سفر به كوير خور و خوسف (دشت عقيق)

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: سفر به كوير خور و خوسف (دشت عقيق)
روز جمعه 17 آبان ماه سال جاري به دنبال مشغله هايي كه در نمايشگاه توانمندي هاي صنايع دستي و گردشگري استان به دليل راه اندازي نمايشگاه عكس و چندين غرفه مرتبط با گردشگري استان داشتم، فرصت مناسبي بود تا به همراه جمع گرم و صميمي خانواده و همراهي همسر، فرزند، و برادرم، سفري به كويري زيباي خور و خوسف داشته باشيم.

از مهم ترين جاذبه هاي اين كوير كه وسعتي از خوسف، آب گرم لوت، روستاي خور، معدن سه چنگي و روستاي زنوغان را در برمي گيرد، مي توان به آبگرم معدني و درماني گرماب، جنگل طبيعي طاق و نيزار برگ، دشت زيباي خور، كلوته هاي گلين گرماب، زاغ بور پرنده منحصر به فرد ايراني، گله هاي هوبره يا همان شترمرغ كوچك ايراني و شايد از همه جذاب تر به دشت پر از سنگ هاي قيمتي در منطقه اشاره كرد.

همسر و يار وفادار سفرهاي كويرنوردي من، متخصص زمين شناسي است و در سفرهاي قبلي نمونه هايي از اين سنگ ها را جمع آوري كرده و از آن ها به عنوان عقيق و با نام علمي سيليس آبدار نام مي برد.

او ضمنا مدرس كلاس هاي هنري تراش سنگ هاي قيمتي است و تحولي كه او و شاگردانش پس از كار دقيق و حساس بر روي اين گوهرها خلق مي كنند چشم هر بيننده اي را خيره و زبان را به تحسين و ستايش وا مي دارد.

باز هم مراحل برنامه مثل هميشه آغاز مي شود اول برنامه ريزي و مشخص كردن هدف و مقصد برنامه؛ دوم جمع آوري اطلاعات نقشه ها و فايل هاي GPS مربوط به منطقه؛ سوم تهيه ليست تجهيزات مورد نياز و چيدمان آن ها و گزينه چهارم همان انتخاب دوست داشتني حركت و سفر است.

صبح زود در حالي كه هواي فرح بخش پاييزي را با حرص و ولع مي بلعم، بارو بنديل ها را به كمك خانواده در داخل لندرور دو ديفرانسيل، همان دوست و ياور هميشگي راه و بيراه كوير و كوره راه هاي طبيعت بكر و زيبا، جاسازي مي كنم.چكاب آب رادياتور، روغن، تنظيم باد لاستيك ها و تجهيزات كوير نوردي، كمك هاي اوليه، غذا، آب، بنزين، لوازم يدكي، چادر و كيسه خواب آخرين تست هاي قبل از شروع سفر است كه بايد با دقت زياد صورت گيرد و در نهايت غرش موتور خودرو كوچك ماست كه نخستين خميازه هاي صبحگاهي را مرور مي كند و خبر از آمادگي براي آغاز سفر مي دهد.

بي درنگ به سمت ميدان خوسف و از آن جا به خارج از شهر و به سوي شهر خوسف مي تازيم؛ خوسف كه در نزديكي بيرجند و در جهت غرب آن واقع است، از مردماني خون گرم، فرهيخته و هنرمند برخوردار بوده و مقبره ابن حسام خوسفي شاعر و عارف نامدار در اين شهر واقع شده است؛ خانه هاي گلين شهر چشم هر بيننده اي را به تحسين وا مي دارد و كوهستان زيبا و مفرح رچ و روستاهاي سرسبز چون آرك و گرنگ در فصول گرم سال پذيراي صدها گردشگر از نقاط مختلف استان هستند.سنگ نگاره ها كه حكايت از نبرد مردي از دوران باستان حيوانات دارد از ديگر جاذبه هاي گردشگري اين منطقه است.

بر فراز كوه گنج واقع در جنوب اين شهر مي توان قلعه اي متعلق به اسماعيليان را يافت كه يكي از شاهكارهاي آرشيتكت در زمان خود محسوب مي شده و بناي آن بر بلنداي قله اي سنگي و صعب العبور، دسترسي به آن را غير ممكن مي ساخته است.اين گروه از اسماعيليان كه از تكنيك هاي ترور و وحشت استفاده مي كردند و توانستند با آموزش فدائيان اغفال شده، از آنان براي ايجاد رعب و وحشت در دل حكام زمان و تغيير جهات تصميم گيري ها به نفع خود، بهره هاي زيادي ببرند ولي تاكنون از آن قلاع بزرگ و دژهاي تسخير ناپذير به جز خرابه نامي باقي نمانده است تا درس عبرتي باشد براي همه آنان كه توسل به بدي را راهي براي نيل به نيكي مي پندارند؛ زهي احوال و خيال باطل!

راهي دور و دراز در پيش رو داريم و هوا رو به گرفتگي مي رود، پس خوسف را به مركز خور ترك مي كنيم.در مسير خوسف به خور و در نزديكي ارتفاعات آرك، روستايي است به نام آريش كه مي توان اولين نخل خرماي كره زمين را در دورترين فاصله از خط استوا مشاهده كرد و در نزديك تر آن يعني روستاي دستگرد مي توان از تماشاي باغ پرورش گل هاي نرگس لذت فراوان برد.

گل نرگس كه خيلي ها آن را به نام گل يخ يا گل سرما نيز مي شناسند، از معدود گياهاني است كه در اوج سرما و در دل برف مي شكفد و رايحه اي بس خوش و دلپذير دارد و مي تواند نمادي از استقامت و پايداري، نيكي و مهر در مصائب و پليدي هاي روزگار شود و البته نكته جالب در باغ روستا، به نقل دوستان، وجود باغباني ترش روست كه هيچ تناسبي با محصول سراسر عاطفه اش ندارد!كمي جلوتر لكه اي سفيد بسان زخمي بر دل كوه آرگ خودنمايي مي كند! معدن سنگ مرمريت بسطام؛ كه با وجود زخم زدن بر دل طبيعت پاك، در سفري كاري كه مدتي قبل به آن جا داشتم، از صاحبي با ذوق، ماهر و علاقه مند به اشعار بايزيد بسطامي برخوردار بود كه توانسته در توسعه اشتغال منطقه هم نقش به سزايي داشته باشد.

هنوز از فكر زخم هاي معدن سنگ بر دل كوهستان خارج نشده ام، كه جمالمان به كارخانه ذوب آهن واقع در دشت زيباي خور روشن مي شود! يگانه كوير بكر، استان و مامن بازمانده هاي هوبره هاي اين پهنه نيز مي رود تا چندي ديگر به لطف ساخت و ساز و فاضلاب اين كارخانه جاي خود را به برهوت بسپارد و آنان را كه دل در گرو افسونش دارند غرق در اندوه سازد! و در اين جاست كه جاي خالي تشكل هاي مردم نهاد زيست محيطي به وضوح احساس مي شود؛ ولي چه سود كه اين علف هرز هر روز بيشتر از روز ديگر رشد مي كند تا شايد در آينده اي نزديك وسيله اي باشد براي پر كردن جيب سرمايه گذاران آن و احتمالا ايجاد اشتغال براي تعدادي جوان بيكار كه احتمالا نمي دانند توريست ها حاضرند براي ديدن يكي از همان هوبره ها مبلغ حقوق ساليانه شان را پرداخت كنند! و دريغا از به ثمر نشستن اين درخت هرز!توضيحاتي در مورد مشكلات زيست محيطي موجود در استان به خانواده ام مي دهم و هم چنان به پيش مي رويم.

در نزديكي خور فضاي پارك جنگلي در حال احداث آن خودنمايي مي كند كه با سرعتي طاقت فرسا مراحل احداث خود را مي گذراند و جر يك ساختمان نيمه ساز و فنر كشي و مقداري نهال مختلف فعاليت ديگر در آن به چشم نمي خورد! در فكرم كه چرا در كشور ما انجام پروژه ها هميشه بايد در بازه زماني بسيار طولاني و با سرعتي كند، انجام شود و چرا مسئولان در مديريت پروژه ها، هيچ گاه مخرب از دست دادن زمان را به عنوان يك ابزار مخرب و يك ضرر مسلم در نظر نمي گيرند!؟ و چرا رقم هاي كلان در صرف هزينه ها از بيت المال مسلمين، همواره كمتر مورد كنكاش و تيزبيني قرار مي گيرند تا هزينه هاي جزئي و مثلا صرفه جويي در مصرف كاغذ و خودكار!؟

كمي جلوتر در پمپ بنزين توقفي مي كنم پمپ چي در حالي كه از شدت سرماي كوير، كاپشن ژنده اش را بسان ساندويچ به دور خود مچاله كرده است! با چشماني كه انگار به موجودي عجيب الخلقه مي نگرد، در شگفت ماشين بار و بنديل بسته ما با آن متعلقات عجيب و غريبش مات و مبهوت مانده است؛ ولي بلافاصله مي شناسدمان!

به به كوير نوردان ماجراجو! و با چشماني حيرت زده مي پرسد: كويرنوردي با زن و بچه؟! آقا خطرناك هست آقا!!!

لبخندي مي زنم و اطمينان مي دهم كه مجهز هستيم و آمادگي مقابله با شرايط پيش بيني نشده را داريم؛ ضمنا يادآور مي شوم كه شرط اول انسانيت توكل است و دورانديشي در مراحل بعد و تابع اين شرط هستند.مي پذيرد و با تكان دادن دست بدرقه مان مي كند.

نخل هاي خشك شده خور كه نشان از شدت سرماي زمستان گذشته اند، متعجبمان مي كند ولي جاي آن را لذت ديدار بادگيرهاي گلين و زيباي خانه هاي قديمي روستاي خور مي گيرد؛ آه كه چه لذتي دارد استراحت در گرماي طاقت فرساي تابستان آن هم بزير نسيم حاصل از اين بادگير ها و بوي ديوارهاي كاه گلي خانه روستايي!

هوا بسيار مطبوع شده ولي هم چنان بارندگي مي رود؛ اتفاعات كوتاه بين دشت خور و زنوغان را پشت سر مي گذارم و پس از آب انبار ساخته شده در كنار جاده، تصميم مي گيريم تا در جهت جنوبي از جاده خارج شويم و ره به بيراهه بسپارم.

GPS اطلاعات مسيرها و نقطه هاي پيموده شده در برنامه هاي قبلي را در حافظه خود ذخيره دارد و فايل اطلاعات مربوط به نقشه هاي ماهواره اي توپوگرافي كروكي هاي GPS و ليست نقاط و پوزيشن ها را در حافظه تلفن همراه خودم ذخيره كرده ام تا در موقعيت هاي اضطراري و يا هنگام گم شدن بتوان از آن ها بهره جست و البته فكر كنم اين كاربرد و كارايي به مراتب بهتر از جابه جايي بلوتوس هاي جوك و شوخي براي همراه من باشد.خودرو را در وضعيت چهار چرخ قرار مي دهيم و پس از روشن نمودن دستگاه GPS به قلب كوير مي تازيم.

پهنه هاي فراخ دشت و افق باز كوير،افسوني از عظمت آرامش و يگانگي را در خود دارد و احساس يكي شدن زمين و آسمان در دور دست بي انتهاي دشت، لذتي وصف ناپذير و جادويي را براي انسان ايجاد مي كند.

چيزي كه در بسياري از كشورهاي جنگلي و باران خيز اروپايي اثري از آن نيست و شايد نكته مهم در استقبال گردشگران خارجي از كويرهاي زيباي ايران همين است.

سيداحمد رونقي سرپرست شبكه زيست محيطي خراسان جنوبي

ادامه دارد.....
سه شنبه 28 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3406]