تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1849254709
رایت دانشها
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: رایت دانشها
به مناسبت ولادت امام محمد باقر علیهالسلاماز تبار نوردیگر بار چشمه‌سار كوثر محمّد صلى الله علیه و آله در جویباران فضیلت و عفاف به یكدیگر رسیدند تا مرجانهاى معرفت و مرواریدهاى درخشان امامت را به چشمان منتظر و دلهاى آرزومند هدیه كنند. امام حسین علیهالسلام جشنى شكوهمند و معنوى را تدارك دیده تا شاهد پیوند زیبا و مقدّس فاطمه دختر برادرش امام مجتبى علیهالسلام و زیباترین روح پرستنده؛ یعنى، فرزندش علىّ باشد.خدایا، این نامها چقدر براى اهل‌بیت عصمت زیبا و خاطره آفرین است! فاطمه همنام مامشان زهرا علیهماالسلام كه همواره خاطرههاى مهر و عفاف و عصمت را در یادها زنده مىكند و نام على همان كه سجّاد آل محمد علیهمالسلام فرمود از شدت علاقهاى كه پدرم به امام على علیهالسلام داشت همواره براى فرزندانش نام على را بر مىگزید.(1)حریف مجلس ما خود همیشه دل مىبرد على الخصوص كه پیرایهاى بر او بستند، و این خود فرهنگى زیبا و عشقى متعالى بود كه همچنان خاندان فاطمه علیهاالسلام با آن زندگى مىكردند و با نسیم و عطر دل‌انگیز این نام، خود را شادابى و معنویّت مىبخشیدند كه حدیث فاطمیّات نیز جلوهاى از همین فرهنگ و عظمت را فرا راه دیدگان قرار مىدهد. پنج نفر از راویان حدیث به نام فاطمه است كه هر یك از عمّههاى خویش آن را روایت مىكنند. فاطمه دختر امام موسى ابن جعفر علیهماالسلام از فاطمه دختر امام صادق علیهالسلام از فاطمه دختر امام باقر علیهالسلام از فاطمه دختر امام سجّاد علیهالسلام از فاطمه دختر امام حسین علیهالسلام و او از امّ كلثوم دختر فاطمه زهرا علیهاالسلام و او از مادرش فاطمهى زهرا علیهاالسلام كه فرمود: «آیا فراموش نمودید سخن پیامبر صلى الله علیه و آله را در روز غدیر خم كه فرمود: هر كس من مولاى اویم على مولاى اوست.»(2)لقب باقر براى ابو جعفر محمّد باقر برگرفته از شكافتن زمین و بیرون آوردن گنجهاى پنهان آن است، بدین جهت كه او از گنجهاى پنهان معارف و حقایق احكام آن قدر آشكار ساخت كه جز بر افراد بىبصیرت و دلهاى ناپاك پوشیده نیست و از این جاست كه وى را شكافنده و جامع دانش و نشر دهنده و بر افرازندهى علم خویش نامیدهاند.این چنین است كه مىبینیم نسل كوثر خود را همیشه با این نام در امتدادى نورانى تجلّى مىداده است و این بر اساس همان فلسفهاى بود كه سبط اكبر، امام مجتبى، و امام حسین علیهماالسلام بنا نهاده بودند و جلوه و بنیاد اصیل آن را در همین نامگذارى این زوج مشاهده مىكنیم. فاطمه دختر امام مجتبى و علىّ فرزند امام حسین علیهمالسلام. فاطمه فرزند امام مجتبى علیهالسلام خود دریایى از كرامت و عفاف است به گونهاى كه امام صادق علیهالسلام دربارهاش مىفرماید:«كانت صدّیقةً لم تُدْرَك فى آل الحسن اِمْرَاَةٌ مثلُها؛ او بسیار راستگو بود كه در خاندان امام مجتبى هیچ زنى به همتایى او نمىرسید.»(3) او در سایه‌سار نخل بالندهى امامت به مقامى رسیده كه امام باقر علیهالسلام مىفرماید:«روزى مادرم در زیر دیوارى نشسته بود كه ناگاه صدایى از دیوار برخاست و از جا كنده شد. در حال فرود آمدن بود كه مادرم با دست خود به دیوار اشاره نمود و فرمود: «لا وَ حقِّ المصطفى ما اَذِن اللّه لك فى السّقوط فَبَقِىَ مُعَلّقا فى الجوّ؛ سوگند به حق مصطفى تو نباید فرود آیى كه حق تعالى تو را به افتادن رخصت نمىدهد پس آن دیوار در فضا معلّق باقى ماند، تا مادرم از آن جا بگذشت.»(4)این چنین است كه فضیلت مادرىِ پنجمین امام معصوم را دارا مىگردد و به سال 57 (پنجاه و هفت) هجرى قمرى دامنش گل وجودى باقر العلوم علیهالسلام را متجلّى مىسازد و در هالهاى از نور و عظمت قرار مىگیرد.نوهى امام على ابن ابىطالب علیهالسلام، دختر امام حسن، عروس عمویش امام حسین، همسر امام زین العابدین، و مادر امام محمد باقر علیهالسلام عظمت و نورى كه فقط بیانگر آن این كلام الهى است كه فرمود: «فتبارك اللّه احسن الخالقین.»(5)درخشش این معنویّت همچنان رو به فزونى داشت تا در همراهى امام حسین و شركت در نهضت خونین ابىعبداللّه علیهالسلام در كنار امام زین العابدین علیهالسلام به اوج خویش رسید و نورانیّت او «بَدر» تمام و كمالِ تامّ و تمام یافت. داغ شهادت سیّدالشهدا و خاندان وحى از آن جمله برادرش قاسم ابن الحسن او را مرتبتى بزرگ بخشید و با محافظت از جان فرزندش امام باقر علیهالسلام كه بیش از چهار سال نداشت حقّ بزرگ خویش را بر امت اسلامى و دیگر ائمه معصومین علیهمالسلام جلوهاى دیگر بخشید.
باقِر آل محمّد صلى الله علیه و آلهنشانههاى صدق بشارت پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله ظهور یافته و لحظههاى دیدار جابر با امام باقر علیهالسلام نزدیك شده او مشتاق است تا شاهد اعجاز عینى و خارجى سوره كوثر باشد زیرا پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله از پیش به جابر ابن عبداللّه انصارى بشارت داده بود كه تو زنده میمانى و فرزندى از من را ملاقات خواهى نمود كه همنام من است و سیمایش همانند سیماى من و به صورتى عمیق و شگفت علم را مىشكافد و از او خواسته بود كه سلامش را به او برساند. لحظه موعود فرا مىرسد. در یكى از كوچههاى مدینه به او برخورد مىكند. در او به دقّت مىنگرد و مىگوید: «این همان سیماى رسول گرامى اسلام صلى الله علیه و آله است.» بر سرش بوسه مىزند و مىگوید: «پدر و مادرم فدایت، جدّت رسول گرامى اسلام به تو سلام رسانده است.»حضرت پاسخ مىدهد كه بر رسول گرامى اسلام سلام باد. پس از آن بود كه جابر به دیدار حضرت مىشتافت و شاید رمز و راز بعضى از اختلافاتى كه در روایات مرتبط با آن دیده مىشود، به خاطر همین دیدارهاى مختلف است.سلیمان ابن ابراهیم قنْدوزى از دانشمندان اهل تسنن در كتاب خود «ینابیع المودّه» فصلى را در بیان نامهاى ائمه دوازدهگانه گشوده و در آن روایاتى را نقل مىكند كه پیامبر گرامى اسلام اوصیاى خویش را از امام على علیهالسلام تا حضرت مهدى علیهمالسلام نام برده و از امام پنجم با لقب باقر یاد مىكند و مىفرماید: «فاذا انقضت مدّة الحسین فالامام ابنه على و یلّقّب بزین العابدین فبعده ابنه یلقّب بالباقر.»(6)زندگى آن حضرت به حق درخشش لقب باقر العلوم بود كه رسول خاتم صلى الله علیه و آله با دید الهى و غیبى خویش از پیش اعلام داشته بود. او چشمه‌سار حكمت و دانشى بود كه خداوند متعال آن را در خاندان رسالت به ودیعت نهاده بود چنان كه آن حضرت به سلمة ابن كهیل و حكم ابن عُتیبَه از فقهاى اهل تسنن فرمود: «شَرِّقا وَ غَرِّبا فَلا تَجِدان عِلما صحیحا الاّ شیئا خَرَجَ من عندنا؛ به شرق و غرب بروید ولى دانشى صحیح نخواهید یافت، مگر آنچه از سوى ما صادر شده باشد.»(7) و مىفرمود: «اگر حدیثى را براى شما بیان كردم، از شاهد و مدرك قرآنى آن از من بپرسید. سپس حضرت فرمود: «خداوند از قیل و قال (پرگوئى) و نابودى مال و سؤال نمودن زیاد نهى نموده است، حاضران گفتند: اى فرزند رسول خدا! مدرك قرآنى این مطلب چیست، حضرت فرمود:(8) آن جا كه خداوند مىفرماید: در بسیارى از سخنان در گوشى (و جلسات محرمانه) آنها خیر و سودى نیست.»(9) و نیز فرمود: «اموال خود را كه خداوند وسیله قوام زندگى شما قرار داده به دست سفیهان نسپارید(10) و در آن آیه كه مىفرماید: از چیزهایى نپرسید كه اگر براى شما آشكار گردد، شما را ناراحت مىكند.»(11)محمد ابن مسلم مىگوید: «در هر یك از مسائل علمى كه برایم مشكلى پیش مىآمد، از امام محمدباقر علیهالسلام سؤال مىكردم تا آن كه سىهزار حدیث از آن حضرت و شانزده هزار حدیث از امام صادق علیهالسلام سؤال نمودم.»(12)حبابه والبیّه (از زنان پرهیزكار و داناى به مسائل حلال و حرام(13) منظره شكوهمندى و جلوه عظیم علمى امام را این چنین بیان مىدارد: «مردى را دیدم به هنگام عصر نزدیك غروب در مكان ملتزم یا مابین درِ خانه كعبه و حِجر دست به دعا برداشته و چون مردم به سویش شتافتند و مشكلات علمى خویش را با او در میان گذاشتند، با آن زمان اندك از جاى برنخاست تا این كه در هزار مسأله به آنان پاسخ گفت. سپس به سوى منزلگاه خویش حركت نمود. در این زمان كسى با صداى بلند ندا كرد كه بدانید اینست نور روشن و درخشان و نسیم خوشبو و حقّى كه قدرش در میان مردم ناشناخته مانده است.عدّهاى گفتند: این فرد كیست، در پاسخ بدانان گفته شد: «محمّد ابن على الباقر عَلَم العلم و النّاطق عن الفهم؛ او محمد ابن على شكافنده دانش، نشانه و پرچم علم و گوینده سخن از روى آگاهى و فهم است.»(14)ممكن است این سؤال مطرح شود كه در آن زمان كم چگونه حضرت به هزار سؤال پاسخ دادند؟ لااقلّ اگر براى هر جواب نیم دقیقه زمان را در نظر بگیریم، زمانى طولانى خواهد شد كه آن وقت تناسب با آن نخواهد داشت.در پاسخ مىتوان گفت: اگر فرض كنیم، جواب سؤالات صحیح بودن و باطل بودن یا بله و خیر باشد از جهت تناسب زمان مشكلى نخواهد داشت.ثانیا ممكن است تعبیر به هزار سؤال نشانه كثرت و زیادى سؤالها بوده باشد نه این كه دقیقا هزار سؤال باشد علاوه بر این ممكن است، افراد زیادى سؤالات مشترك داشتهاند و زمانى كه سؤال یك فرد پاسخ داده مىشد، دیگران نیز جواب خود را دریافت مىداشتهاند و بدین جهت تعبیر به پاسخگویى به هزار سؤال شده است.امام باقر علیهالسلام از نگاه دانشمندان اهل تسننابن حجر هَیْثَمى از متعصّبان اهل تسنن درباره امام باقر علیهالسلام مىنویسد:«ابو جعفر محمّدٌ الباقر سُمِّى بذالك مِنْ بَقَرَ الاَْرضَ اى شَقَّها وَ آثارَ مُخْبَئاتِها وَ مَكامِنها فلذالك هُوَ اَظْهَرَ مِنْ مُخْبَئاتِ كُنُوزِ المعارِف و حقائق الاحكام ما لایخفى الاّ على مُنْطَمِسِ الْبَصیرة اَو فاسِدِ الطّویّة وَ مِنْ ثمّ قیل فیه هو باقِرُ العلم وَ جامعه و شاهِرُ علمِه وَ رافِعُهُ؛ لقب باقر براى ابو جعفر محمّد باقر برگرفته از شكافتن زمین و بیرون آوردن گنجهاى پنهان آن است، بدین جهت كه او از گنجهاى پنهان معارف و حقایق احكام آن قدر آشكار ساخت كه جز بر افراد بىبصیرت و دلهاى ناپاك پوشیده نیست و از این جاست كه وى را شكافنده و جامع دانش و نشر دهنده و بر افرازندهى علم خویش نامیدهاند.وى سپس به شخصیّت امام در بعد عرفان اشاره مىكند و مىگوید:«و لَهُ من الرّسوخ فى مقامات العارفین ما یكلُّ عنه اَلْسِنَةُ الواصفین و له كلماتٌ كثیرةٌ فى السلوك و المعارف لا تَحتَمِلُها هذه الْعِجالة؛ و براى او از استوارى و ثبات در مراحل سلوك عرفانى منزلتى است كه وصف كنندگان از بیان آن عاجزند و در زمینه این سلوك و معارف داراى كلمات فراوانى است كه فرصت، مجال طرح آن را نمىدهد.»(15)عبدالله عطاء مكّى از دانشمندان عصر امام مىگوید: «هیچ گاه دانشمندان را از نظر علمى بدان سان كه نزد امام محمد باقر علیهالسلام بودند كوچك و حقیر نیافتم. دیدم حكم ابن عُتَیبَه را با همه زیادى علم و منزلتى كه در نزد مردم داشت، در مقابل آن حضرت همانند كودكى بود كه در مقابل معلّم خویش نشسته باشد.»(16)«جاحظ» دیگر دانشمند برجسته اهل تسنن آفاق زیبا و بلنداى كلام حكیمانه امام باقر علیهالسلام را این گونه ترسیم مىكند: «قد جَمَع محمّد ابن على ابن الحسین علیهمالسلام صلاح حال الدّنیا بِحذافیرها فى كلمتین فقال: صلاح جمیع المعایش وَ التّعاشر مِلاُْ مكیال: ثلثان فِطْنَة و ثُلُثُه تغافلٌ؛ محمّد ابن علىّ ابن الحسین مصلحت تمامى زندگى دنیا را در دو كلمه جمع نموده و فرموده است: صلاح همه زندگىها و روابط و معاشرت «با دیگران» در پر نمودن پیمانهاى است كه دو سوم آن هوش و فراست و زیركى و یك سوم آن تغافل (و خود را به غفلت زدن در بعضى از امور) است.»(17)قتاده فقیه بصره به امام باقر علیهالسلام گفت: «به خدا سوگند من در نزد فقیهان و ابن عبّاس نشستهام اما اضطراربى كه در نزد شما دارم، در نزد هیچ یك از آنان نداشتهام.فقال له ابو جعفر علیهالسلام اَتَدْرى این اَنت، انت بین یدى بیوتٍ اذن اللّه ان ترفع و یذكر فیها اسمه...؛فرمود: آیا مىدانى كه در كدامین مكان قرار گرفتهاى؟ تو اكنون در مقابل خانههایى هستى كه خداوند به رفعت و بلندیِ مرتبهى آن رخصت داده است و نام خدا در آن برده مىشود و صبح و شام خداى را در آن خانهها تسبیح مىكنند و آنان مردانى هستند كه تجارت و خرید و فروش آنان را از یاد خدا و اقامه نماز و پرداخت زكات باز نمىدارد.تو در این گونه مكانى و ما داراى این خانهها.»(18)نظیر همین سؤال را عكرمة دیگر دانشمند اهل تسنن از امام علیهالسلام نمود و پاسخى نظیر پاسخ قتاده دریافت داشت.(19)فخر رازى از علماى اهل تسنن در تفسیر خود در بیان نظرهاى مختلف راجع به معناى كوثر مىنویسد:«سومین نظر در معناى كوثر این است كه منظور از آن، فرزندان پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله است و این به آن جهت است كه این سوره در ردّ كسانى نازل شده است كه از آن حضرت به خاطر نداشتن فرزند عیبجویى مىكردند كه در این صورت معناى آن این است كه خداوند تو را فرزندان و نسلى عطا مىكند كه در طول تاریخ برقرار خواهند ماند. سپس مىگوید: ببین كه چقدر انسانها از اهل‌بیت پیامبر صلى الله علیه و آله به شهادت رسیدهاند اما جهان همچنان شاهد رونق فزاینده آنان است. آن‌گاه بنگر كه چه تعداد از بزرگان اندیشمند مانند امام باقر، امام صادق، امام كاظم، امام رضا علیهمالسلام و محمّد نفس زكیّه در میان آنها جلوهگر شده است.»(20)
چرا او؟مطلبى كه لازم است بدان بپردازیم، این است كه چگونه امام پنجم علیهالسلام به باقر لقب یافت با این كه همه معصومین شكافنده دانش و علم بودهاند؟براى بررسى و تحلیل آن لازم است كه به موقعیّت و زمان ویژه امام باقر علیهالسلام توجه نمائیم.بعد از رحلت پیامبر صلى الله علیه و آله حوادث تلخ و ناگوارى براى جهان اسلام و اهل‌بیت علیهمالسلام پیش آمد كه موجب شد امام على علیهالسلام به مدت بیست و پنج سال خانه نشین گردد و مردم نتوانند از دانش آن امام بهره لازم را ببرند. در دوره پنج ساله حكومت آن حضرت ناكثان (عهدشكنان)، قاسطان (معاویه و اصحاب او) و مارقان (خوارج نهروان) نیز با جنگهاى خود فرصت تعلیم گسترده را از آن امام سلب نمودند.امام مجتبى علیهالسلام نیز پس از دوره حكومت كوتاه خود، همین مشكلات و تنگناها را داشته و خفقان حاكم اموى و تبلیغات مسموم آنان راههاى روى آورى مردم به سوى آن حضرت را سد نموده بود. این خفقان در دوران امام حسین علیهالسلام به اوج خویش رسید. به طورى كه هر گونه امكان تبلیغ و بیان فروعات احكام را از ابى عبداللّه علیهالسلام سلب نمودند.اگر روایات فقهى را مورد مطالعه و دقّت قرار دهیم مشاهده مىكنیم كه روایات امام حسین علیهالسلام در این زمینه اندك است، تازه همان روایات نیز از طریق فرزندان معصومش علیهمالسلام به ما رسیده است.این خفقان در كربلا به اوج خود رسید و پس از شهادت آن حضرت تا پایان عمر امام زین العابدین علیهالسلام نیز سایه سنگین و شوم استبداد بر امّت اسلامى گسترده بود امّا در زمان امام باقر علیهالسلام وضعیّت به گونهاى دیگر شده بود. از یك سو فرقههاى مختلف و مكتبهاى گوناگون سؤالات زیادى را در ذهنها پدیدار ساخته بود كه جواب و تحقیق درباره آن را دنبال مىكردند كه مناظرات امام علیهالسلام گواه آن است و از سویى دیگر مظلومیت اهل‌بیت علیهمالسلام براى جامعه اسلامى به صورت روشنترى پدیدار شده بود و موجب توجه و جذب دلهاى مستعدّ به سوى آن بزرگواران شده بود و این در حالى بود كه ضعف حكومت اموى و قیامهاى مختلفى كه در مملكت اسلامى علیه آنان انجام مىگرفت فرصت پرداختن و ایجاد حسّاسیت نسبت به اهل‌بیت را از آنان گرفته بود.در این زمان بود كه امام باقر علیهالسلام در صحنه علمى ظهور یافت و علوم دینى و الهى را فرا راه حقّ جویان قرارداد و با تبیین درست و اصیل دیدگاه دین، جلوه زیبایى از دانش و آگاهى و معرفت را ترسیم نمود و انسانهاى دور افتاده از ساحل را به آبهاى زلال حقیقت رهنمون شد. او بار دیگر اعجاز علمى نسل كوثر را متجلّى ساخت و گلواژههاى علم و آگاهى را از بوستان قرآن و سنّت به دلهاى حقجو هدیه نموده تا همچنان به عنوان باقرالعلوم آل محمّد بر تارك قرون و اعصار هرچه شكوهمندتر بدرخشد.پىنوشتها:1 ـ بحارالانوار، ج 45، ص 175.2 ـ الغدیر، ج 1، ص 197.3 ـ اصول كافى، باب مولد ابى جعفر علیهالسلام ، ج 1، ص 390.4 ـ همان.5 ـ مؤمنون/ 14.6 ـ ینابیع المودّه، ج 3، باب 76 ـ فى بیان الأئمة الاثنا عشر ـ ص 284.7 ـ بحارالانوار، ج 46، ص 335.8 ـ همان.9 ـ نساء/ 114.10 ـ همان/ 5.11 ـ مائده/ 101.12 ـ اختیار معرفة الرجال (كشّى)، صص 163 و 167.13 ـ سفینة البحار، حرف حاء.14 ـ بحارالانوار، ج 46، ص 259/ مناقب، ج 3، ص 317.15 ـ الصّواعق المحرقة، ص 201.16 ـ حلیة الاولیاء، ج 3، ص 186/ ارشاد مفید، ص 280، به نقل از بحارالانوار، ج 46، ص 286 و تذكرة الخواصّ، ص 337 و البدایة والنّهایة «ابن كثیر»، ج 9، ص 311، به نقل از سیره پیشوایان، ص 308.17 ـ البیان و التّبیین، ج 1، ص 84، نقل از بحارالانوار، ج 46، ص 289.18 ـ بحارالانوار، ج 46، ص 357.19 ـ همان، ص 258.20 ـ تفسیر فخر رازى، ج 32، ص 124.منبع:مجله مبلغان، شماره 9 ، عباس كوثرى.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 330]
-
گوناگون
پربازدیدترینها