه مصر ضمن استقبال شايسته از ايرانيان، آنها را در همان سال همراه با حاجيان مصر به مكه اعزام كرد و در آن سال پرده ايراني بر قامت كعبه برافراشته شد.

از زماني كه عثمانيها بر حجاز و مصر مسلط شدند، تهيه پوشش كعبه در انحصار آنان بود. آنها پرده كعبه را از مصر از محل اوقافي كه براي اين منظور بود، آماده و ارسال مي كردند. در عهد سليمان شاه بن سليمان خان اوقاف كعبه در مصر، مخارج پرده را تأمين نكرد و لذا سليمان شاه 10 قريه ديگر در مصر خريداري كرد و بر اوقاف كعبه افزود. براي اين 10 قريه وقفنامه مفصلي تهيه شد و طي آن منافع حاصل از اين ده قريه به تهيه پرده كعبه اختصاص يافت.

به همين جهت بود كه در مصر كارگاهي براي بافت پرده كعبه تأسيس شد. اين كارگاه نزديك قصر سلطان بود و به "قصر الكسوة" شهرت يافت. رئيس دار الكسوة را "ناظر الكسوة" مي ناميدند. هم اكنون نيز در قاهره محله اي به نام قصر الكسوة وجود دارد.

در سال 1345 روابط ميان مصر و حجاز تيره شد و پرده از مصر نيامد و عبدالعزيز پرده را تهيه كرد و در سال 1346 وي مؤسسه اي را جهت بافت پرده در محله اجياد مكه تأسيس و از هند بافندگاني آورد تا اينكه كساني از خود مكه اين صنعت را ياد گرفتند. بنابراين اولين پوششي كه در خود مكه بافته شد، در سال 1346 بود. اين پوشش از حرير طبيعي بود و رنگ مشكي داشت.

تا سال 1358 پوشش كعبه در همان كارگاهي كه عبدالعزيز ساخته بود تهيه مي شد تا اينكه دولت مصر از عبدالعزيز خواست اجازه دهد پرده مجدداً از مصر حمل شود و عبدالعزيز اين اجازه را داد و كارگاه مزبور تعطيل و بار ديگر پرده از مصر آمد و اين كار تا سال 1382 ادامه داشت .

ولي در اين سال ميانه جمال عبدالناصر رئيس جمهور مصر و ملك سعود پادشاه عربستان به هم خورد و پرده كعبه از مصر تا بندر جده حمل شد. ولي در اثر اختلاف ميان مقامات سعودي و فرمانده كشتي مصري، اين كشتي كه حامل پرده و حجاج مصري بود به مصر بازگشت. در آن سال سعوديها در تلاش براي تهيه پرده كعبه به هند، پاكستان، سوريه و ژاپن سفر كردند ولي موفق نشدند اما وقتي به كارگاه تعطيل شده عبدالعزيز مراجعه كردند قطعه هايي را يافتند و از تنظيم آنها پرده كاملي آماده كردند و در دهم ذيحجه 1382 كعبه را با آن پوشانيدند.

از آن زمان به بعد و تاكنون پرده كعبه در خود مكه تهيه مي شود و محلي كه اكنون براي بافت كسوة در نظر گرفته شده، در مدخل مكه در زميني به مساحت 100 هزار متر مربع قرار دارد و مشتمل بر آلات نساجي و بافندگي دستي و هم ماشين آلات جديد است.
شنبه 2 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 293]