فاصله بهاي بنزين وارداتي با نرخ آزاد داخلي به حداقل رسيد

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: فاصله بهاي بنزين وارداتي با نرخ آزاد داخلي به حداقل رسيد

سرمايه ،قباد ايراني: كاهش قيمت نفت به زير 50 دلار كه نفت اوپك را به 44 دلار در روز گذشته رساند از يك سو باعث كاهش درآمد كشورهاي صادركننده نفت شده اما از سوي ديگر قيمت خريد فرآورده هاي نفتي توسط كشورهايي مانند ايران را كاهش داده است. به طوري كه قيمت هر تن بنزين وارداتي از 900 دلار در شرايط نفت بشكه اي 120 دلار به 370 دلار در هفته گذشته رسيده است.

به عبارت ديگر، قيمت هر ليتر بنزين وارداتي بين 240 تا 270 تومان است و اين اولين باري است كه فاصله نرخ بنزين آزاد 400 توماني با نرخ بنزين وارداتي كم شده و خوشبختانه اين بار نرخ بنزين آزاد در كشور بالاتر از نرخ بنزين وارداتي قرار گرفته است. در 30 سال گذشته همواره نرخ بنزين داخلي پايين تر از نرخ بنزين وارداتي و جهاني بوده همچنين اين امر معضلات بسياري را مانند ترافيك شهري، آلودگي هوا، رشد شديد مصرف، شلوغي پمپ بنزين ها و نبود انگيزه كافي براي سرمايه گذاري در احداث جايگاه بنزين ايجاد كرده است.
اما حال كه نرخ بنزين وارداتي به تني 370 دلار در آخر آبان رسيده و هر ليتر به 240 تا 270 تومان رسيده است فرصتي مناسب براي ساماندهي شرايط ترافيك، حمل و نقل و پمپ بنزين ها ايجاد شده و بايد دولت از اين فرصت استفاده كند و در شرايطي كه بار تورمي اين اقدام به حداقل رسيده از اين فرصت تاريخي بهره ببرد.
قيمت هر ليتر بنزين در بازار خليج فارس در حالي به كمتر از 272 سنت كاهش يافته كه دولت در شرايط كاهش قيمت نفت و بنزين بازهم بنزين آزاد را با ليتري 400 تومان عرضه مي كند.
ماه ها پس از اجراي نظام سهميه بندي در كشور از ابتداي فروردين ماه سال جاري، بنزين آزاد در جايگاه هاي عرضه سوخت با قيمت 400 تومان عرضه شد. اين در حالي بود كه قيمت اين حامل انرژي در بازارهاي خليج فارس به مرز تني 1250 دلار نيز نزديك شد. براساس اين رقم، هر ليتر بنزين به قيمت فوب خليج فارس در خردادماه سال جاري كه ميانگين بهاي نفت به 120 دلار رسيد از مرز 900 تومان گذشت.
اگرچه ايران پس از اجراي نظام سهميه بندي، بنزين را به قيمت صد تومان عرضه كرده است اما قيمت بنزين آزاد را به دليل كاهش دامنه تورم زايي آن، روي 400 تومان قيمت گذاري كرد.
در حالي كه اساساً بايد عرضه بنزين آزاد در جايگاه ها متناسب با قيمت فوب خليج فارس به اضافه هزينه هاي مربوط به حمل و نقل، ماليات و عوارض باشد اما دولت براي جلوگيري از پيامدهاي تورمي عرضه آزاد، تن به قيمت نيمه يارانه اي در عرضه اين حامل انرژي داد.

بنزين در اوج قيمت

پيك قيمت بنزين در تير و مردادماه سال جاري اتفاق افتاد.فراتر رفتن قيمت بنزين از مرز 1250 دلار در بازارهاي مختلف طي اين مدت باعث شد قيمت هر ليتر بنزين در كشورهاي مختلف به ويژه كشورهاي اروپايي براي مصرف كنندگان غيرقابل تحمل شود. براي مثال، قيمت هر ليتر بنزين در كشور نروژ در مردادماه سال گذشته به مرز 10 دلار (9 دلار 85 سنت) نزديك شد. اين به معناي آن است كه قيمت هر ليتر بنزين حدود 9 هزار و 300 تومان در اين كشور عرضه شده است. اين رقم بالاترين قيمت بنزين در جهان اعلام شد. در همين حال كه بنزين در كشور آمريكا با قيمت هر ليتر چهار دلار به فروش مي رفت در ديگر كشورهاي جهان، قيمت بنزين به شرح زير است: در كشور اريتره، در شرق آفريقا بنزين به 9 دلار و 46 سنت، نيكاراگوئه پنج دلار و هفت سنت، هند چهار دلار و 49 سنت، شيلي چهار دلار و 85 سنت و السالوادور چهار دلار و 70 سنت.
70 سنت رسيده هر گالن نزديك به چهار (85/3) ليتر است.
در ونزوئلا اما بنزين به بهاي 12 سنت در هر گالن به فروش مي رسد و در ايران هر گالن بنزين به صورت سهميه كمتر از
40 سنت است و در عربستان نيز زير 50 سنت به فروش مي رسد.
به عبارت ديگر، بنزين در ونزوئلا ليتري كمتر از سه سنت و در ايران 100 سنت به عنوان ارزان ترين بنزين ها در جهان است. قطع نظر از نگاه يارانه اي حاكم بر عرضه بنزين در ايران و ونزوئلا در ديگر كشورها عرضه بنزين متناسب با قيمت هاي بازارهاي بين المللي و مكانيسم هاي طراحي شده در داخل كشورهاست.
اساساً بهاي بنزين به صورت خرده فروشي از عوامل گوناگوني تاثير مي پذيرد كه اصلي ترين آنها بهاي قيمت نفت خام است. بعد از اين مساله، عواملي چون هزينه پالايش، توزيع (حمل و نقل) و بازاريابي و سياست دولت ها در قيمت نهايي بنزين موثر است.
در اين ميان سياستگذاري دولت ها در تعيين قيمت بنزين با اصلي ترين عامل ايجاد تفاوت در قيمت بنزين و كلاً سوخت هاي فسيلي محسوب مي شود.
ماليات مصرف سوخت در كشور هاي مختلف متفاوت است. اگرچه در كشورهايي چون ايران نظام يارانه اي به ارزان تر شدن بنزين كمك مي كند اما در اكثر كشورها اين عامل (سياست هاي مالياتي دولت ها) باعث افزايش متوسط 19 درصدي قيمت بنزين دراين كشورها مي شود.اما در كشورهاي اروپايي و برخي كشورهاي آسيايي براي تامين هزينه ساخت جاده تا برنامه هاي اجتماعي و تشويق مردم به صرفه جويي و استفاده از ناوگان هاي عمومي حمل ونقل، ماليات هاي سنگين بر مصرف سوخت وضع مي شود. در كشور انگليس 9 دلار معادل 5/81 درصد بهاي بنزين ماليات و عوارض دريافت مي شود. در كره جنوبي هفت دلار و 33 سنت و ژاپن شش دلار و 30 سنت، بيش از 60 درصد از بهاي بنزين به صورت عمده فروشي است.
در ايران به صورت نرمال در سال هاي گذشته تعيين قيمت گذاري بنزين در نظام يارانه اي براساس ريال به علاوه 30 درصد ماليات و عوارض تعيين مي شد. اگر اكنون نيز اين سياست مالياتي را براي تعيين قيمت آزاد بنزين در نظر بگيريم بهاي نهايي قيمت بنزين در ايران چه ميزان خواهد بود.
تجربه كشورها نشان مي دهد معمولاً نظام عرضه و تقاضا در فاصله حداكثر يك ماه، زمينه كاهش يا افزايش قيمت بنزين را فراهم مي كند.
قيمت واقعي بنزين در ايران
اكنون با توجه به اينكه بنزين معمولي به قيمت فوب خليج فارس به هر ليتر كمتر از 250 تومان و بنزين سوپر به زير 270 تومان رسيده است اگر 30 درصد ماليات و عوارض را بر اين عدد تاثير دهيم قيمت واقعي بنزين در ايران بايد رقمي حدود 325 تومان باشد. اگر بخواهيم ميانگين كشورها را در نظر بگيريم با احتساب 19 درصد ماليات و عوارض بر اين سوخت، قيمت بنزين به عددي نزديك به 310 تومان مي رسد.از سوي ديگر دولت در لايحه اخير خود در خصوص هدفمند كردن يارانه ها براي اصلاح قيمت حامل هاي انرژي، پيش بيني كرده قيمت نهايي پس از اصلاح كامل حداكثر 10 درصد زير قيمت فوب خليج فارس باشد. در اين صورت قيمت واقعي مورد نظر دولت بايد در حال حاضر عددي حدود 225 تومان در هر ليتر باشد.بر اين اساس دولت هم اكنون بين 75 تا 175 تومان بنزين را به صورت آزاد، گران به مردم مي فروشد. به عبارت ديگر دولت بنزين را بين 25 تا 70 درصد گران به مردم مي فروشد.

درسي كه دولت بايد بگيرد

قطع نظر از گرانفروشي دولت در عرضه بنزين آزاد، نظام تصميم گيري در كشور ما هم اكنون مي تواند با اتخاذ تدابير منطقي به سمت واقعي كردن قيمت حامل هاي انرژي گام بردارد. به عبارت ديگر دولت اگر بخواهد به سمت واقعي سازي قيمت بنزين حركت كند، مي تواند درگام اول با كاهش ميزان سهميه ها و عرضه بنزين به قيمت 10 درصد زير فوب خليج فارس و در گام بعد حذف كامل سهميه ها به اين سمت حركت كند.
شنبه 2 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 364]