سياست - سلطانيه: درخواست‌هاي البرادعي فراتر از ان.پي.تي است

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: سياست - سلطانيه: درخواست‌هاي البرادعي فراتر از ان.پي.تي است

سياست - سلطانيه: درخواست‌هاي البرادعي فراتر از ان.پي.تي است

شيرين افشار:انتشار غيررسمي گزارش 4 صفحه‌اي محمد البرادعي درباره فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران همچون ديگر گزارش‌هاي دبيركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي واكنش‌هاي متفاوت و متعددي را موجب شده است؛ در حالي كه مقامات ايراني عدم‌انحراف ايران در فعاليت‌هاي هسته‌اي‌اش را مورد توجه قرار داده‌اند مقامات رسمي كشورهاي منتقد برنامه‌هاي اتمي ايران بار ديگر، خواستار شفاف‌سازي برنامه‌هاي اتمي ايران و رفع ابهامات باقي‌مانده شده‌اند. مقامات ايراني مفاد مندرج در گزارش البرادعي را تاييدي بر انجام وظيفه ايران و عمل به تعهدات بين‌المللي‌اش دانسته‌اند،‌ اما مقامات آمريكايي و انگليسي گزارش چهاردهم آژانس را سندي ديگر در تاييد ادعاهاي خود خوانده‌اند و در موضع‌گيري‌هاي مشابه با گذشته از آنچه «عدم همكاري ايران» خواندند، ابراز تاسف كرده‌اند. تقريبا همه مقامات ايراني در واكنش به گزارش تازه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه خواهان همكاري اين كشور براي رفع سوالات درباره جنبه‌هاي احتمالا نظامي برنامه اتمي ايران شده موضع‌گيري مشابهي داشته و تاكيد كرده‌اند كه به وظايف قانوني خود در برابر آژانس عمل كرده‌اند و درخواست‌هاي آژانس براي رفع نگراني‌ها درباره برخي مطالب ادعايي، «غيرمعقول» است. منظور از «مطالب ادعايي»، مجموعه‌اي از اطلاعات برآمده از بررسي‌هاي جاسوسي است كه برخي كشورها از جمله آمريكا در اختيار آژانس قرار داده‌اند و به نوعي حاكي از ارتباط برنامه‌هاي هسته‌اي ايران با اهداف نظامي است.

نگاه خارجي
در گزارش اخير البرادعي كه روز چهارشنبه در اختيار نمايندگان كشورهاي عضو شوراي حكام آژانس قرار گرفت، آمده كه «ايران همچنان از تعليق غني‌سازي اورانيوم كه خواسته شوراي امنيت سازمان ملل است خودداري مي‌كند» و «آژانس نتوانسته پيشرفت ملموسي در تعيين صحت و سقم ادعاها و نگراني‌هاي موجود پيرامون جنبه‌هاي احتمالا نظامي برنامه هسته‌اي ايران داشته باشد.» گرچه مقامات ايراني بارها تكرار كرده‌اند كه بررسي اين «مطالب ادعايي» خارج از چارچوب وظايف آژانس است و ايران وظيفه ندارد به اتهاماتي كه از جانب ساير كشورها مطرح مي‌شود، پاسخ دهد، اما اشاره مجدد آژانس به اين مطالب و طلب پاسخگويي ايران براي رفع اين اتهامات منجر به آن شده كه مطالب‌مندرج در اسناد جاسوسي به يكي از مهم‌ترين محورهاي اظهار نظر درباره فعاليت‌‌هاي هسته‌اي ايران و موضع‌گيري كشورها بدل شود. آژانس در گزارش پيشين خود نيز از ايران خواسته بود با شفاف‌سازي‌هاي بيشتر و همكاري‌هاي گسترده‌تر با بازرسان آژانس، نادرستي اطلاعات جاسوسي را ثابت كند.

همان زمان بود كه مديركل آژانس گفت «ايران نمي‌تواند فقط با «ساختگي» خواندن اين اطلاعات، آنها را منكر شود.» اين درخواست بار ديگر در گزارش تازه تكرار شده و همين بخش‌هاي گزارش البرداعي، مهم‌ترين جنبه‌هايي است كه خوراك موضع‌گيري عليه ايران را فراهم كرده است. گوردون جاندرو، سخنگوي كاخ سفيد در امور امنيت ملي گفته كه «ناكامي دولت ايران در همكاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و سازمان ملل مايه تاسف و مأيوس‌كننده است.» در پي انتشار همين گزارش بود كه خبر رسيد دولت آمريكا تحريم‌ها عليه ايران را تشديد مي‌‏كند. «شان مك‌‏كورمك»، سخنگوي وزارت خارجه آمريكا روز پنج‌‏شنبه اعلام كرد: «همچنان به بررسي اقداماتي كه بايد در حوزه تحريم‌‏هاي اقتصادي برداشته شود تا جاده‌‏اي كه ايران را به سلاح هسته‌‏اي مي‌‏رساند، مسدود شود، ادامه مي‌‏دهيم.» مك‌‏كورمك مدعي شد كه آمريكا طي روزهاي آينده فشارهاي بيشتري بر آژانس بين‌‏المللي انرژي اتمي و شوراي امنيت سازمان ملل متحد براي اعمال اقدامات سخت‌‏گيرانه‌‏تر عليه ايران وارد مي‌‏كند. پس از مقامات آمريكايي، همتايان بريتانيايي آنها نيز تهران را به عدم‌همكاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي متهم كردند.

بيل رامل، معاون امور خاورميانه و آفريقاي وزارت خارجه بريتانيا، گفت كه «عدم همكاري ايران بر نگراني‌ها درباره ماهيت برنامه هسته‌اي ايران مي‌افزايد. تهران به همكاري نكردن با آژانس ادامه داده و همچنان از ارائه پاسخ‌هاي روشن به پرسش‌ها خوددداري مي‌كند و اين مسئله موجب افزايش نگراني‌ها نسبت به نيات واقعي حكومت ايران شده، تهران با وجود صدور پنج قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل مبني بر توقف غني‌سازي اورانيوم همچنان بر ظرفيت غني‌سازي خود مي‌افزايد.» ديويد ميليبند، وزير خارجه بريتانيا نيز در گفت‌وگو با روزنامه الحيات، چاپ لندن گفت كه «معتقدم تمام كشورهاي منطقه و حتي تمام كشورهاي جهان وظيفه دارند ايران را قانع كنند كه برنامه‌ هسته‌اي‌اش خطر بزرگي براي منطقه است؛ چرا كه آخرين چيزي كه خاورميانه به آن نياز دارند سلاح هسته‌‌اي است.» وزير خارجه‌ انگليس با متهم كردن ايران به نقض تعهدات بين‌المللي‌اش مدعي شد: «كسي در جهان نيست كه بتواند جلوي ايران را بگيرد. ما با تحويل نيروگاه هسته‌اي بوشهر از سوي روسيه مشكلي نداريم، اما مشكل بزرگي با برنامه‌ غني‌سازي اورانيوم داريم.

معتقدم بايد اقداماتي انجام داد اما بهتر است كشورهاي عربي اقداماتي انجام دهند و به تهران بگويند كه اين مسئله براي منطقه و براي خودش بسيار بد است.» كمي‌بعدتر خواسته وزير خارجه بريتانيا با موضع‌گيري وزير خارجه‌ عربستان اجابت شد. سعودالفيصل نيز با تاكيد بر نگراني عربستان مدعي شد برنامه هسته‌‌اي ايران مي‌تواند ترغيب‌كننده بروز رقابت تسليحات در منطقه باشد. اظهارنظرهاي منتقدانه نسبت به همكاري ايران با آژانس اما آنجا اهميت فزون‌تري مي‌يابد كه به تداركي ديگر براي اجماع عليه ايران و تلاش براي انزواي ايران منجر شود. زمينه‌هاي چنين تداركي در رايزني وزير خارجه آمريكا و مسوول سياست خارجه اتحاديه اروپا قابل مشاهده است؛ آنجاكه كاندوليزا رايس و خاوير سولانا در واشنگتن به گفت‌وگو نشسته‌اند.

نگاه داخلي
به‌رغم موضع‌گيري‌هاي ناخوشايند و نگران‌كننده‌اي كه از جانب طرف غربي و به‌ويژه نمايندگان كشورهاي موثر در وضعيت پرونده اتمي ايران ابراز شده، مقامات ايراني نيز واكنش‌هاي متفاوتي در اين‌باره از خود نشان داده‌اند. واكنش مقامات ايراني مجموعه‌اي از مقاومت برسر مواضع پيشين، خودداري از پذيرش خواسته‌هايي خارج از توافق‌هاي ايران و آژانس و پاسخگويي به هر ادعاي مطرح‌شده تا شاكي‌بودن از برخوردهاي دوگانه درباره پرونده هسته‌اي ايران و تداوم رويكرد خصمانه عليه ايران را شامل مي‌شد. ‌اكبر هاشمي رفسنجاني، رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام در خطبه دوم نماز جمعه ديروز تهران از باب شكايت از مواضع دوگانه سخن گفت و تصريح كرد كه برنامه هسته‌اي ايران انحرافي نداشته و ادامه داد: «تا به امروز هر چه از روند فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران اعلام كرده‌ايم، واقعيت بوده، آژانس هم پذيرفته كه فعاليت‌هاي ما انحراف نداشته است.» امام جمعه موقت نماز جمعه تهران با اشاره به ادعاهاي آمريكايي‌ها گفت: «آنها براي اين ادعا هيچ سندي ارائه نمي‌دهند، حتي به بهانه فاش شدن منابع جاسوسي‌شان، اسناد و مدارك را به آژانس هم ارائه نمي‌كنند. بنابراين، اين گفته‌ها ادعاهايي است كه هركسي مي‌تواند مطرح كند.

متاسفانه البرادعي هم دوپهلو حرف مي‌زند، چنانچه درگزارش اخير خود نيز گفته كه آنچه تا كنون به وسيله ايران اعلام شده، انحراف ندارد و ما تاييد مي‌كنيم اما درباره آنچه اعلام نكرده و جواب آژانس را نمي‌دهد،‌ نمي‌توانيم تاييد كنيم.» علي لاريجاني، رئيس مجلس نيز كه در مراسم اختتاميه اجلاس كلان‌شهرهاي آسيايي در سالن همايش‌هاي برج ميلاد سخن مي‌گفت، گفت كه «آمريكا و متحدانش حالا بايد توانمندي هسته‌اي ايران را بپذيرند و بدانند كه با يك بازيگر منطقه‌اي نجيب و خوش‌رفتار مواجهند كه صلح و امنيت منطقه‌اي آرزوي اوست.» وي با انتقاد از استانداردهاي دوگانه در رفتار آمريكا و متحدانش گفت: «آمريكا از همكاري‌هاي درازمدت هسته‌اي با كشورهايي كه امروز بمب اتم دارند استقبال مي‌كند چون آنها متحدان آمريكا هستند و از سوي ديگر با ايران كه اعلام كرده NPT را پذيرفته و زير نظارت آژانس عمل مي‌كند، ستيز دارد.» و پيش‌تر از اين دو تن،‌ دو مقام ايراني مرتبط با پرونده هسته‌اي ايران بودند كه موضع‌گيري‌هاي رسمي ايران در قبال گزارش البرداعي را ابراز داشتند. محمد سعيدي، معاون بين‌الملل سازمان انرژي اتمي ايران، نخستين كسي بود كه جنبه‌هاي مثبت گزارش البرداعي را برشمرد و گفت كه «اين گزارش نشان مي‌دهد كه ايران دسترسي لازم را براي بازرسان آژانس فراهم كرده است.»

علي‌اصغر سلطانيه، نماينده ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هم، گفت‌وگوهاي مشابهي با خبرگزاري‌هاي رسمي و نيمه‌رسمي داشت. وي به خبرگزاري فارس گفت: «گزارش البرادعي نشان مي‌دهد ايران به عنوان يك كشور مسوول وظايف خود را به طور كامل در چارچوب‌هاي قانوني انجام داده، بنابراين انتظاراتي فراتر، غيرمعقول و غيرقابل اجراست.» وي درباره خواست محمد البرادعي براي شفاف‌سازي‌هاي بيشتر در مورد برخي مطالب ادعايي گفت كه اين درخواست‌ها «فراتر» از مفاد معاهده NPT است. سلطانيه همچنين درباره خواسته البرادعي از ايران براي اجراي مفاد پروتكل الحاقي گفته كه «اين پروتكل، امكان بازرسي‌هاي سرزده از تاسيسات اتمي ايران را براي آژانس فراهم مي‌آورد اما ايران پس از ارسال پرونده اتمي‌اش به شوراي امنيت سازمان ملل اجراي آن را متوقف كرده است.» وي در گفت‌وگوي ديگري با خبرگزاري مهر از تعبير «وضعيت سفيد» براي فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران استفاده كرده و در يك ارزيابي كلي از گزارش اخير البرادعي، گفته «بهترين نكته اين است كه گزارش دقيقا نشان مي‌دهد همه چيز عادي شده، هيچ ابهام جديدي وجود ندارد و بازرسي‌ها طبق معمول در حال انجام است اما آقاي البرادعي به صورت تكراري مطالبي را عنوان كرده كه خارج از تعهدات حقوقي است و الزامي براي ايران ايجاد نمي‌كند، از جمله اشاره به اينكه ايران به‌رغم قطعنامه‌هاي شوراي امنيت تعليق غني‌سازي را اجرا نكرده، مفاد پروتكل الحاقي را انجام نداده و... اما موضع ايران صريح است. مبناي تعامل ما با آژانس اجراي كامل تعهداتمان خواهد بود و آژانس نيز نبايد از اختيارات و محدوده تعريف شده حقوقي و فني خارج شود.» وي افزوده: «پروتكل الحاقي يك سند الزام‌آور حقوقي نيست. اگر البرادعي انتظار دارد پروتكل را مانند دو سال و نيمي كه داوطلبانه اجرا مي‌كرديم، باز هم اجرا كنيم و چون ديگر آن را اجرا نمي‌كنيم مي‌خواهد ما را سرزنش كند، بايد آمريكا و آن چند كشور اروپايي را كه اشتباهي تاريخي مرتكب شدند و شوراي امنيت را در پرونده هسته‌اي ايران درگير كردند سرزنش كند.»
جمعه 1 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 168]