داستانی از «صادق چوبک»

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

تو اون برج گندهه تو باغ سراج الملک نون و کباب با ماس خورديم با مش رسول. چرا مردم می.گن بده؟ چرا هر وخت تقی منو می.بينه سرکوفتم می.ده؟ مگه مش رسول منو چيکارم می.کنه؟....
بعد از ظهر آخر پاییز
آفتاب بی.گرمی و بخار بعد از ظهر پاییز بطور مایل از پشت شیشه.های در، روی میز و نیمکت.های زرد رنگ خط..مخالی کلاس و لباس.های خشن خاکستری شاگردها می.تابید و حتی عرضه آن را نداشت که از سوز باد سردی که تک.وتوک برگ.های زغفرانی چنارهای خیابان و باغ بزرگ همسایه را از گل درخت می.کند و در هوا پخش و پرا می.کرد، اندکی بکاهد.

شاگردها به صورت ترس آلود و کتک خورده شق و رق، ردیف پشت سر هم نشسته بودند و با چشمان وق زده و منتظر خودشان به معلم نگاه می.کردند. ساختمان قیافه.ها ناتمام بود و مثل این بود که هنوز دست.کاری خالق را لازم داشتند تا تمام بشوند و مثل قیافه پدران.شان گردند. یقیناً پیکر آن.ها را مجسمه.ساز ماهری ساخته بود اجازه نمی.داد که کسی آن.ها را از کارگاه او بیرون ببرد و به معرض تماشای مردم بگذارد. چون که از همه چیز گذشته بی.مهارتی او را می.رساند و برایش بدنامی داشت. مثل این بود که باید جای دماغ.ها عوض می.شد و یا در صورت.ها خطوطی احداث می.گردید. نگاه.ها گنگ و بی.نور بود. بیشتر به توله سگ شبیه بودند تا به آدمی.زاد. یک چیزهایی در قیافه آن.ها کم بود.

سه ردیف میز از آخر کلاس خالی بود و روی.شان خاک گچ و گرد نشسته بود. یک نقشه ایران و یک عکس رنگی اسکلت آدمی.زاد با استخوان.های بدقواره و یغور که دندان.هایش کیپ روی هم خوابیده بود و چشم هایش مثل دو حلقه چاه بی.انتها توی کاسه سرش سیاهی می.زد، در این طرف و آن طرف تخته سیاه زهوار دررفته.ای که شاگردها روش می.نوشتند آویزان بود. مقداری کاغذ مچاله شده و مشتی گچ و یک تخته پاک.کن که نمدش از تخته ور آمده و به مویی بند بود، گوشه کلاس بغل صندوق لبه کوتاهی که پر از خرده کاغذ بود ریخته بود. یک عکس که شبیه به عکس آدمی.زاد بود با دماغ گنده و سبیل سفید و چشمان شرربار بی.عاطفه با سردوشی.های ملیله و سینه پر از مدال و نشان.هایی که ظاهراً خودش بخودش داده بود مثل الولک سر جالیز بالای تخته توی قاب عکس خودش نشسته بود و به شاگردها ماه.رخ میرفت.

میز معلم از میزهای دیگر بلندتر بود. رویش یک دفتر بزرگ حاضر وغایب که اسم شاگردها تویش نوشته شده بود و یک لیوان بلور روسی که دوتا شاخه گل نرگسی از حال رفته و مردنی تویش بود دیده می.شد و یک دوات شیشه.ای هم آن رو بود. یک بخاری زغال سنگی با سیخ و خاک انداز و انبر گوشه اتاق دود می.کرد. این جا کلاس سوم بود.

معلم درس می.داد و هم.چنان.که یک خطکش پُر لک و پیس لب پریده لای انگشتانش می.چرخاند ناگهان آن را میان شست و کف دستش نگاه داشت و کف هردو دست را برابر صورتش گرفت و با قرائت گفت.

در رکعت دوم پس از خوانده حمد و سوره دو کف دست را برابر صورت نگاه می.داریم و این دعا را می.خوانیم: “ربنا آتنا فی الدنیا حسنة.” و این عمل را بهش می.گویند قنوت. به غیر از این باز هم دعاهای دیگه هس که مردم می.خونن، یکیش هم اینه. “ ربنا اغفرلنا ذبوبنا و اسرفنا فی امر ناوثبت اقدامنا و انصرنا علی القوم الکافرین.” اما شما نمی.خواد این رو یاد بگیرین. همون که تو کتاب.تون نوشته یاد بگیرین کافیه. بعد به قرار رکعت اول رکوع و سجود ...”

اما ناگهان حرفش را برید و همان طور که دست.هایش را برابر صورتش گرفته بود مثل مجسمه خشکش زد. لحظه.ای دریده و پر خشم بجایی که اصغر سپوریان نشسته بود خیره شد. اصغر تو کوچه نگاه می.کرد و متوجه نگاه خشم.ناک معلم نبود. اما سکوت کلاس و قطع شدن درس معلم که تو گوشش صدا می.کرد او را بخودش آورد. ناگهان صورتش را به تندی از کوچه تو کلاس برگردانید، دید شاگردها بطرف او نگاه می.کنند. تمام آن.ها با چشمان وحشت.زده و نگاه.های سرزنش آمیز بطرف او خیره شده بودند.

معلم به آهستگی دست.هایش را از برابر صورتش پایین انداخت و خطکش را بدون کمک دست یک.دیگر از لای انگشتانش بیرون آورد و محکم میان کف دستش گرفت و با صدای خشک فریاد زد.

“آهای سپوریان گوساله! آهای تخم سگ! حواست کجا بود؟ کجارو سیر می.کردی؟ من اینارو واسه ی تو می.گم که فردا که روز امتحانه مثل خرلنگ تو گل نمونی. خاک برسرگردن خَر. خودش می.بینه که من دارم واسش یاسین می.خونم، اون داره تو کوچه نیگاه می.کنه. تو کوچه چی بود که از کلام خدا بالاتر بود؟ به نظرم فیل هوا می.کردن، آره؟ ریخت.شو ببین مثل کنّاسا می.مونه. امسال خوب رفتی کلاس چهارم. آره تو بمیری، فردا میای این جلو یه نماز از سر تا ته می.خونی، اگه یک کلمه شو پس و پیش بگی ناخوناتو می.گیرم.”

خط کش را قایم و تهدید آمیز تو هوا به طرف اصغر تکان میداد. مثل این که داشت هوا را کتک می.زد. چشمانش از زور خشم پشت عینک.های ذره بینی.اش مثل چشمان خروس گرد و سرخ شده بود و ظالمانه برق می.زد. چروک.های صورت و پیشانیش موج می.خورد.

اما خوب که به صورت اصغر نگاه کرد ناگهان دلش برای او سوخت. به نظر می.رسید که اصفر از تمام بچه.های دبستان بدبخت.تر و بیچاره.تر است. یادش آمد که مادر اصغر تو خانه.ها رخت.شویی می.کرد. خودش، اصغر و دو تا دختر کوچک دیگر را نان می.داد و یادش آمد که چند روز بعد از اینکه اصغر رفته بود کلاس سوم، ظهر همان روز که شاگردها را مرخص کرده بود می.خواست برود خانه، دم در مدرسه یک زن چادرنمازی که همچو سن و سال زیادی هم نداشت جلو او را گرفته و گفته بود:

"آقا قربونت برم، این اصغر بچیه من بابا نداره. یه ماه پیش وختی که باباش تو خیابون جارو می.کرد رفت زیر اتول عمرشو داد بشما. بازی گوشه، بچه.اس. تصدّق سرتون یه کاری بکنین که درس خون بشه، ثواب داره. من خودم چیزی ندارم که بدم اما هر جوری بگین کلفتیتونو می كنم. واسه تون رخت می.شورم. اینو یه کاریش کنین که درس خودن بشه. هر وخت فضولی کرد یا درسش روونش نبود کتکش بزنین که ناخوناش بریزه. این غلام شماس منم کنیز شما هسم، خودش از شما خیلی راضیه. همین شما یه کاری بفرمایین که این یه کوره سواد بهم بزنه.”

سپس خم شده بود پای او را بوسیده بود. حالا هم که به اصغر نگاه می.کرد تمام این چیزهایی را که مادرش به او گفته بود به یادش آمده بود و دلش بحال او سوخته بود.

کلاس خفه شد، آن همهمه کشیده و یک.نواختی که همیشه بچه مدرسه.ها سر کلاس به مسئولیت یک.دیگر راه می.اندازند بریده شد. هر یک از شاگردها سعی می.کرد صورتی بی تقصیر و حق بجانب بخود بگیرد. نفس از کسی بیرون نمی آمد.

اصغر سخت تکان خورد. دلش تاپ تاپ می.کرد و بیخ گلو و سر زبانش تلخ شده بود. تمام شاگردها و کلاس دور سرش چرخ می.خورد. فورا" پیش خودش خیال کرد: همین حال می.زنه. خدایا! آن وقت شرمنده و ترسان سرش را انداخت پایین و دست.های یخ کرده جوهریش را محکم تو هم فشار داد.

باز فریاد معلم بلند شد!

“اگه یک بار دیگه ببینم حواست به درس نیس همچنین می.زنم تو سرت که مخت از دماغت بِجه بیرون، جونور گردن خرد!”

همانطور که سرش پایین بود حس کرد که تمام بچه.ها به او نگاه می.کنند، مخصوصاً فریدون که خیلی هم با او بد بود. از بالای چشم نگاه کرد دید فریدون بدون ترس از معلم خیلی خودمونی تمام تنه روی نیمکت جلو چرخیده و چشمان درشت خوشگلش را که مژههای تک تکش روی پوست سفید صورتش گردی از سایه انداخته بود به صورت او دوخته و چپ چپ نگاهش می.کرد و تا چشماش توی چشمای اصغر افتاد زبانش را از دهنش بیرون آورد و ابروهاش را بالا برد و چشم.هاش روچپ کرد و به او دهن کجی کرد و زود برگشت و جلوش را نگاه کرد.

اصغر دلش بدرد آمد. اما هیچ کاری نمی.توانست بکند. فریدون گل سرسبد کلاس بود. از تمام شاگردها آن دبستان مشخص.تر بود. با اتومبیل به مدرسه می.آمد و با اتومبیل برمی.گشت. صبحها موقع تنفس دوم نوکرشان یک شیشه شربت که سر قلنبه لاستیکی داشت برای او می.آورد و او شربت.ها را میخورد و به رفقایش هم می.داد. معلم هیچ وقت با او دعوا نمی.کرد. پوست بدنش خیلی سفید بود و دست.هایش همیشه پاک و پاکیزه بود و هیچوقت زیر ناخن.های از چرک سیاه نبود. اجازه مخصوص از مدیر داشت که سرش را از ته نزند و همیشه یک قدری موی طلایی به نرمی ابریشم روی سرش افشان بود. این.ها چیزهایی بود که فریدون از اصغر زیادی داشت و هر یک از آن.ها ترس و پستی ریشه.داری در او بوجود آورده بود.

اصغر پیش خودش خیال می.کرد:

اگه راس می.گی یه چیزی به این فریدون بگو، اونا داره بمن دهن کجی می.کنه. همه دیدن که دهن کجی کرد. مگه من اونو چیکارش کردم. ای خدا کاشکی من به جای این فریدون بودم اون که آقا معلم می.ره خونشون بهش درس می.ده و تو اتولشون سوار می.شه. شیرین پلوی چرب با خرما و مغز بادوم می.خوره. مثه اونی که اونروز ننه جونم تو دس.مالش کرده بود و آورد خوردیم که یه گردن مرغم توش بود. از اون خورش قورمه سبزی یای چرب که اون شبی که خونه.ی اون تاجره که زنش مرده بود خرج می.داد خوردیم. که پنج نفر پنج نفر آجانا مارو کف حیاط لب باغچه نشوندن و سینی.ی گنده توش پلو خورش ریختن آوردن که من و ننه جونم و یه قرآن خون و یه درویش و دو تا کور با هم دور یه سینی نشسته بودیم و قرآن خونه می.خواس منو پاشونه و به آجانه می.گفت ما شش نفریم و این پسره زیادیه. انوخت کورا هم داد می.زدن که مارو پهلو چش دارا ننشونین ما عاجزیم مارو پهلو عاجزا بنشونین و وختیم خوردیم ننه جونم یواشکی پا شد رفت خونه بادیه شو ورداشت آورد که آجانا باهاش دعوا کردن و کتکش زدن و دس منم لای در کوچه موند تا آخرش بادیه رو نصفه کردن بردیم خونه، فرداش جای ناهار خوردیم یه قلم پر مغزم توش بود به چه گندگی که ننه جونم رو نون تکون داد آسیه و زهرا خوردن، منم باقی شو با میخ درآوردم و خوردم.

و بعد از سجده دوم می.نشینند و تشهد می.خوانند. تشهد یعنی که آدم ایمان و یگانگی.شو به خدا و رسولش تجدید میکنه تشهد این است: "اشهد ان الاله الاالله وحده لاشریک له" بعدم که اومدیم خونه رفتیم قلعه. بازی کردیم شب ماه بود تابستون چه خوبه گور پدر مدرسه هم کردن. چقده پای کوره.ها لیس پس لیس بازی کردیم. قاب بازی کردیم "و اشهد ان محمدا عبده و رسوله". اون روز چقده علی یه چش سپلشک آورد، همش یه خر و دو بوک آورد، همش یه خر و دو جیک آورد. چقدر بز آورد. چقده مش رسول سربه سرش گذاشت. کاشکی حالام می شد بریم واسه ی خودمون بازی کنیم. "اللهم صل علی محمد و آل محمد" و بریم رو دس علی مظلوم و تقی سگ دس نیگا کنیم. مثه ان روز اونا کلون می.خونن. اسکناسای درشت درشت جلو هم می.اندازن. تابستون چه خوبه، چقدر با مش رسول رفتیم شابدول لزیم پشت ابن بابوی. "و پس از تشهد برمی.خیزند و رکعت سوم را شروع می.کنند". تو اون برج گندهه تو باغ سراج الملک نون و کباب با ماس خوردیم با مش رسول. چرا مردم می.گن بده؟ چرا هر وخت تقی منو می.بینه سرکوفتم می.ده؟ مگه مش رسول منو چیکارم می.کنه؟ ماچم می.کنه. نازم می.کشه. اونوخت بعدم عصری که تو ماشین دودی سوار می.شیم که بیاییم شهر پنج زارم بهم می.ده. اگه این دفه دیگه تقی ازون حرفای بدبد بهم بزنه به مش رسول می.گم خُردش بکنه. مش رسول از اون قلچماق.تره. اون خمیرگیره شاگرد نونواس. به مش رسول میگم این دفعه که اومد واسه ی خونشون نون بخره معطلش بکنه از اون متلک.های بدبد بارش بکنه. "و در رکعت سوم بجای حمد و سوره سه بار می.گویند: سبحان الله و الحمد الله و لااله الاالله و الله اکبر" تا دیگه جرأت نکنه جلو سید عباس و رجب.علی بگه رسول کوزه شو می.ذاره لب سقا خونیه اصغر، که بچه.ها هم هرهر بخندن، که اونوخت سید عماسم یه خرمالو از توجیبش در بیاره بگه اگه یه ماچ بهم بدی منم این خرمالو رو درسه بهت میدم. من نمی.خوام. اگه بچه.ها بفهمن. اگه فریدون بفهمه که مش رسول با من از اون کارا میکنه. کاشکی من دیگه مدرسه نیام. فردا مدرسه نمیام. من که بلد نیستم نماز بخونم. اونوخت فریدون بهم می.خنده دهن کجی می.کنه. من اون جلو خجالت می.کشم پیش اینا واسم نماز بخونم. وختی که خواسم سرمو رو مهر بذارم، این جا که زمین لخته. صب که از خونه در میام کتابامو با خودم میارم میرم تو اون کوچه درازه که راه نداره پشت در اون خونه.هه، با بچه.ها شیر یا خط می.زنم. گاسم بُردم، اما اگه رضا باشه اون می.بره. خیلی سرش می.شه. اون .وخت به مش رسول می.گم بیاتش مدرسه به ناظم بگه اصغر ناخوش بوده نتونسته دیروز مدرسه بیاد. ننه جونم که نمی.فهمه. رضا از او ناقلاهاس.

بعد انگشتش را کرد تو دماغش و آنجا را خاراند و یک گلوله مف خشکیده که بدیوار دماغش چسبیده بود با ناخنش بیرون آورد و دستش را برد زیر میز و آن گلوله سفت خشکیده را در میان انگشتانش مالید، اما ناگهان از دستش به زمین افتاد و حسرت آن به دلش ماند.

در این موقع دوباره بی اراده آهسته سرش را بطرف کوچه برگرداند و به آدم.ها و درشکه ها و خرهایی که چیز بارشان بود و به لاشه گوشت.هایی که از چنگک قصابی آویزان بود نگاه کرد. دلش می.خواست او هم آزاد بود و مثل آن.ها هر جا که دلش می.خواست می.رفت.

دم دکان قصابی یک زن نشسته بود و بقچه سفیدی جلوش بود و خودش را توی چادر نماز راه راهی پیچیده بود و دم دکان چندک زده بود. نگاه اصغر که به او افتاد همان جا ماند. به نظرش رسید که مادر درست شکل همین زن است. او هم یک چادر نماز راه راه مثل همین داشت. اما از بالا که او را دید فورا دلش برای مادرش سوخت. هیچ وقت مادرش را این طور از بالا ندیده بود. از بالا مادرش حقیرتر و کوچک.تر آمد از آدم.هایی که از نزدیک او رد می.شدند و به او اعتنا نمی.کردند؛ بدش می.آمد. هیچ کس به آن زنی که شکل مادرش بود محل نمی.گذاشت. "اگه فریدون بدونه که این زنی که دم دکون قصابی نشسته، ننه جونمه چی می.گه؟ آقا معلم که ننه جونمو می.شناسه. اون روز که دم مدرسه باهاش حرف زد، گاسم ننه جون منه، گاسم خودشه".

ناگهان حس کرد که مزه دهنش عوض شد. مثل این که یک چیز زیادی از لای دندآن.هایش بیرون زده بود دندان.هایش را مکید یک تکه گوشت گندیده از لای آن.ها بیرون افتاد. گوشت را میان دندان.هایش له کرده و آن را مزه مزه کرد. مزه سیرابی گندیده و خون شور تازه میداد. یادش افتاد که پریشب سیرابی خورده بود. به یادش آمد که فردا شب هم نوبت سیرابی خوردن آن.هاست. هفته.ای دو شب سیرابی می.خوردند.

باقی شبها نان و لبو می.خوردند. وقتی که صدای سیرابی.فروش بلند می.شد مادرش پا می.شد بادیه را برمی.داشت و می.رفت دم در کوچه. اصغر و آسیه و زهرا هم دنبالش می.رفتند. سیرابی.فروش دیگش را می.گذاشت زمین و بعد سر دیگ که یک سینی مسی سفید بود برمی.داشت، یک فانوس هم تو سینی بود از توی دیگ بخار زیادی می.زد بیرون. سیرابیفروش با چاقو شیردان و شکمبه و جگر سفید را خرد می.کرد و می.ریخت توی بادیه، آخر سر هم رویَش آب چرک غلیظی می.ریخت. آنوقت می.بردند تو اتاق زیرکرسی با نان و سرکه می.خوردند.

باز نگاهش به آن زنی که چندک زده بود و خودش را توی چادرنماز راهراه پیچیده بود و شکل مادرش بود افتاد. بعد به دکان میوه فروشی که پهلوی قصابی بود خیره شد. به خرمالوها و ازگیل ها نگاه کرد اما فوراً سرش را با ترس توی اتاق برگرداند. معلم داشت درس می.داد. آنگاه رکوع و سجود بجا می.آوردند و برمی.خیزند و رکعت چهارم را مثل رکعت سوم انجام می.دهند. دلش هُری ریخت تو. یادش آمد که فردا باید برود جلو شاگردها و یک نماز از سر تا ته بخواند. او هیچ وقت نماز نخوانده بود. مادرش هم نماز نمی.خواند . یک روز شنیده بود که مادرش به زن صاحبخانه گفته بود. "اگه می.بینی نماز نمی.خونم برای اینه که از سگ نجس ترم، از صب تا شوم دسّام تو شاش و گه.های مردمه؛ اما عقیدم از همه پاک تره". بعد راجع به رکوع و سجود فکر کرد. دو تا شکل که اندازه شان به قدر هم بود و مثل دو تکه ابر بودند و شکل معینی نداشتند جلوش می.رقصیدند. اینها رکوع و سجود بودند. پیش خودش یکی را رکوع و یکی را سجود خیال کرد. اما شکل ها فوراً از نظرش محو شدند. اونی که صدای عین داره اونه که آدم سرشو رو مهر می.ذاره، اونی که سجوده آدم دساشو می.ذاره و رو زانوهاش و دولا میشه. آن وقت باز یادش به مش رسول افتاد. پیش خودش خجالت کشید و تا گوش هایش سرخ شد. اونی که سجوده آدم دساشو می.ذاره رو زانوهاش و دولا می.شه.

یک جفت مگس که بهم چسبیده بودند جلوش رو میز افتادند. مدتی مانند دو کشتی گیر تو زورخانه دور هم چرخیدند و بعد یکی از آن.ها سوا شد و پرید. آن یکی که ماند مدتی با پاهاش بال.هایش را صاف و صوف کرد، بعد با دست.هایش روی شاخک.هایش کشید سایه.اش دراز و بی.قواره روی میز می.رقصید و آن هم هر کاری که مگس می.کرد می.کرد. اصغر آهسته دستش را آورد روی میز ولی نگاهش به معلم بود. بعد آهسته دستش را جلو برد و چابک آن مگس را گرفت، مدتی دستش را همان طور که مشت کرده بود آنجا روی میز نگاه داشت، اما انگشتانش را بهم فشار میداد و می خواست مگس را بکشد. می.خواست بداند که آن مگس در کجای مشتش قایم شده. انگشت هایش را قایم تو هم فشار داد، آن وقت دستش را از روی میز بلند کرد و گذاشت توی دامنش. بازهم انگشتانش را توی هم فشار داد، بعد آهسته انگشتانش را سست کرده و خرده خرده آن.ها را از هم باز کرد که ناگهان مگس از توی دستش پرید و به هوا رفت.

انگشتانش درد گرفته بود. چند بار آن.ها را باز و بسته کرد. باز تو کوچه نگاه کرد، اما آن زنی که خودش را توی چادرنماز راه راه پیچیده بود و دم دکان قصابی چندک زده بود، رفته بود. تو باغ بزرگ همسایه زنی داشت رخت.هایی را که روی بند هوا داده بود جمع می.کرد. از دودکش.های عمارت دود بیرون می.آمد. مردی که ریخت آشپزها را داشت و یک پیش.بند ارمک جلوش آیزان بود از طرف عمارت آمد بطرف حوض. تو یک دستش کارد بلندی بود و با دست دیگرش پای دو مرغ را گرفته و آویزان.شان کرده بود. دم حوض که رسید کارد را گذاشت لب پاشوره و سرمرغ.ها را گرفت و بزور تپاند زیر آب. مرغ.ها با ترس و شتاب سرهایشان را از توی آب بیرون آوردند و به این طرف و آن طرف تکان دادند. آن وقت آن.ها را آورد لب باغچه کارد را هم آورد انداخت روی زمین، بعد پای هر دو مرغ را گذاشت زیر پای خودش که توی کفش سیاهی بود و کارد را از روی زمین برداشت و کشید روی گلوی یکی از آن.ها، اما چون چندبار کشید و کارد نبرید، آن وقت کارد را گذاشت روی زمین و پرهای زیر گلوی آن مرغی را که می.خواست سرش را ببرد با دست کند، بعد کارد را برداشت و سرش را گوش تا گوش برید و سرش را پرت کرد یکور و تنش را یکور. مرغ دومی را هم مثل مرغ اولی کشت.

هنوز اصغر گرم تماشای ورجه ورجه مرغ.های کشته بود که حس کرد دوباره کلاس ساکت شد. دلش هُری ریخت تو و تاپ تاپ شروع به زدن کرد. سرش را به چابکی توی کلاس برگرداند. اما معلم به او نگاه نمی.کرد و روش طرف دیگر بود. معلم دستمالش را توی دستش گرفته بود. دستمالش مچاله و کثیف بود. وسط آنرا باز کرد و یک فین گندهای تویش کرد و خیره توی آن به مف خودش نگاه کرد. بعد دوباره شروع به درس دادن کرد و این دفعه تو دماغی همان طور که تو دستمال به مُفش خیره شده بود و چیزی در آن جست وجو میکرد و چشمانش چپ شده بود گفت:

"در این رکعت که آخر است بعد از سجده دوم می.نشینند و تشهّد می.خوانند آنگاه سلام می.دهند و از نماز فراغت حاصل می.کنند. سلام این است: "السلام علیکم و رحمه اللة و برکاته".

"صادق چوبک"

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 334]