دوپينگ و عوارض ناشي از آن

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: دوپينگ و عوارض ناشي از آن
نظر به اين كه رقابت هاي ورزشي روز به روز فشرده تر مي شود و از طرفي ركوردهاي به جا مانده از ورزشكاران در اندك زمان توسط ديگران پشت سر گذاشته و تغيير مي كند، اكثر ورزشكاران كه فوق العاده شيفته ورزش اند و انگيزه بالا يي براي رسيدن به مقام قهرماني داشته و قهرماني را برديگر امور برتر مي دانند سعي مي كنند با هروسيله ممكن به اين هدف خود برسند. گاهي به علت عدم آگاهي از عوارض داروهاي محرك نسبت به مصرف آن اقدام مي كنند. لذا لا زم است مربيان و ورزشكاران شناخت كافي از عوامل محرك و اثرات موثر آن داشته باشند. در سال هاي اخير علا وه بر ورزشكاران، دانش آموزان و دانشجويان نيز براي افزايش كارايي تحصيلي و تجار و هنرپيشه ها نيز گرايش زيادي به مصرف اين نوع محرك ها اقدام مي كنند. لذا لا زم است اقشار جامعه اطلا عات كافي در مورد اثرات سو» آنها داشته باشند در اين مقاله سعي شده تاثيرات اين داروها و عوامل خطر آنها معرفي گردد.

تاريخچه:

واژه دوپينگ از زبان آفريقاي جنوبي مشتق شده و اشاره به يك نوع نوشيدني الكلي باستاني دارد كه به عنوان محرك در مراسم ورقص هاي سنتي استفاده مي شد ولي تاريخچه دوپينگ در ورزش به دوهزار سال قبل از ميلا د بر مي گردد جايي كه«هومر» در نوشته هاي خود، به مصرف قارچ هاي غني از پروتئين توسط گروهي ازورزشكاران يونان باستان اشاره نموده است. درصد سال اخير زماني كه اولين مرگ ناشي از اين معضل براي دوچرخه سواري به نام«لينتون» در سال 1886 رخ داد شناسايي شده و از سال 1910 ميلا دي آزمايش دوپينگ جنبه رسمي پيدا كرد. در سال هاي اخير، همزمان با پيشرفت دانش پزشكي و كشف داروهاي مختلف براي مصارف پزشكي عده اي سودجو با اهداف اقتصادي، اجتماعي و سياسي اين داروها را وارد عرصه رقابت هاي ورزشي كردند. در سال 1981 يك بررسي در بين دانشآموزان ورزشكار آمريكايي نشان داد كه 80 درصد افراد تحت بررسي حداقل يك مورد سابقه استفاده از الكل، 20 درصد از آنها سابقه مصرف ماري جوانا و 2 درصد از افراد تجربه استروئيدهاي آنابوليك را داشته اند بررسي هايي كه بر روي ورزشكاران رقابت هاي بزرگ صورت گرفته نشان مي دهد بيشترين مصرف كنندگان داروهاي نيروزا در بين وزنه برداري و دونده ها و كمترين مصرف كنندگان در بين رشته هاي هاكي روي چمن بودند.
در حال حاضر تمامي سازمان هاي اجرايي ورزش و در راس آنها كميسيون پزشكي كميته بين المللي المپيك كه از سال 1976 فعاليت رسمي خود را شروع كرده مسووليت مبارزه با دوپينگ را در سراسر جهان به عهده دارد.

تعريف دوپينگ:

دوپينگ يعني استفاده از مواد متعلق به گروه داروهاي ممنوع محدود شده و با استفاده از روش هاي گوناگون غير مجاز مي باشد يا به قول«آنتونيو سامارانش» رئيس كميته بين المللي المپيك، دوپينگ نوعي تقلب است كه از جنبه هاي مختلف منجر به انحطاط و مرگ مي شود.

طبقه بندي داروهاي دوپينگي:

1- داروهاي محرك سيستم عصبي مركزي 2- داروهاي ادرار آور 3- داروهاي نيروزا

داروهاي محرك سيستم عصبي مركزي

1- آمفتامينها:عمل آمفتامين ها شبيه سيستم عصبي خودكار سمپاتيك است كه موجب ترشح نور اپي نفرين مي شود كه اين دارو به شكل هاي بنزدرين و ودكدرين در بازار وجود دارد و روي قلب، فشار خون، گردش خون محيطي و متابوليسم بدن تاثير تحريكي دارد و باعث افزايش سطح هوشياري و كاهش دهنده خستگي سبب معتاد شدن و وابستگي شديد نسبت به اين دارو در فرد مي شود و بي حالي مي شود. مصرف اين داروها كه فرد بايستي روز به روز مقدار مصرف آن را براي افزايش كارايي زياد كند كه به مرور سبب ناراحتي قلبي و عروقي مي شود چون ورزشكار ساعت ها بدون احساس خستگي با شدت بالا ي ضربان قلب كار مي كند هم چنين اين داروها باعث اختلال در انعقاد خون، خشونت و بي رحمي و گرمازدگي را سبب مي شود. برگ كورت انمار جانون دوچرخه سوار دانماركي درالمپيك 1960 (رم) در اثر مصرف آمفامين بوده است.
از ديگر داروهاي اين گروه كوكايين، كافئين و پروپانول است كه مصرف اين داروها باعث افزايش ميزان انرژي، دقت، تمركز حواس، تحريك رفتاري و بالا بردن سطح هوشياري مي شود. اين داروها حدود 20 درصد سو» استفاده هاي دارويي را شامل مي شود. مصرف زياد اين نوع داروها باعث كاهش هماهنگي و در نهايت سبب جنون، سكته هاي قلبي، نارسايي قلب مي شود. مرگ «لين بياس» ستاره بسكتبال آمريكا در سال 1986 بر اثر مصرف زياد كوكائين بوده است. كافئين نيز باعث تحريك سيستم اعصاب مركزي مي شود. اين داروها باعث افزايش اسيدهاي چرب مي گردد وسبب افزايش توليد انرژي مي شود كه ورزشكاران استقامتي بيشتر از اين داروها استفاده مي كنند كه مصرف زياد آن باعث آرتيمي قلبي و عدم هماهنگي اعمال دقيق و به هم زدن وضعيت خواب و بيداري مي شود.
2- داروهاي ادرارآور «ديورتيكها»: شامل فوروسمايد، تيازيد، اسپرونالا كتون و... ورزشكاران اين داروها را درموارد زير استفاده مي كنند:
كاهش وزن سريع
كاهش احتباس مايع ناشي از مصرف استروئيد هاي آنابوليك و آندروژنيك
به عنوان عاملي براي منفي نمودن تست دوپينگ
در ورزشهايي مثل كشتي، بوكس، ورزش هاي رزمي تقسيم بندي براساس وزن صورت مي گيرد براي به حداقل رساندن وزن مورد نياز اين داروها استفاده مي شود و يا در ورزش هايي مثل باله و ژيمناسيك كه وزن كم و بدني لا غر امتياز محسوب مي شود كاربرد دارد.
همچنين اين داروها با افزايش فشار خون در افرادي كه استروئيد هاي آنابوليك استفاده مي كنند كاربرد دارد و يا زماني كه ورزشكار براي آزمايش دوپينگ مراجعه مي كند كه قبلا از داروهاي نيروزا استفاده كرده. اين داروها سبب رقيق شدن ادرار شده و باعث منفي شدن آزمايش مي گردد. مصرف اين داروها سبب به هم خوردن تعال آب، الكتروليت هاي بدن و خطرات قلبي و عروقي مي شود.

دوپينگ خون:

تزريق خون به يك فرد يا سطح طبيعي گلبول قرمز جهت افزايش هموگلوبين را دوپينگ خون مي گويند. هدف از اين كار افزايش توانايي حمل اكسيژن در خون فرد است كه سبب افزايش كارآيي ورزشكار مي شود كه به دو روش صورت مي گيرد.
1- انتقال خون از يك فرد با گروه خوني مشابه و سازگار ( انتقال همسان)
2- تزريق مجدد خون فردبه خودش بعد از يك دوره ذخيره (انتقال از خود ) بدين ترتيب در اثر افزايش ناگهاني توده گلبول هاي قرمز سبب افزايش توان هوازي حداكثر فرد مي گردد كه از طريق نمونه گيري از ادرار و خون فرد قابل تشخيص است.

نتيجه گيري:
هدف از مصرف داروها از جنبه پزشكي و داروسازي بهبود و تغذيه و درمان بيماري ها است. بنابراين مربيان و ورزشكاراني كه نسبت به مصرف اين داروها اقدام مي كنند بايد آگاه باشند كه واكنش هاي بدن افراد در مقابل اين داروها در شرايط نياز ورزشكار براي درمان متفاوت است و شواهد نشان نمي دهد كه داروها بتواند جايگزين تغذيه متعادل و مطلوب شوند و هيچ ماده اضافي نمي تواند تاثير بهتري روي بدن در مقايسه با يك غذاي كامل و متعادل داشته باشد. تحقيقات نشان مي دهد، هر نوع دارو، عوارض خاصي دارد كه فرد مصرف كننده در صورت تداوم مصرف متحمل آن مي شود و سخن پاياني اينكه استفاده از مواد نيروزا و ساير تكنيك هاي دوپينگ غيرقانوني غيراخلاقي غيربهداشتي و تهويه كننده حيات است و مربيان و پزشكان موظف اند همه افراد چه ورزشكار و چه غير ورزشكار را از عوارض سو» مصرف اين مواد مطلع سازند.

منابع و ماخذ

-بيولوژي و فعاليت هاي بدني - تاليف ادنيگكون وادگرتون- ترمه دكتر حجت الله نيكبخت
- نشريه پزشكي ورزشي شماره 3 و 4.
شنبه 25 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1097]