تحقق روياي شيرين درياچه شور ... و سرانجام پس از 29 سال آن پل افتتاح شد

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: تحقق روياي شيرين درياچه شور ... و سرانجام پس از 29 سال آن پل افتتاح شد
عكس: خبرگزاري فارس، حسن قائدي.

گزارش كامل دنياي اقتصاد از تولد بزرگ‌ترين پروژه عمراني شمال غرب كشور
تحقق روياي شيرين درياچه شور
افسانه احمدي دوقزلو
رييس‌جمهوري: پل شهيد كلانتري پاسخ به كساني است كه القا مي‌كردند ساخت آن امكان‌پذير نيست
ميانگذر درياچه اروميه 192‌ميليارد ريال دركاهش زمان‌سفر و مصرف سوخت صرفه جويي به همراه دارد
پل ميان‌گذر درياچه اروميه پس از گذر از چند دولت و وزير عاقبت با پيگيري مسوولان سابق و تلاش مقامات دولت كنوني، روز گذشته با حضور رييس‌جمهور افتتاح شد و به يك خواست ديرين مردم استان‌هاي آذربايجان غربي و شرقي جامه عمل پوشانيد.
به گزارش خبرنگار اعزامي دنياي ‌اقتصاد، با افتتاح رسمي پل 1709 متري ميانگذر درياچه اروميه، معروف به پل شهيد كلانتري توسط رييس‌جمهور، يكي از خواست‌هاي قديمي مردم منطقه براي تكميل ميانگذر بر درياچه اروميه تحقق يافت؛ خواستي كه اگرچه بيش از چند سال براي تحقق آن زمان لازم نبود، اما مشكلات جانبي سبب شد تا تكميل اين پروژه كه از 30 سال پيش شروع شده بود، به دلايلي كه بخشي از آن مربوط به مسائل منفي بود، سال‌ها به طول انجاميد و امروز توسط رييس‌جمهور كشورمان افتتاح و بهره‌برداري از آن آغاز ‌شد. اگرچه نخستين‌بار ايده اتصال شهرستان‌هاي اروميه و تبريز از طريق عبور از درياچه اروميه در سال 1326 شكل گرفت و با اشاره‌اي كه در برنامه چهارم عمراني در سال 46 به عنوان يك طرح منطقه‌اي به آن شد و به اسناد توسعه كشور ورود پيدا كرد، ولي اين ايده‌ها تا اقدام عملي در سال 58، هيچگاه وارد عرصه اجرا نشد.كاهش خطر آسيب‌پذيري راه‌هاي ارتباطي اروميه و برون شد آن از حصار كوه‌هاي اطراف از ضرورت‌هاي اين طرح بود كه همزمان با تحولات اجتماعي و سياسي انقلاب در منطقه و با نظارت شهيد موسي كلانتري مديركل راه و ترابري آذربايجان غربي صورت اجرايي به خود گرفت.
عمليات خاكريزي 22 كيلومتر از مسير ابتدايي اين پروژه در سال 1358 به دستور شهيد كلانتري وزير راه و ترابري وقت با هدف اتصال شرق و غرب درياچه اروميه با سنگ‌ريزي ساحل غربي آغاز شد و همزمان با انتصاب مهندس كلانتري به سمت وزارت راه، امكانات قابل ملاحظه‌اي براي سرعت بخشيدن و ساخت ميانگذر فراهم و سنگ‌ريزي از ساحل شرقي نيز آغاز شد.
اما به تدريج با پيشروي عمليات سنگ‌ريزي و وارد شدن به مناطق مياني و عميق‌تر درياچه، سستي بستر و مشكلات اجرايي و جريان آب حاصل از تنگ شدن دهانه ارتباطي بين دو طرف خاكريز، باعث كاهش سرعت ساخت ميانگذر شد تا جايي كه عمليات خاكريزي به علت ناپايداري بستر در عمل متوقف شد.
اين توقف در حالي بود كه از سمت اروميه 11 كيلومتر و از سمت تبريز سه كيلومتر از اين ميانگذر ساخته شده و تنها 5/1كيلومتر از بخش مياني باقيمانده بود كه اتمام كار با ساخت پل شناور به عنوان نخستين تجربه در سال 1368 به مرحله اجرا در آمد.
با توقف عمليات خاكريزي كه آرزوي اتمام اين طرح را به باد داده بود، فكر اتصال دو سوي خاكريزي شده، توسط يك پل، جايگزين اتمام خاكريزي شد. بر همين اساس، يك پل فلزي كابلي، دو سوي خاكريز را به هم متصل كرد و عبور و مرور خودروها از طريق درياچه ممكن شد. ولي به دليل مطابقت نداشتن ساخت اين پل با مشخصات فني روز و همچنين در نظر نگرفتن شرايط اقليمي درياچه، اين اتصال ديري نپاييد و بالاخره پس از 4 ماه بهره‌برداري با وقوع توفان نسبتا شديدي، در هم شكست و بلافاصله در دو سوي پل ياد شده ساخت اسكله و راه‌اندازي شناور براي تردد ميان دو بخش آغاز شد و تاكنون عبور خودروها در اين محور از روي مسير خاكريزي شده و بخش ديگر كه همان مسير باقيمانده اصلي است، از طريق شناورهاي حمل اتومبيل صورت مي‌گرفت.پس از تخريب پل اوليه‌اي كه در سال 1368 روي درياچه اروميه احداث شده بود، فكر ساخت پلي مقاوم كه با دانش فني روز هماهنگ باشد، ايجاد و در سال 77 با آغاز عمليات و تهيه طرح اوليه احداث اين پل، جدي‌تر و در سال 81 دستور ساخت پل ميانگذر اروميه صادر شد. همزمان كار جمع‌آوري مستندات و مطالعاتي كه در سال‌هاي گذشته روي اين طرح انجام گرفته، اين طرح به مرحله انتخاب پيمانكار و اجرا ورود پيدا كرد.
در سال 1379، وزارت راه و ترابري عزم خود را براي ساخت اين پل جزم كرد و در نهايت مناقصه پل اصلي ميانگذر برگزار و با برپايي دو مرحله‌اي اين مناقصه، طرح شركت صنايع دريايي ايران (صدرا) به عنوان طرح برتر برنده اعلام و قرار داد پروژه به صورت EPC با اين شركت منعقد شد:
طرح ياد شده كه در شهريور ماه سال 81 به امضاي وزارت راه و ترابري (كارفرما) و شركت صنعتي دريايي ايران (صدرا) رسيد، در اول بهمن همان سال به پيمانكار تنفيذ و در شهريور ماه سال 1382 پس از تدوين مطالعات طرح، عمليات تجهيز كارگاه آغاز و عمليات اجرايي پروژه نيز در بهمن سال 1382 آغاز گرديد.
قرارداد اوليه ساخت اين ميانگذر در ابتدا شامل يك مسير رفت و يك مسير برگشت سواره رو بود كه با تحقيقات انجام شده، مشخص شد كه با عرض 12 متر، اين ميانگذر در افق 1300 جوابگوي نيازهاي منطقه نخواهد بود؛ لذا به دنبال خواست مصرانه مردم منطقه و پيگيري مكرر نمايندگان مردم استان در مجلس شوراي اسلامي و مسوولان استان، احمدي‌نژاد طي نامه‌اي به رييس وقت سازمان برنامه و بودجه كشور، خواستار تامين اعتبار مورد نياز و تخصيص 100درصد بودجه آن براي تكميل و بهره‌برداري از چهار خط پل شد.
اگر چه اين طرح در سال 1358 به خاطر وجود مشتركات فراوان در بين مردم دو استان آذربايجان شرقي و غربي و همچنين به دليل بهبود مسافرت و ترانزيت كالا بين اين دو استان طراحي شد، ولي به دليل بسياري از مشكلات موجود از جمله وضعيت شوري منحصر به فرد درياچه اروميه و عدم تجربه عملي در كشور، پيشرفت آن بسيار كند و در مراحلي نيز توقف يافت يكي ديگر از دلايل تاخير اين پروژه پس از سال 81، مخالفت سازمان مديريت و برنامه‌ريزي وقت با پنج بانده شدن اين پل بود كه در سايه همين مخالفت‌ها تا شهريور سال 85 مشكل اصلاح موافقت‌نامه تامين اعتبار مورد نياز باقي بود تا اين كه با حضور رييس‌جمهور در شهرستان اروميه، راه براي حل اين مشكل باز و با تاكيد وي مشكلات به مرور رفع شد و اكنون شاهد تكميل و بهره‌برداري از اين پروژه بزرگ دولتي هستيم.
مزاياي پل شهيد كلانتري
از اهداف و مزاياي اين طرح عظيم ملي مي‌توان گفت: خارج كردن استان آذربايجان غربي از حصار كوه‌ها و تحصيل دسترسي به آن، كاهش زمان تردد با هزينه متوسط سالانه 96ميليارد ريال، كاهش مصرف سوخت با هزينه متوسط سالانه 96ميليارد ريال، كاهش آلاينده‌هاي زيست‌محيطي، ارتقاي سطح ايمني تردد و كاهش تصادفات با هزينه متوسط سالانه 43ميليارد ريال، رونق اقتصادي منطقه، كاهش استهلاك خودروها و هزينه‌هاي جانبي آن با هزينه متوسط سالانه 8/23ميليارد ريال، رونق گردشگري و جذب سرمايه‌گذاري از اهم اهداف ساخت اين پروژه است.
گستره درياچه اروميه با مساحتي در حدود 4500 الي 6000 كيلومتر مربع در تراز متوسط 1275 در منطقه كوهستاني شمال غرب ايران قرار گرفته است. عرض درياچه بين 15 تا 55كيلومتر و طول آن 135كيلومتر است. درياچه اروميه يكي از نادرترين پهنه‌هاي آبي جهان است. تركيبات خاص آب و شوري در حد اشباع آن، حيات آبزيان را جز در مورد «آرتميا» ناممكن ساخته است. بستر دريا تا عمق بيش از چهل متر از توده لجني با تركيبات خاص تشكيل شده كه فاقد مقاومت‌هاي لازم براي بارگذاري است.
سدهاي اجرا شده و در دست اجرا ميزان آب ورودي به درياچه را كاهش داده و اين كاهش موجب افزايش شوري آب و تركيبات شيميايي آن و تغيير رژيم گردش آب و رسوب‌گذاري شده است. همچنين عدم دسترسي به آب‌هاي آزاد و طولاني بودن دوره سرما و وجود بادهاي موسمي، از ديگر ويژگي‌هاي اين پهنه آبي است.
ويژگي‌هاي اقليمي طرح از جمله بستر لجني و ادامه نشست خاكريز در دل درياچه موجب شده كه امكان استفاده از روش‌هاي معمول اجرايي در مورد ميان‌گذر درياچه اروميه ناممكن شود و به ناچار از شيوه‌هاي خاص اجرايي استفاده شده است. تجهيزات و ماشين‌آلات اصلي طرح همچون چرثقيل‌هاي بزرگ 300 تني و دالي‌هاي 270 تني به دليل عدم دسترسي به آب‌هاي آزاد، بايد در محل ساخته و مونتاژ مي‌شدند.بستر لجني و ناپايدار درياچه روش استفاده از شمع‌هاي متعدد، طويل و مورب با زواياي مختلف را الزامي كرده و استفاده از قطعات بتني پيش ساخته به وزن 350 تا 500 تن در خشكي به عنوان قالب دائمي سرشمع‌ها و حمل در خشكي و دريا و استقرار و نصب آن در دريا از جمله اقدامات اجرايي اين پروژه است.پيش‌بيني عبور شناورها تا ارتفاع 10 متر، دهانه مياني را عريض و مرتفع ساخته كه منجر به ساخت يك سازه فلزي به ابعاد 100 متر طول، 5/27 متر عرض و 25 متر ارتفاع و به وزن حدود 1300 تن شده كه كلا در خشكي ساخته شد و به صورت يكپارچه پس از انتقال بر روي اسكله و حمل‌ونقل دريايي در محل نصب شده است. تفاوت ارتفاع دهانه مياني و خاكريزها موجب شيب‌دار شدن پل شده است. خاكريز انجام شده در مراحل قبلي بر بستر لجني درياچه نشستي دائمي و تدريجي دارد، لذا براي احداث تكيه‌گاه‌هاي پل اصلي با خاكريز در حال نشست، تمهيدات خاصي در نظر گرفته شد كه از آن جمله اجراي شمع‌هاي دو جداره در كوله‌هاي پل اصلي و طراحي دو دستگاه پل اتصال در طرفين پل اصلي و احداث دو دستگاه پل انتقالي با عرشه متحرك بر روي خاكريز است.
به منظور شناسايي و حل پيچيدگي‌هاي خاص اقليمي و اجرايي طرح، مطالعات گسترده‌اي صورت گرفته كه وسعت، عمق و محدوده‌هاي آن در ساير طرح‌هاي عمراني كشور بي‌نظير است. براي انجام اين مطالعات كارفرما، پيمانكار و مشاور طرح از خدمات شركت‌هاي صاحب نام بين‌المللي و دانشگاه‌هاي كشور استفاده كرده‌اند.
اجراي دقيق نتايج حاصل از مطالعات نيز نياز به مراقبت‌هاي ويژه‌اي داشت و نبود تجربه داخلي در اين مورد باعث شد كه نظارت كار نيز به تركيبي از مهندسان و كارشناسان ايراني و خارجي محول شود.
وجود يك عارضه طبيعي نظير درياچه اروميه موجب افزايش هزينه‌هاي ارتباطي ساكنان دو طرف و در نتيجه كاهش مبادلات اقتصادي و فرهنگي و تعامل بين آنها شده است.
رشد و توسعه‌اي كه با برقراري اين ارتباط حاصل خواهد شد، به خوبي از سوي مسوولين و مردم درك شده، به طوري كه امروز تامين ارتباط خواست جمعي مردم منطقه و در زمره اولين مطالبات عمراني مسوولين و نمايندگان استان است. حساسيت‌هاي مسوولان و مديران ارشد و نمايندگان مردم منطقه نيز، به خوبي اين خواست جمعي را پشتيباني مي‌كنند كه از جمله ويژگي‌هاي اين طرح محسوب مي‌شود.
ويژگي‌هاي ميانگذر اروميه
در مجموع آنچه اين طرح را متمايز از ساير طرح‌هاي عمراني قرار مي‌دهد، مزاياي اقتصادي آن و صرفه‌جويي در اقتصاد كلان كشور، بزرگي ابعاد و احجام طرح كه بيش از سه برابر بزرگ‌ترين پل اجرا شده در كشور تا كنون است، پيچيدگي و چالش‌هاي پيش روي طراحان و مجريان به خاطر عدم وجود كارهاي مشابه در گذشته ونو بودن روش‌هاي به كار گرفته شده، كيفيت و دقت بالا در اجراي كار به عنوان طرحي با عمر مفيد 100 سال است.مسوول اجراي پل ميانگذر درياچه اروميه درباره اين طرح گفته است: قرارداد اوليه براي احداث اين ميانگذر، 50ميليارد تومان بود و متمم 46ميليارد توماني نيز پس از آن به اين قرارداد اضافه شد، كه قرار بود اين طرح 4 ساله و تا پايان شهريور 86 به پايان برسد، بنابراين در‌حال‌حاضر ما تنها 10 ماه تاخير داريم، نه 20سال.
علي اصغر ضميري افزود: هزينه اتمام اين پروژه 120ميليارد تومان است كه تاكنون 90ميليارد تومان آن به پيمانكار پرداخت شده است.
وي تاكيد كرد: اين پروژه شاهكار مهندسي ايراني است كه مشابهي براي آن وجود ندارد و حتي ممكن است ديگر ساخته نشود.
مجري طرح پل ميانگذر درياچه اروميه نيز درباره تاخير زماني اين پروژه گفت: قرارداد اوليه اين پل در تاريخ 1/11/81 امضا شد كه بايد در تاريخ 30/10/84 كارهاي ساخت آن به اتمام مي‌رسيد كه با توجه به قرارداد متمم كه در تاريخ 1/11/84 امضا شد در نهايت بايد اين پل در تاريخ 31/6/86 تمام مي‌شد، يعني در‌حال‌حاضر عملا اين پل 10 ماه تاخير داشته است.
جواد توكلي در توجيه دلايل تاخير اجراي اين پل ادامه داد: كمبود اطلاعات پايه آب،‌ لجن و زمين شناسي و عدم وجود تجهيزات براي تعيين عمق لجن، تامين مصالح كه بايد از خارج وارد مي‌شد، نبود اعتبارات كافي و كارگذاري 35كيلومتر شمع فلزي لوله در دريا از جمله دلايل تاخير اين پروژه بوده است.
وزير راه و ترابري نيز در جريان بازيد از اين طرح اعلام كرد: قبل از دولت نهم تنها 25درصد از عمليات اجرايي اين طرح شامل قسمت راه (خاكريز) اوايل انقلاب توسط شهيد كلانتري وزير سابق راه‌و ترابري احداث شده بود.
حميد بهبهاني ادامه داد: قسمت پل، آپروج و آرك پل ميانگذر با تزريق 75درصد از اعتبار 110ميليارد توماني اعتبار هزينه شده تاكنون در زمان دولت نهم محقق شده است.وي در زمينه علت تاخير در افتتاح اين طرح گفت: از زمان روي كارآمدن بنده در وزارت راه،‌ پروژه نه تنها تاخير نداشته، بلكه طبق قولي كه به نمايندگان اين استان مبني بر اتمام اين طرح تا پايان آذرماه سال جاري داده بودم، نيز يك ماه و سه روز زودتر به وعده عمل كردم.
بهبهاني با بيان اينكه براي اتمام كل طرح به 20ميليارد تومان اعتبار ديگر نياز است، گفت: باند دوم پل ميانگذر با تلاش مهندسان تا پايان سال 88 آماده بهره‌برداري خواهد شد.
پل ميان‌گذر درياچه اروميه پس از گذر از چند دولت و وزير عاقبت با پيگيري مسوولان سابق و تلاش مقامات دولت كنوني، روز گذشته با حضور رييس‌جمهور افتتاح شد و به يك خواست ديرين مردم استان‌هاي آذربايجان غربي و شرقي جامه عمل پوشانيد.
به گزارش خبرنگار اعزامي دنياي ‌اقتصاد، با افتتاح رسمي پل 1709 متري ميانگذر درياچه اروميه، معروف به پل شهيد كلانتري توسط رييس‌جمهور، يكي از خواست‌هاي قديمي مردم منطقه براي تكميل ميانگذر بر درياچه اروميه تحقق يافت؛ خواستي كه اگرچه بيش از چند سال براي تحقق آن زمان لازم نبود، اما مشكلات جانبي سبب شد تا تكميل اين پروژه كه از 30 سال پيش شروع شده بود، به دلايلي كه بخشي از آن مربوط به مسائل منفي بود، سال‌ها به طول انجاميد و امروز توسط رييس‌جمهور كشورمان افتتاح و بهره‌برداري از آن آغاز ‌شد. اگرچه نخستين‌بار ايده اتصال شهرستان‌هاي اروميه و تبريز از طريق عبور از درياچه اروميه در سال 1326 شكل گرفت و با اشاره‌اي كه در برنامه چهارم عمراني در سال 46 به عنوان يك طرح منطقه‌اي به آن شد و به اسناد توسعه كشور ورود پيدا كرد، ولي اين ايده‌ها تا اقدام عملي در سال 58، هيچگاه وارد عرصه اجرا نشد.كاهش خطر آسيب‌پذيري راه‌هاي ارتباطي اروميه و برون شد آن از حصار كوه‌هاي اطراف از ضرورت‌هاي اين طرح بود كه همزمان با تحولات اجتماعي و سياسي انقلاب در منطقه و با نظارت شهيد موسي كلانتري مديركل راه و ترابري آذربايجان غربي صورت اجرايي به خود گرفت.
عمليات خاكريزي 22 كيلومتر از مسير ابتدايي اين پروژه در سال 1358 به دستور شهيد كلانتري وزير راه و ترابري وقت با هدف اتصال شرق و غرب درياچه اروميه با سنگ‌ريزي ساحل غربي آغاز شد و همزمان با انتصاب مهندس كلانتري به سمت وزارت راه، امكانات قابل ملاحظه‌اي براي سرعت بخشيدن و ساخت ميانگذر فراهم و سنگ‌ريزي از ساحل شرقي نيز آغاز شد.
اما به تدريج با پيشروي عمليات سنگ‌ريزي و وارد شدن به مناطق مياني و عميق‌تر درياچه، سستي بستر و مشكلات اجرايي و جريان آب حاصل از تنگ شدن دهانه ارتباطي بين دو طرف خاكريز، باعث كاهش سرعت ساخت ميانگذر شد تا جايي كه عمليات خاكريزي به علت ناپايداري بستر در عمل متوقف شد.
اين توقف در حالي بود كه از سمت اروميه 11 كيلومتر و از سمت تبريز سه كيلومتر از اين ميانگذر ساخته شده و تنها 5/1كيلومتر از بخش مياني باقيمانده بود كه اتمام كار با ساخت پل شناور به عنوان نخستين تجربه در سال 1368 به مرحله اجرا در آمد.
با توقف عمليات خاكريزي كه آرزوي اتمام اين طرح را به باد داده بود، فكر اتصال دو سوي خاكريزي شده، توسط يك پل، جايگزين اتمام خاكريزي شد. بر همين اساس، يك پل فلزي كابلي، دو سوي خاكريز را به هم متصل كرد و عبور و مرور خودروها از طريق درياچه ممكن شد. ولي به دليل مطابقت نداشتن ساخت اين پل با مشخصات فني روز و همچنين در نظر نگرفتن شرايط اقليمي درياچه، اين اتصال ديري نپاييد و بالاخره پس از 4 ماه بهره‌برداري با وقوع توفان نسبتا شديدي، در هم شكست و بلافاصله در دو سوي پل ياد شده ساخت اسكله و راه‌اندازي شناور براي تردد ميان دو بخش آغاز شد و تاكنون عبور خودروها در اين محور از روي مسير خاكريزي شده و بخش ديگر كه همان مسير باقيمانده اصلي است، از طريق شناورهاي حمل اتومبيل صورت مي‌گرفت.پس از تخريب پل اوليه‌اي كه در سال 1368 روي درياچه اروميه احداث شده بود، فكر ساخت پلي مقاوم كه با دانش فني روز هماهنگ باشد، ايجاد و در سال 77 با آغاز عمليات و تهيه طرح اوليه احداث اين پل، جدي‌تر و در سال 81 دستور ساخت پل ميانگذر اروميه صادر شد. همزمان كار جمع‌آوري مستندات و مطالعاتي كه در سال‌هاي گذشته روي اين طرح انجام گرفته، اين طرح به مرحله انتخاب پيمانكار و اجرا ورود پيدا كرد.
در سال 1379، وزارت راه و ترابري عزم خود را براي ساخت اين پل جزم كرد و در نهايت مناقصه پل اصلي ميانگذر برگزار و با برپايي دو مرحله‌اي اين مناقصه، طرح شركت صنايع دريايي ايران (صدرا) به عنوان طرح برتر برنده اعلام و قرار داد پروژه به صورت EPC با اين شركت منعقد شد:
طرح ياد شده كه در شهريور ماه سال 81 به امضاي وزارت راه و ترابري (كارفرما) و شركت صنعتي دريايي ايران (صدرا) رسيد، در اول بهمن همان سال به پيمانكار تنفيذ و در شهريور ماه سال 1382 پس از تدوين مطالعات طرح، عمليات تجهيز كارگاه آغاز و عمليات اجرايي پروژه نيز در بهمن سال 1382 آغاز گرديد.
قرارداد اوليه ساخت اين ميانگذر در ابتدا شامل يك مسير رفت و يك مسير برگشت سواره رو بود كه با تحقيقات انجام شده، مشخص شد كه با عرض 12 متر، اين ميانگذر در افق 1300 جوابگوي نيازهاي منطقه نخواهد بود؛ لذا به دنبال خواست مصرانه مردم منطقه و پيگيري مكرر نمايندگان مردم استان در مجلس شوراي اسلامي و مسوولان استان، احمدي‌نژاد طي نامه‌اي به رييس وقت سازمان برنامه و بودجه كشور، خواستار تامين اعتبار مورد نياز و تخصيص 100درصد بودجه آن براي تكميل و بهره‌برداري از چهار خط پل شد.
اگر چه اين طرح در سال 1358 به خاطر وجود مشتركات فراوان در بين مردم دو استان آذربايجان شرقي و غربي و همچنين به دليل بهبود مسافرت و ترانزيت كالا بين اين دو استان طراحي شد، ولي به دليل بسياري از مشكلات موجود از جمله وضعيت شوري منحصر به فرد درياچه اروميه و عدم تجربه عملي در كشور، پيشرفت آن بسيار كند و در مراحلي نيز توقف يافت يكي ديگر از دلايل تاخير اين پروژه پس از سال 81، مخالفت سازمان مديريت و برنامه‌ريزي وقت با پنج بانده شدن اين پل بود كه در سايه همين مخالفت‌ها تا شهريور سال 85 مشكل اصلاح موافقت‌نامه تامين اعتبار مورد نياز باقي بود تا اين كه با حضور رييس‌جمهور در شهرستان اروميه، راه براي حل اين مشكل باز و با تاكيد وي مشكلات به مرور رفع شد و اكنون شاهد تكميل و بهره‌برداري از اين پروژه بزرگ دولتي هستيم.
مزاياي پل شهيد كلانتري
از اهداف و مزاياي اين طرح عظيم ملي مي‌توان گفت: خارج كردن استان آذربايجان غربي از حصار كوه‌ها و تحصيل دسترسي به آن، كاهش زمان تردد با هزينه متوسط سالانه 96ميليارد ريال، كاهش مصرف سوخت با هزينه متوسط سالانه 96ميليارد ريال، كاهش آلاينده‌هاي زيست‌محيطي، ارتقاي سطح ايمني تردد و كاهش تصادفات با هزينه متوسط سالانه 43ميليارد ريال، رونق اقتصادي منطقه، كاهش استهلاك خودروها و هزينه‌هاي جانبي آن با هزينه متوسط سالانه 8/23ميليارد ريال، رونق گردشگري و جذب سرمايه‌گذاري از اهم اهداف ساخت اين پروژه است.
گستره درياچه اروميه با مساحتي در حدود 4500 الي 6000 كيلومتر مربع در تراز متوسط 1275 در منطقه كوهستاني شمال غرب ايران قرار گرفته است. عرض درياچه بين 15 تا 55كيلومتر و طول آن 135كيلومتر است. درياچه اروميه يكي از نادرترين پهنه‌هاي آبي جهان است. تركيبات خاص آب و شوري در حد اشباع آن، حيات آبزيان را جز در مورد «آرتميا» ناممكن ساخته است. بستر دريا تا عمق بيش از چهل متر از توده لجني با تركيبات خاص تشكيل شده كه فاقد مقاومت‌هاي لازم براي بارگذاري است.
سدهاي اجرا شده و در دست اجرا ميزان آب ورودي به درياچه را كاهش داده و اين كاهش موجب افزايش شوري آب و تركيبات شيميايي آن و تغيير رژيم گردش آب و رسوب‌گذاري شده است. همچنين عدم دسترسي به آب‌هاي آزاد و طولاني بودن دوره سرما و وجود بادهاي موسمي، از ديگر ويژگي‌هاي اين پهنه آبي است.
ويژگي‌هاي اقليمي طرح از جمله بستر لجني و ادامه نشست خاكريز در دل درياچه موجب شده كه امكان استفاده از روش‌هاي معمول اجرايي در مورد ميان‌گذر درياچه اروميه ناممكن شود و به ناچار از شيوه‌هاي خاص اجرايي استفاده شده است. تجهيزات و ماشين‌آلات اصلي طرح همچون چرثقيل‌هاي بزرگ 300 تني و دالي‌هاي 270 تني به دليل عدم دسترسي به آب‌هاي آزاد، بايد در محل ساخته و مونتاژ مي‌شدند.بستر لجني و ناپايدار درياچه روش استفاده از شمع‌هاي متعدد، طويل و مورب با زواياي مختلف را الزامي كرده و استفاده از قطعات بتني پيش ساخته به وزن 350 تا 500 تن در خشكي به عنوان قالب دائمي سرشمع‌ها و حمل در خشكي و دريا و استقرار و نصب آن در دريا از جمله اقدامات اجرايي اين پروژه است.پيش‌بيني عبور شناورها تا ارتفاع 10 متر، دهانه مياني را عريض و مرتفع ساخته كه منجر به ساخت يك سازه فلزي به ابعاد 100 متر طول، 5/27 متر عرض و 25 متر ارتفاع و به وزن حدود 1300 تن شده كه كلا در خشكي ساخته شد و به صورت يكپارچه پس از انتقال بر روي اسكله و حمل‌ونقل دريايي در محل نصب شده است. تفاوت ارتفاع دهانه مياني و خاكريزها موجب شيب‌دار شدن پل شده است. خاكريز انجام شده در مراحل قبلي بر بستر لجني درياچه نشستي دائمي و تدريجي دارد، لذا براي احداث تكيه‌گاه‌هاي پل اصلي با خاكريز در حال نشست، تمهيدات خاصي در نظر گرفته شد كه از آن جمله اجراي شمع‌هاي دو جداره در كوله‌هاي پل اصلي و طراحي دو دستگاه پل اتصال در طرفين پل اصلي و احداث دو دستگاه پل انتقالي با عرشه متحرك بر روي خاكريز است.
به منظور شناسايي و حل پيچيدگي‌هاي خاص اقليمي و اجرايي طرح، مطالعات گسترده‌اي صورت گرفته كه وسعت، عمق و محدوده‌هاي آن در ساير طرح‌هاي عمراني كشور بي‌نظير است. براي انجام اين مطالعات كارفرما، پيمانكار و مشاور طرح از خدمات شركت‌هاي صاحب نام بين‌المللي و دانشگاه‌هاي كشور استفاده كرده‌اند.
اجراي دقيق نتايج حاصل از مطالعات نيز نياز به مراقبت‌هاي ويژه‌اي داشت و نبود تجربه داخلي در اين مورد باعث شد كه نظارت كار نيز به تركيبي از مهندسان و كارشناسان ايراني و خارجي محول شود.
وجود يك عارضه طبيعي نظير درياچه اروميه موجب افزايش هزينه‌هاي ارتباطي ساكنان دو طرف و در نتيجه كاهش مبادلات اقتصادي و فرهنگي و تعامل بين آنها شده است.
رشد و توسعه‌اي كه با برقراري اين ارتباط حاصل خواهد شد، به خوبي از سوي مسوولين و مردم درك شده، به طوري كه امروز تامين ارتباط خواست جمعي مردم منطقه و در زمره اولين مطالبات عمراني مسوولين و نمايندگان استان است. حساسيت‌هاي مسوولان و مديران ارشد و نمايندگان مردم منطقه نيز، به خوبي اين خواست جمعي را پشتيباني مي‌كنند كه از جمله ويژگي‌هاي اين طرح محسوب مي‌شود.
ويژگي‌هاي ميانگذر اروميه
در مجموع آنچه اين طرح را متمايز از ساير طرح‌هاي عمراني قرار مي‌دهد، مزاياي اقتصادي آن و صرفه‌جويي در اقتصاد كلان كشور، بزرگي ابعاد و احجام طرح كه بيش از سه برابر بزرگ‌ترين پل اجرا شده در كشور تا كنون است، پيچيدگي و چالش‌هاي پيش روي طراحان و مجريان به خاطر عدم وجود كارهاي مشابه در گذشته ونو بودن روش‌هاي به كار گرفته شده، كيفيت و دقت بالا در اجراي كار به عنوان طرحي با عمر مفيد 100 سال است.مسوول اجراي پل ميانگذر درياچه اروميه درباره اين طرح گفته است: قرارداد اوليه براي احداث اين ميانگذر، 50ميليارد تومان بود و متمم 46ميليارد توماني نيز پس از آن به اين قرارداد اضافه شد، كه قرار بود اين طرح 4 ساله و تا پايان شهريور 86 به پايان برسد، بنابراين در‌حال‌حاضر ما تنها 10 ماه تاخير داريم، نه 20سال.
علي اصغر ضميري افزود: هزينه اتمام اين پروژه 120ميليارد تومان است كه تاكنون 90ميليارد تومان آن به پيمانكار پرداخت شده است.
وي تاكيد كرد: اين پروژه شاهكار مهندسي ايراني است كه مشابهي براي آن وجود ندارد و حتي ممكن است ديگر ساخته نشود.
مجري طرح پل ميانگذر درياچه اروميه نيز درباره تاخير زماني اين پروژه گفت: قرارداد اوليه اين پل در تاريخ 1/11/81 امضا شد كه بايد در تاريخ 30/10/84 كارهاي ساخت آن به اتمام مي‌رسيد كه با توجه به قرارداد متمم كه در تاريخ 1/11/84 امضا شد در نهايت بايد اين پل در تاريخ 31/6/86 تمام مي‌شد، يعني در‌حال‌حاضر عملا اين پل 10 ماه تاخير داشته است.
جواد توكلي در توجيه دلايل تاخير اجراي اين پل ادامه داد: كمبود اطلاعات پايه آب،‌ لجن و زمين شناسي و عدم وجود تجهيزات براي تعيين عمق لجن، تامين مصالح كه بايد از خارج وارد مي‌شد، نبود اعتبارات كافي و كارگذاري 35كيلومتر شمع فلزي لوله در دريا از جمله دلايل تاخير اين پروژه بوده است.
وزير راه و ترابري نيز در جريان بازيد از اين طرح اعلام كرد: قبل از دولت نهم تنها 25درصد از عمليات اجرايي اين طرح شامل قسمت راه (خاكريز) اوايل انقلاب توسط شهيد كلانتري وزير سابق راه‌و ترابري احداث شده بود.
حميد بهبهاني ادامه داد: قسمت پل، آپروج و آرك پل ميانگذر با تزريق 75درصد از اعتبار 110ميليارد توماني اعتبار هزينه شده تاكنون در زمان دولت نهم محقق شده است.وي در زمينه علت تاخير در افتتاح اين طرح گفت: از زمان روي كارآمدن بنده در وزارت راه،‌ پروژه نه تنها تاخير نداشته، بلكه طبق قولي كه به نمايندگان اين استان مبني بر اتمام اين طرح تا پايان آذرماه سال جاري داده بودم، نيز يك ماه و سه روز زودتر به وعده عمل كردم.
بهبهاني با بيان اينكه براي اتمام كل طرح به 20ميليارد تومان اعتبار ديگر نياز است، گفت: باند دوم پل ميانگذر با تلاش مهندسان تا پايان سال 88 آماده بهره‌برداري خواهد شد.

نمايش توانمندي ايراني
رييس جمهور كشورمان روز گذشته با حضور در مراسم گشايش پل شهيد كلانتري، ساخت اين پل را نشانه توانمندي‌ فني، مهندسي و تخصصي و افتخار ايران خواند و افزود: ساخت اين پل پاسخ به كساني است كه همواره القا مي‌كردند ساخت آن امكان‌پذير نيست. دكتر محموداحمدي‌نژاد با تجليل ازمقام شهيد موسي كلانتري به عنوان پايه‌گذار و آغازگر اجراي اين طرح عظيم به ويژگي‌هاي اين پل اشاره كرد و گفت: استفاده از روش‌هاي نوين فني- مهندسي، مردمي بودن وعظمت طرح با توجه به موقعيت از مهم‌ترين ويژگي‌هاي اين طرح عظيم است.رييس جمهور با اشاره به طراحي و ساخت خطوط رفت و برگشت، خط آهن و پياده‌رو گفت: در‌حال‌حاضر همين مسير دوطرفه براي ترافيك عبوري كافي است، اما درآينده نزديك مسير برگشت به صورت جداگانه‌ آماده خواهد شد.رييس جمهور از تلاش و خدمات همه دست‌اندركاران ومجريان طرح از آغاز تا امروز قدرداني كرد و گفت: ساخت اين پل نشان داد اجراي اين گونه‌ طرح‌ها در توان متخصصان داخلي در حد بسيار بالايي هست. وي ملت ايران را توانمند و ريشه‌دار و متكي به توانايي‌هاي بالقوه خواند و افزود: مي‌توان با توانايي اين ملت به سرعت طرح‌هاي بزرگ را اجرا و گره‌هايي را كه از بيرون و داخل تحميل مي‌شود باز كرد. در مراسم آغاز بهره‌برداري از پل ميان‌گذر شهيد كلانتري، علاوه بر مقامات محلي، مادر شهيد موسي كلانتري نيز حضور داشت.
سه شنبه 28 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 226]