دايره‌المعارف اسلاميكا و دايره‌المعارف اسلام مكمل هم هستند

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: دايره‌المعارف اسلاميكا و دايره‌المعارف اسلام مكمل هم هستند
در مراسم رونمايي نخستين جلد از دايره‌المعارف اسلامي به زبان انگليسي كه با حضور شخصيتهاي برجسته فرهنگي و علمي كشور برگزار شد سخنرانان بر اين نكته كه اين دايره‌المعارف ضعفهاي دايره‌المعارف اسلام را مي‌پوشاند تأكيد كردند.

به گزارش خبرنگار مهر، دايره‌المعارف بزرگ اسلامي دومين دانشنامه تخصصي اسلامي به زبان انگليسي در طول تاريخ مطالعات اسلامي در جهان است كه رويكردي متفاوت از همتاي اروپايي خود يعني دايره‌المعارف اسلام دارد؛ رويكردي كه عمدتاً از بافت فرهنگي و نگاهي از درون جهان اسلام ريشه گرفته است.

اين اثر فاخر با مديريت و نظارت سيد كاظم موسوي بجنوردي رئيس مركز دايره المعارف بزرگ اسلامي و با همكاري مؤسسه مطالعات اسماعيلي لندن به سرمايه‌گذاري مؤسسه انتشاراتي بريل در شهر دانشگاهي ليندن هلند منتشر شده است.

در ابتداي اين مراسم كه صبح امروز برگزار شد دكتر اصغر دادبه دبيرعلمي مراسم با اشاره به تأسيس مركز دايره‌المعارف اسلامي در سال 1362 از انتشار جلد 15 اين دايره المعارف خبر داد و گفت: اين برنامه هم براي انتشار جلد 15 و هم نخستين جلد ترجمه انگليسي دايره‌المعارف اسلامي است كه جلد 16 آن نيز در آستانه انتشار است.

وي تشكيل پرونده علمي و ترجمه دايره‌المعارف و همچنين استفاده از محققان ايراني را برجسته‌ترين نكته اين دايره‌المعارف برشمرد و در عين حال راه را براي بهتر شدن اين اثر با تلاش محققان داخلي و خارجي باز دانست.

در ادامه اين مراسم رئيس مركز دايره‌المعارف اسلامي ضمن قدرداني از تمام كساني كه در تدوين ترجمه اين اثر همكاري داشته‌اند از انتشارات بريل هلند كه با سرمايه‌گذاري خود اين اثر بزرگ ايراني را منتشر كرده قدرداني كرد.

بجنوردي با برشمردن دستاوردهاي فرهنگ و تمدن اسلامي به چگونگي گسترش آن در كشورهاي اسلامي از طريق مترجمان برجسته اروپايي و تاريخچه تدوين دايره المعارف اسلامي در اروپا اشاره كرد و جاي بسياري از اصلاحات فلسفي، تاريخي، مردم‌شناسي، شيعه‌شناسي، فرق مذهبي ، جغرافيايي و ... را در دايره‌المعارف اسلام خالي دانست و گفت: محققان ايراني بر آن شدند كه در كنار ترجمه آن به فارسي به تحقيق و تاليف مقالات بيشتري در اين زمينه بپردازند چرا كه دايره‌المعارف اسلام پاسخگوي بسياري از مسائل حوزه سياسي ، اجتماعي ، اقتصادي و ... جهان اسلام نبود.

در ادامه اين مراسم دكتر فتح الله مجتبايي با موضوع اسلام‌شناسي و دايره‌المعارف‌نويسي در غرب سخنراني كرد و گفت: كساني كه با فرهنگ و تاريخ ايران اسلامي سروكار دارند وقتي به دايره‌المعارف اسلام رجوع مي‌كردند آن چيزي را كه مي‌خواستند به‌تمامي در آن پيدا نمي‌كردند چرا كه نگارش شرق‌شناسي غربي در آن بود و اسلام را با قرائت خاص عربي مي‌شناساند و جاي دايره‌المعارفي كه جنبه مهم معارف اسلامي را داشته باشد خالي بود.

مجتبايي دايره‌المعارف‌نويسي در ايران را دنباله دو سنت فرهنگ اسلامي ايراني و فرهنگ غربي خواند و به توجه دانشمندان ايراني در گردآوري كتب علمي اشاره كرد و گفت: نخستين و بزرگترين تفسير قرآن كريم در سرزمين ايران نوشته شد( تفسير طبري) و آخرين تفسير قرآن نيز ( الميزان) در ايران نوشته شد و مثل اينكه دايره‌المعارف نويسي هم چنين سرنوشتي داشته باشد.

وي به پيشينه هزار ساله دايره‌المعارف‌نويسي در ايران اشاره كرد و گفت: اولين دايره‌المعارف درايران به نام دينكرد است كه در واقع دايره‌المعارف مزد پرستي است و فرهنگ، ديانت و توحيد ايران پيش از اسلام را مي‌توان در آن ديد.

مجتبايي ضمن اشاره به سابقه تدوين دايره‌المعارفهاي علوم گوناگون در ايران تقسيم‌بندي علوم توسط فارابي را طرح‌ريزي شناخت علوم در عالم اسلام خواند.

وي مفتاح العلوم ، مباحث الفنون ، كشف الظنون، معجم البلدان و ... را به‌عنوان آثار دايره‌المعارف‌گونه ياد كرد و گفت: سنت دايره‌المعارف نويسي يكي از مهمترين فعاليتهاي فرهنگي در ايران است كه درعصر جديد دايره‌المعارف نويسي با سنت دايره‌المعارف‌نويسي غربي توأم شد.

در ادامه اين مراسم دكتر رضا شاه كاظمي از دانشمندان پاكستاني ايراني‌الاصل با موضوع نقش و جايگاه دايره‌المعارف‌ اسلاميكا سخنراني كرد و اين دايره‌المعارف را جامعترين مرجع پژوهشي در حوزه مطالعات اسلامي خواند.

دكتر كاظمي كه ويراستار اجرايي نخستين دايره‌المعارف اسلامي به زبان انگليسي را به عهده دارد در ادامه سخنراني خود به برخي از جنبه‌هاي كلي مراحل ويراستاري و جايگاه اين دايره‌المعارف در محافل علمي و دانشگاهي غرب پرداخت.

دكتر سجادي نيز با موضوع دشواري تدوين اسلاميكا سخنراني كرد و به حذف بسياري از مقالات منتشره در مجلدات فارسي اين دايره‌المعارف كه براي خوانندگان و محققان غربي جذابيت نداشت اشاره كرد و افزود: به دليل تغييرات جغرافياي، سياسي، اجتماعي ، فرهنگي و دستاوردهاي علمي و غيره محققان در ترجمه انگليسي آن تجديد نظر شد و برخي از مقالات تجديد تاليف شدند.

دكتر احمد پاكتچي نيز در اين مراسم با موضوع دايره‌المعارف اسلامي، به مثابه بستري براي ديالوگ اسلام و غرب سخنراني كرد و دو دايره‌المعارف اسلاميكا و دايره‌المعارف اسلام را مكمل يكديگر خواند و گفت: بايد تلاش كنيم كه در اين دايره‌المعارف مفاهيم و اصطلاحات فرهنگ اسلامي آنگونه كه مسلمانان به كار مي‌برند و مي‌فهمند براي جهان غرب نيز قابل دسترسي باشد.

به گزارش خبرگزاري مهر، دايره‌المعارف بزرگ اسلامي كه انتشار آن از سال 1367 در تهران آغاز شده و تاكنون 15 مجلد آن منتشر شده است به عنوان اثري معتبر و محققان كه پهنه‌اي وسيع از وجوه مختلف تاريخ و فرهنگ قلمرو اسلام را منعكس مي‌كند ميان اهل تحقيق و دانشمندان اسلام‌شناس در شرق و غرب مورد قبول واقع شده و اكنون از مراجع معتبر به شمار مي‌رود.

اين مجلد از دايره‌المعارف در 210 مقاله و در 840 صفحه به چاپ رسيده است.
سه شنبه 28 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 254]