آیین سدره پوشی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: یکی از آیینهای زرتشتیان است. سدره پوشی به منزله زایش نوین است و در گویش دری گجراتی NAVJOT نیز گویند. از همین رو این آیین را «نوزاد» یا «نوزات» نیز می.نامند. آیین سدره پوشی باید در بامداد انجام شود ولی امروزه در ایران، به دلایل عملی، پس از نیمروز برگزار می.شود. امروزه زرتشتیان این مراسم را برای فرزندان خود بین سنین ۷ تا ۱۰ سالگی برگزار می.کنند.
خصوصیات سدره

سدره پیراهنی است گشاد، سپید رنگ و بییقه و با آستینهای کوتاه و. بدون یقه که از پارچه سفید درست شده و دارای دو کیسه بسیار کوچک، یکی در جلوی سینه و نزدیک قلب که گریبان خوانده می.شود و دیگری در پشت که گرده نامیده می.شود و زرتشتیان آن را در زیرلباسهای خود می.پوشند. درجلو سدره از گردن به پایین، چاکی قرار دارد که تا قسمت سینه می.رسد و در انتهای آن کیسه کوچکی به نام کیسه کرفه قرار گرفته.است که به عقیده زرتشتیان مؤمن، گنجینه هومت، هوخت هورشت است. یعنی سه اصل بزرگ آیین زرتشتی، اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک که فرد زرتشتی باید بکوشد تا این سه صفت را در خود پرورش دهد. امروزه زرتشتیان سدره را از ململ سفید درست می.کنند ولی در عهد باستان از پشم و پنبه و حتی گاهی از ابریشم درست می.شد. به عقیده زرتشتیان سدره جامه ستایش و بندگی اهورا مزدا وبه منزله زره و جوشنی است که پوشنده را از شر تمایلات نفسانی و صفات رذیله حفظ می.کند. سفیدی سدره نشانی از آن است که فرد زرتشتی باید قلب و روح خود را مانند آن سفید و بی آلایش نگهدارد واز اعمال ناشایست دوری گزیند. ’’کشتی’’ بندی است باریک و بلند که از ۷۲ نخ پشم درست می.شود. زمان بافتن این ۷۲ نخ به شش قسمت که هر کدام دارای ۱۲ نخ است تقسیم شده و به هم بافته می.شود زمانی که عمل بافتن تمام شد گره.هایی به دو سر کشتی زده می.شود. زرتشتیان کشتی را بر روی سدره سه دور بگرد کمر می.بندند و در دور دوم دو گره به جلو و در دور سوم دو گره از پشت سر به کشتی می.زنند. در عهد باستان کشتی از پشم گوسفند و موی بز و شتر وحتی از پنبه بافته می.شود ولی امروزه آن را از پشم گوسفند درست می.کنند. کشتی بند بندگی اهورا مزدا است و افراد زرتشتی از زن و مرد و کوچک بزرگ وظیفه دارند همواره و در هر حال آن را به کمر خود ببندند و از خود دور نکنند. زمانی که افراد استحمام می.کنند و یا موقع شنا می.توانند کشتی را از کمر خود باز کنند. به طوری که از مندرجات کتابهای مذهبی به دست می.آید زرتشتیان عهد باستان فرزندان خود را در سن پانزده سالگی سدره پوش می.نمودند. در تیر یشت کرده ۶ بندهای ۴و۵ آمده: «ای زرتشت اسپنتمان تشتر با چشم.های درخشان، بلند بالا و بسیار نیرومند، توانا و چست در فروغ پرواز کند به سنی که مرد برای نخستین بار کشتی بندد، به سنی که مرد برای نخستین بار نیرو گیرد و به سنی که مرد برای نخستین بار به بلوغ رسد» و پس از پوشیدن سدره بر روی آن و بر گرد کمر کُستی|کُشتی می.بندند.
واژه.شناسی

واژه سدره در اوستا (vohumanu vastra) است که به معنی جامه نیک.اندیشی است. برخی این واژه را که در نسکهای پهلوی شپیک SHAPIK خوانده شده را برابر با پیراهن شب دانسته.اند. در برخی از نسکهای دینی زرتشتیان این پوشش را پیراهن خوانده.اند.
درباره خود واژه امروزی سدره گروهی آن را از ریشه vastra در زباان اوستایی می.دانند که برابر رخت و جامه.است. گروهی آن را برساخته از دو واژه پارسی سود و رَه دانسته.اند و اینگونه آن را سودراه و سودمند و راه سود معنا کرده.اند. برخی هم آن را گرفته شده از واژه.های عربی صدره(نیم.تنه) و ستره(پوشش) دانسته.اند.
نمادشناسی

گرده نشانه مسئولیتها و وظیفه.هایی است که هرکس به عهده دارد و باید بدرستی انجام دهد. گریبان که کیسه کرفه یا کیسه کار نیک هم خوانده می.شود، یادآور است که همه کردارهای نیک روی هم انباشته شده و آدمی را به خوشبختی میرساند. نزدیک قلب بودن آن نشانهای است که کارهای نیک باید قلبا و خالصانه انجام شود. سپیدی آن نماد پاکی و بی غل و غش بودن است.
پیشینه و تاریخچه جشن سدره

بنا بررسم ایرانیان باستان وقتی پسری به سن بلوغ می.رسید برای اینکه بتواند با مردان دیگر به شکارو پیکار بپردازد با برگزاری جشن ویژه.ای زره و جوشنی به او می.پوشاندند و کمربندی از کمند یا شمشیری به کمر او می.بستند و بدین روش اورا به جرگه مردان و رده جنگیان در می.آوردند. این رسم تا اواخر قرن هجدهم ادامه داشت و هنوز هم در میان مردم هند و اروپایی به نام جشن شوالیه معروف و بین ایلات و عشایر امروزی ایران از جمله عشایر کرد و لر به نام جشن کمربندان یا شال بندان خوانده می.شود. برای اشو زرتشت هم چنین جشنی برگزارشد و جامهٔ رزمیان بنا به رسم روز براو پوشاندند ولی هنگامی که او به رهبری جهان برگزیده شد دستور داد تا در این جشن به جای پوشاندن زره و جوشن پیراهن سفید نخی نازکی به نام ‘’سدره’’ که نشانه مهر ودوستی می.باشد به جوانان بپوشانند و به جای کمربند جنگی و شمشیر، کمربندی از پشم گوسفند به نام کشتی که نمایانگر بی آزاری و سود رسانی است به کمر آنان ببندند که این جشن امروز به نام جشن سدره پوشی معروف استدر آیین زرتشتی وقتی پسر یا دختر به سن بلوغ رسید برای او مراسم سدره پوشی گرفته می.شود.
اهمیت سدره پوشی

نحوه اجرای مراسم سدره پوشی

وقتی فرزند به سن بلوغ رسید پس از یادگیری تعلیمات دینی و اوستاهای بایسته والدین او روزی را برای برگزاری مراسم سدره پوشی معین و خویشاوندان دوستان خود را برای شرکت دراین مراسم دعوت می.کنند. در این روز ابتدا در وسط سالن یا اتاقی که قرار است این مراسم برگزار شود، سفره بزرگی پهن کرده و در چهار گوشه آن چهار چراغ یا شمع روشن می.نمایند درمیان سفره نیز یک مجمر آتش، یک ظرف پر از لبان، صندل، چوب عود و سایر گیاهان خوشبو، یک سینی پراز میوه جات خشک شامل پسته، بادام، گردو، قیسی، سنجد، برگه زردآلو و نارگیل که مقداری نقل و شیرینی روی آن پاشیده شده و زرتشتیان آن را لرک می.گویند و مقداری گل و سبزه در گلدان وکمی آویشن و برنج مخلوط با سنجد و شیرینی در یک ظرف قرار می.دهند. وقتی تمام اینها در سفره گذاشته شد و میهمانها دور سفره نشستند مراسم اصلی شروع می.شود. پسر یا دختری که باید ‘’سدره پوش’’ شود پس از استحمام و پوشیدن سدره و لباس زیر در یک طرف سفره به گونه.ای که رویش به طرف خورشید باشد، می.نشیند. موبد در طرف دیگر سفره و روبروی طفل قرار گرفته و مراسم را با سرودن اورمزدیشت آغاز می.کند. بعد از پایان یافتن قرائت اورمزدیشت موبد به طرف دیگر سفره رفته و پشت سر کودک می.ایستد وکشتی به کمرش بسته می.شود. سپس کودک آستین.های موبد را از هر دو طرف در دست گرفته و با او هم پیوند می.شود. هنگامی که عمل بستن کشتی تمام شد طفل به جای خود می.نشیند و موبد به جای اول خود برگشته و روبروی کودک ایستاده و اوستای تندرستی را به نام طفل می.سراید و در حال سرودن آویشن و برنج و شیرینی مخلوط را به تدریج به سر او می.ریزد. پس از پایان یافتن قسمت مذهبی سدره پوشی والدین و دوستان و خویشان ضمن تبریک، هدایای خود را تقدیم می.کنند وسپس از میهمانان پذیرایی می.شود که از جمله تقسیم لرک بین حاضرین می.باشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 177]