اختاپوس سرطان در هواي آلوده جان مي گيرد آلودگي هوا را جدي نمي گيريم (بخش دوم)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: اختاپوس سرطان در هواي آلوده جان مي گيرد آلودگي هوا را جدي نمي گيريم (بخش دوم)
گزارش هايي كه بر مبناي ميزان آلودگي هواي تهران تهيه شده، بسيار ضد و نقيض بوده و گاه به شدت نگران كننده اند. براساس آخرين اندازه گيري هاي انجام شده در سال هاي گذشته ميزان آلاينده هاي سرطان زاي شناخته شده سوخت ناقص بنزين در هواي تهران دست كم بيشتر از 10 برابر استانداردهاي اتحاديه اروپاست. مطمئناً در فصول سرد سال به دليل سنگيني هوا اين وضعيت بحراني تر نيز خواهد شد. در اين ميان عده اي از مسئولان كنترل پديده آلودگي هوا دائماً نتايج فعاليت هاي انجام شده در راستاي كاهش آلودگي هوا را مثبت ارزيابي كرده و حتي اطمينان خاطر مي دهند كه مثلا در سال 87 حتي يك روز هم در حالت بحراني نبوده ايم! به راستي اين ادعاها درست است و يا نتايج گزارش ها را جدي بگيريم؟ به هر جهت كلان شهري چون تهران سال هاست كه از درد آلودگي هوا رنج برده و به گفته برخي كارشناسان بيش از دويست روز از سال ساكنان اين شهر تصوير محوگونه اي از توچال، دربند و دركه را مي بينند.
انتشار آلاينده ها در هواي تهران از دو منبع ثابت و متحرك صورت مي گيرد. براساس مطالعات انجام شده در حال حاضر سالانه 70 تن ذرات معلق گوگرد، 2 تن سرب، سه هزار و 560 تن منواكسيدكربن، يك هزار و 260 تن تركيبات آلي فرار غيرمتان، 285 تن اكسيدهاي گوگرد و 452 تن اكسيدهاي ازت در هواي تهران منتشر مي شود كه باتوجه به وضعيت اقليمي و جغرافيايي تهران و پديده وارونگي، آلودگي هاي ياد شده مدت زيادي در سطح زمين و فضاي تنفسي انسان ها باقي مي ماند. در ميان منابع گوناگون انتشار، خودروها عامل انتشار 75درصد از ذرات معلق (مهمترين آلاينده هاي هواي تهران)، 95درصد منواكسيدكربن و 60درصد اكسيدهاي ازت هستند. در حالي كه صنايع 75 درصد از تركيبات آلي، 55درصد از دي اكسيد گوگرد و 46 درصد از گازهاي گلخانه اي را منتشر مي سازند.
هر نفر يك اتومبيل!
وقتي پشت ترافيك يك خيابان گرفتار مي شويد، كافي است به ماشين هايي كه در حلقه آنها محاصره شده ايد، نيم نگاهي بيندازيد. متأسفانه قريب به اتفاق آنها تك سرنشين هستند.
محمد داوري راننده تاكسي مي گويد: «بعضي ها مي گويند دارندگي و برازندگي!
يك خانواده را در همسايگي مان مي شناسم كه سه دستگاه اتومبيل دارند. خانم حتي براي رفتن تا سر كوچه هم ماشين مي برد. محل كار پدر و تحصيل دختر در يك نقطه است، اما دختر خانواده از اتومبيل خود استفاده مي كند. كجاي دنيا از وسيله شخصي اين طور استفاده مي كنند؟ بيائيم فرهنگ سازي كنيم. به اين افراد بگوييم چه ظلمي در حق مردم مي كنند.»
مهار روند صعودي آلايندگي هوا
حسن اصيليان معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست و رئيس كميته اجرايي كاهش آلودگي هواي تهران با اطمينان خاطر از اين كه توانسته ايم روند صعودي آلودگي هواي تهران را مهار كنيم و به يك وضعيت ثابتي برسيم، مي گويد: «اگر سوخت استاندارد توزيع شود، حمل و نقل عمومي گسترش پيدا كند و افراد كمتر از خودروهاي شخصي خود استفاده كنند، قطعاً به نتايج بهتري خواهيم رسيد.»
وي ادامه مي دهد: «دستگاه هاي سنجش ميزان آلودگي هوا در سطح تهران 18 عدد است كه به 44 دستگاه خواهد رسيد. اين دستگاه ها مطابق استانداردهاي بين المللي پارامترها را سنجيده و گزارش مي كنند. فعلا از روي گزارشات تهيه شده تعداد روزهاي هواي پاك نسبت به سال گذشته كمي كمتر بود، دليلش هم به خشكسالي و وجود گردوغبار در نيمه اول سال برمي گردد. روزهايي كه با هواي ناسالم كم داشته ايم و روزهايي كه شرايط اضطراري باشد اصلا نداشته ايم.»
كاش باران ببارد
بدون ترديد هر ميزان تلاشي كه براي مهار آلودگي هوا تا به حال صورت گرفته بايد باز هم دوچندان شود. ساده انگارانه به نظر مي رسد كه به برگزاري چند جلسه اضطراري در فصل سرد سال اكتفا كرده و بي آن كه به نتيجه قابل ملاحظه اي برسيم، منتظر باران و برف بمانيم.
عاطفه صادقي با دختربچه 5ساله خود در ايستگاه اتوبوس توقفي چند دقيقه اي دارد. وي گوشه مقنعه خود را جلوي دهان و بيني گرفته و شال محكمي نيز به دهان دخترش بسته است. اين شهروند تهراني مي گويد: «واقعاً چه مي توان گفت؟ خودتان دود سياهي را كه از اين اتوبوس خارج مي شود ببينيد. اگر وسيله شخصي بود، سهل انگاري را به پاي صاحب اتومبيل مي گذاشتيم، ولي در مورد وسايل نقليه عمومي شركت اتوبوسراني و برنامه ريزان و دست اندركاران مسئولند. الان كه اكثر خط ها هم به جاي بليط كرايه مي گيرند، پس چرا هنوز اتوبوس هاي فرسوده در برخي خطوط ديده مي شود و همين اتوبوس هاي به اصطلاح جديد را هم چك نمي كنند؟»
در همين حين يك وانتي هم از جلوي صف مسافران مي گذرد و غباري سياه تر از سياه (قيرگونه) به همراه دود اگزوز معيوبش را به صورت مردم مي پاشد. خوب كه دقت مي كنم مي بينم صداي موسيقي اش تمام خيابان را پر كرده است. براي يك چنين وانت از رده خارجي ضبط گرانقيمتي خريده اند، اما به فكر معاينه فني اش نيستند! همان طور كه گفته شد از ميان منابع متحرك انتشاردهنده آلاينده ها در هواي تهران خودروها، موتورسيكلت ها و خودروهاي ديزلي و بنزيني بيشترين سهم را دارند.
خودروها عامل 80 درصد آلودگي ها
اصيليان رئيس كميته اجرايي كاهش آلودگي هواي تهران با اشاره به اين كه 80درصد آلودگي هواي تهران به واسطه خودروهاست، مي گويد: «سال 1970 قوانين مربوط به كاهش آلودگي هوا براي به اجرا گذاشته شدن در سطح جهان به تصويب رسيد، اما تا 15 سال بعد هرگز اجرايي نشدند. سپس دنيا متوجه خطر تخريب لايه ازن شد و به سرعت قوانين بين المللي مهار آلاينده هايي را كه از عمر طولاني تري برخوردارند، به اجرا گذاشتند. در اين قوانين كارخانجات به عنوان مهمترين منبع ثابت انتشار آلاينده ها و خودروها به عنوان مهمترين منبع متحرك انتشار آلاينده ها مدنظر قرار داده اند. طبق اين مصوبات كارخانجات در سطح جهان موظفند خروجي هاي خود را كنترل كنند، خروجي خودروهاي متحرك نيز بايد در سطح استاندارد جهاني باشد.»
وي ادامه مي دهد: «هم اكنون در اروپا استانداردهاي يورو 4 و يورو 5 در حال بررسي و تصويب است. ايران در ارتباط با خودروهاي بنزين سوز و گازوئيلي هم اكنون به سطح استاندارد يورو 2 رسيده است. طبق يك برنامه زمانبندي شده بايد در سال 89 به يورو 3 و تا سال 1990 به حد استانداردهاي جهاني روز برسيم.»
معاون نيروي انساني محيط زيست به مسئله جهاني تخريب لايه ازن گريزي زده و مي گويد: «آلاينده هايي چون كلروفروكربن، هالومتان و متيل بورمايد از عوامل اصلي سوراخ شدن لايه ازن به حساب مي آيند. بيش از 190 كشور دنيا- به جز عراق و افغانستان- به دنبال تصويب كنوانسيون وين، پروتكل مونترال را امضا كردند و متعهد شدند چنين آلاينده هايي را از خروجي كارخانجات خود حذف كنند. كشور توسعه يافته اي چون ايران تا 2009 ميلادي بايد بتواند ذرات سي اف سي و هالومتان ها را به طور كل حذف كند. ما دقيقا يك سال ديگر براي تحقق كامل اين هدف وقت داريم و چون مصرف كننده ايم، توانسته ايم تاكنون 95 درصد در اين تعهد موفق باشيم. طبق يك برنامه ريزي كوتاه مدت تا 2015 ميلادي متيل بورمايد را حذف مي كنيم و در يك برنامه درازمدت تا سال 2040 ميلادي انتظار داريم هيچ گونه از آلاينده هاي مخرب لايه ازن در جو ايران يافت نشود.»
اختاپوس سرطان در سياهي دود مي آيد
هوا مهمترين نياز بشر است كه از لحظه بدو تولد تا مرگ به آن احتياج دارد. درهر شبانه روز به طور متوسط حدود 16كيلوگرم هوا وارد ريه مي شود. اگر اين هوا آلوده باشد در معرض خطرات ناشي از آن قرار مي گيريم.
مريم عبدي مغازه دار روستاي درسون آباد از توابع تهران به زن برادر جوانش اشاره كرده و مي گويد: «پارسال تومور سرش را درآورده اند. ما به او چيزي نگفته ايم، اما دارو مصرف مي كند.»
در اين خانواده اكثر افراد به گونه اي دچار بيماري سرطان هستند. پدر او نيز كه پيرمردي از كارافتاده است، دچار همين بيماري است. گوشه اتاق روي تخت افتاده و چشم هايش را به سمت ما مي چرخاند. بيماري پوستي و سرطان دو بيماري شايع در مناطق صنعتي آلوده به آلاينده هاي مخرب هستند. وضعيت اهالي اين قبيل روستاها مصاديق بارزي از پيامدهاي درازمدت آلودگي هوا و تاثير آن بر زيست انساني است.
شايد درسون آباد و اسماعيل آباد به دليل نزديكي با پالايشگاه دچار چنين مصيبت هايي شده باشند، اما در تهران خيال مي كنيد اگزوز معيوب موتورسيكلت شما كمتر از آن مصيبت به بار مي آورد؟ واقعا وقتش رسيده كه لااقل به خاطر سلامتي خودمان استانداردها را رعايت كنيم.
در خانه ديگري ابراهيم پسر جواني است كه برادر بزرگترش ازدواج كرده و او را با والدين پيرو بيمارشان تنها گذاشته است. ابراهيم به تنهايي كارگري مي كند و چرخ خانه را مي گرداند يكي از والدين تنگي نفس و ديگري هم سرطان دارد. خودش چيزي نمي گويد. رويش نمي شود غرور مردانه را بشكند و از درد بگويد، اما همه خانه هاي اين جا همين درد بزرگ را در سكوت مخفي كرده اند.
آلاينده هاي مخرب
علي شكري عضو هيئت علمي دانشگاه كردستان گروه پزشكي توضيح مي دهد:
«بنزين حاوي سرب (تترا اتيل و تترامتيل سرب) معمولا داراي تركيبات پاك كننده از نوع دي كلرو اتان و دي بروم متان هستند. تاثير سرطان زايي اين دو تركيب نيز بر جانوران به اثبات رسيده است. خودروهاي گازوئيل سوز (ديزلي) از خود هيدروكربن هاي چندحلقه اي معطر انتشار مي دهند كه داراي اثرات سرطان زا هستند. همچنين هيدروكربن هاي مذكور قادرند بر عوامل ژنتيك اثرات منفي اعمال نموده و ساختمان ژن ها را دگرگون سازند. اين شرايط مانند آن چه در مورد اكثر كاميون ها، اتوبوس ها و ميني بوس هاي ديزلي موجود در ايران صدق مي كند، زماني كه مراقبت لازم از خودرو به عمل نيايد، تشديد شده و دامنه آلودگي هوا گسترده تر مي شود.»
اين متخصص علوم پزشكي ادامه مي دهد: «آلاينده هايي كه تاكنون مورد بحث قرار گرفته اند، جملگي در زمره آلاينده هاي اوليه به حساب مي آيند. آلاينده هاي اوليه تحت تاثير عوامل محيطي مانند تابش خورشيد، رطوبت هوا، ذرات غبار و ديگر آلاينده ها از طريق انجام واكنش هاي شيميايي به آلاينده هاي ثانويه تبديل مي شوند كه در اكثر موارد در مقايسه با آلاينده هاي اوليه از قدرت تخريب بيشتري برخوردارند.»
شكري صراحتا مي گويد: «در مورد آلاينده هاي ثانويه اطلاعات قابل توجهي در اختيار نيست، ولي با توجه به مناسب بودن شرايط اوليه براي تشكيل اين نوع آلاينده ها (تابش آفتاب، وجود غبار و ساير آلاينده ها در هوا) مي توان تشكيل آلاينده هايي چون اسيد سولفوريك و اسيد نيتريك را در هواي تهران و ديگر شهرهاي آلوده قريب به يقين دانست.
هرگاه آلاينده هاي اوليه و ثانويه را كه منشا تشكيل آنها وسايل نقليه موتوري هستند، با هم در نظر بگيريم به اين نتيجه مي رسيم كه حدود 40 نوع ماده آلاينده وارد هواي تهران مي شود!»
سه شنبه 21 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]