«محمدسعيد ميرزايي» شاعر:قرآن در شعر فارسي الگو و نمادي جاودانه است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: «محمدسعيد ميرزايي» شاعر:قرآن در شعر فارسي الگو و نمادي جاودانه است
گروه ادب: در طول تاريخ ادبيات فارسي كهن الگوها و نمادهايي وجود دارند كه در شعر شاعراني چون حافظ به اوج مي‌رسند و از جمله آن‌ها بايد به قرآن و شاهنامه اشاره كرد.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، «محمدسعيد ميرزايي» در نشست بررسي مجموعه شعر «صدف‌هاي لال» سروده «سيدوحيد سمناني» كه شب گذشته 25 آبان در مركز فرهنگي، هنري نوجوانان شهر تهران برگزار ‌شد، با بيان اين مطلب گفت: در مجموعه «صدف‌هاي لال» شاعر با الگوهايي درگير است كه بخشي از آن با نمادهاي عمومي سر و كار دارد و بايد مورد بازخواني قرار بگيرد. او در برخورد با اين كهن الگوها معمولاً مرغوب است حال آن كه شاعران بزرگ معمولاً با اين الگوها در افتاده‌اند.

او افزود: در شعرهاي اين مجموعه شاهد نمادهاي تكراري هستيم و گاهي تقليد نيز در شعرها به چشم مي‌آيد، هرچند ممكن است اين اتفاق ناخودآگاهانه باشد. شعرهاي اين مجموعه از نظر موسيقايي زيبا و روانند و اين نشان از آگاهي و ذوق سرشار شاعر دارد.

در ابتداي اين نشست «محمدرضا شالبافان» به‌عنوان نخستين منتقد گفت: تقريباً در هيچ جاي اين مجموعه شعر با ضعف تأليف، ناتواني رديف و قافيه، حشو و اضافه‌گويي براي پركردن وزن يا چيزي از جنس اين مشكلات مواجه نيستيم. شاعر به‌خوبي مي‌داند كه مي‌خواهد چه چيز را چگونه بگويد؛ اما آيا اين براي ادبيات امروز كافي است؟

او افزود: در ابتداي ورود به كتاب و پس از مقدمه ساده و صميمي شاعر، اندكي تعجب مي‌كنيم، چرا كه شايد براي نخستين بار، با سمناني سپيدسرا، آن هم در ابتداي مجموعه برخورد مي‌كنيم. «از دهان دوره‌گردها» فصل نو سروده‌هاي شاعر است كه بيش از هرچيز بر مبناي آشنايي شاعر با تكنيك قديمي، اما كليشه نشده ضربه پاياني طرح‌هايي را در خود جا داده كه در مجموع قابل قبولند.

اين شاعر و منتقد ادامه داد: معتقدم كه جريان‌هاي امروز غزل، از غزل متفاوت و پست‌مدرن گرفته تا غزل فرم همه متأثر از موج‌هاي دو يا سه دهه اخير غزل فارسي هستند؛ اگرچه تفاوت‌هاي بنيادين در جهان‌بيني شاعران اين جريان‌ها اين تأثيرات را تا حد زيادي بپوشاند. شعر سمناني هم مانند تمام هم‌نسلان خود از اين قانون مستثنا نيست، اما به واسطه صداقت شاعر هيچ تلاشي براي پنهان كاري در اين راستا نمي‌كند و خود دست خود را در معرفي سرچشمه‌هاي ادبي خود رو مي‌كند.

شالبافان همچنين گفت: مهم‌ترين آبشخور ادبي غزل‌هاي سمناني همان جريان غزل‌هاي عاشقانه اواخر دهه شصت و اوايل دهه هفتاد است. يعني همان بهمني و منزوي. با اين تفاوت كه عاشقانه‌هاي سمناني با احتياط خاصي، نجيب، سر به زير و صد البته به وضوح زميني‌اند.

او افزود: سمناني معمولاً در شعرهاي دفاع مقدسي خود به جريان شعر اعتراض نزديك مي‌شود و تلاش مي‌كند با اين نگاه شعر خود را از برخوردهاي كليشه‌اي شاعران دوران صلح با موضوع دفاع مقدس نجات دهد كه معمولاً هم در اين راه موفق است.

شالبافان در پايان گفت: سمناني به‌خوبي مي‌داند كه بيت آغازين در تأثيرگذاري غزل بر ذهن هر نوع مخاطبي اهميتي به‌سزا دارد و در اين مسير معمولاً غزل‌هاي خود را با شاه‌بيت غزل خود آغاز مي‌كند.

«بابك دولتي» ديگر منتقد اين نشست بود كه در سخناني گفت: روانپريشي و آشفتگي‌هايي كه در شعر بسياري از جوانان امروز به چشم مي‌خورد در «صدف‌هاي لال» نيست و با شاعري مواجهيم كه به‌دنبال هيچ جرياني به راه نيفتاده است و با سليقه و ذوق خود به سمت روشنايي و زيبايي گام بر مي‌دارد.

او فزود: حشو در نقاط متعددي از صدف‌هاي لال به‌وضوح به چشم مي‌آيد و گاهي كلمات مترادف در كنار هم مي‌آيند و مي‌توان در بعضي از بيت‌ها، كلماتي را بدون خدشه‌دار شدن بيت، از ساختار جمله خارج كرد.

دولتي ادامه داد: بافت افقي بيت‌ها گاهي آن‌قدر ضعيف است كه به‌سختي مي‌توان ارتباط دو مصرع را در يافت و گاهي اصولاً دو مصرع با هم ارتباطي ندارند. از طرف ديگر در كنار تكرار بيش از حد بعضي از كلمات مانند واژه «غزل» در شعرهاي سمناني، در بعضي از شعرها يا معنا در حد انتقال به مخاطب پرورده نشده‌اند و يا اين انتقال به صورت ناقص رخ مي‌دهد.

دولتي در پايان ضمن اشاره به حضور مفاهيم تكراري و نخ‌نما شده در اشعار سمناني گفت: اين مشكلات زيربنايي آن قدر مخاطب را مي‌آزارد كه جايي براي توجه به معاني و زيرساخت‌هاي روانشناختي آثار در ذهن او باقي نمي‌ماند.

«مهرداد نصرتي» ديگر سخنران اين نشست بود كه در بررسي اين كتاب گفت: هنر، وجودهاي مكرر و تقليد را نمي‌پسندد. اين در حالي است كه شعرهاي سمناني تا حد زيادي تحت تأثير «خليل عمراني» است.

او افزود: شعرهاي سمناني در حال و هواي ذهني زباني دهه شصت اتفاق مي‌افتد و به‌همين دليل از يك سري كليشه ها فراتر نمي‌روند و خود را شبيه گونه‌هايي ادبي مي‌كند كه ديگر امروز مورد علاقه مخاطبان معاصر نيست. از جمله اين كه لزومي ندارد او تعهد ادبي خود را با كلماتي چون «چفيه» و مانند آن نشان دهد.

نصرتي همچنين گفت: هرچه آثار سپيد كتاب كوتاه خود را موفق‌تر نشان مي‌دهند و سپيدهاي طولاني‌تر سمناني معمولاً به شعارزدگي مي‌رسند.

او در پايان گفت: «صدف‌هاي لال» مرا جلب كرد، چرا كه انسان در آن با آثاري مواجه مي‌شود كه حسي ملموس را به مخاطب هديه مي‌كند و مي‌توان گفت آن سوي شعرها در آن مشخص است.
يکشنبه 26 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 444]