اختلالات شخصيتي

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: اختلالات شخصيتي

شخصيت يعني مجموعه‌اي از رفتار و شيوه‌هاي تفكر و هيجاني شخص در زندگي روزمره كه با ويژگي‌هاي بي‌همتا بودن، ثبات (پايداري) و قابليت پيش‌‌بيني مشخص مي‌شود. از اين تعريف اين نكات قابل استنباط است:

شخصيت يك فرد بي همتاست و با وجود بعضي مشابهت‌ها، دو شخصيت يكسان و همسان وجود ندارد.

اگر چه افراد در شرايط و محيط‌هاي گوناگون، ظاهراً رفتارهاي متضاد و مختلفي دارند، ولي در طول زمان (مثلاً چندين دهه) رفتار و همچنين شيوه تفكر آن‌ها داراي يك ثبات نسبتاً دائمي است.

با توجه و مطالعه رفتار ونوع تفكر اشخاص مي‌توان سبك رفتاري و تفكري آنها را با احتمال زياد پيش‌بيني كرد. قابليت پيش‌بيني رفتار با «ثبات در رفتار» رابطه متقابل دارد.

اختلال شخصيت

آيا تا به حال كسي را ديده‌ايد كه در برابر يك انتقاد ساده، واكنش خشمگينانه شديدي داشته باشد؟

آيا از خود پرسيده‌ايد كه:چرا بعضي از افراد انواع «خال‌كوبي» را روي پوست خود دارند؟

چرا بعضي از افراد براي خود، خانواده و... برنامه‌ريزي سختگيرانه دارند، به صورتي كه در شرايط بحراني هم حاضر به تغيير آن نيستند؟

اختلالات شخصيتي گروهي از حالات رواني هستند كه بيماري نبوده، بلكه شيوه‌هاي رفتاري هستند. خصوصيات اين اختلالات عبارت از:

ـ الگوهاي رفتاري نسبتاً ثابت، انعطاف‌ناپذير و ناسازگار كه به بروز مشكلاتي در ارتباط برقرار كردن با ديگران و مشكلات شغلي و قانوني منجر مي‌شود.

ـ افراد دچار اين حالات تصور مي‌كنند كه الگوهاي رفتاري شان طبيعي و صحيح است.

ـ شخصيت اين افراد در برخورد با موقعيت‌هايي كه واكنش با آن‌ها مستلزم تغييرات و تصميمات جديد است، ناسازگار است؛ يعني تفكر و رفتار انعطاف‌ناپذيري از خود بروز مي‌دهند.

بنابراين، اختلال شخصيت يعني رفتارهاي ناسازگار و انعطاف‌ناپذير در برخورد با محيط و موقعيت‌ها.

انواع اختلال شخصيت

اختلال شخصيت انواع مختلفي دارد و به شكل‌هاي متفاوتي بروز مي‌كند. در اينجا به چند مورد از انواع اين اختلال‌ها اشاره مي‌شود:

بدبين (پارانوييد)؛ اين افراد داراي شك و بي‌اعتمادي غيرمنطقي هستند و حالت تدافعي و حساسيت بيش از حدي نسبت به ديگران دارند.

منزوي (اسكيزوييد)؛ منزوي‌ها‌ از نظر هيجاني سرد هستند.

در برقراري ارتباط با ديگران مشكل دارند، گوشه‌گير، خجالتي، خرافاتي و از نظر اجتماعي منزوي هستند.

وسواسي؛ افراد وسواسي كمال‌گرا، داراي عادت خشك و مردد بوده و نيازهاي طبيعي خود را مهار مي‌كنند.

نمايشي (هيستريك)؛ انسان‌هايي با خصوصيت نمايشي وابسته، فاقد بلوغ فكري، زودرنج، عاطل و باطل و دائم خواستار تشويق و توجه ديگران بوده و با ظواهر يا رفتار خود با ديگران ارتباط برقرار مي‌كنند. جلب توجه مي‌كنند).

خودشيفته (نارسيستيك)؛ خودشيفته‌هاداراي يك حس خودباوري بيش از حد بوده و شيفته قدرت هستند. نسبت به ديگران بي‌علاقه‌اند. خواستار توجه ديگران بوده و احساس مي‌كنند كه سزاوار توجه ويژه هستند.

دوري‌گزين (اجتنابي)؛ افراد دوري‌گزين ترس و واكنش بيش از معمول نسبت به رد شدن و اعتماد به‌نفس پايين دارند. آنها از نظر اجتماعي گوشه‌گير و وابسته هستند.

وابسته؛ افراد وابسته غيرفعال، بيش از حد پذيراي نظرات ديگران، ناتوان در تصميم‌گيري و فاقد اطمينان هستند.

بي‌تفاوت، مهاجم، سرسخت، بدخلق و قهركننده،‌ ترسان از صاحب اختيار بودن و سهل‌انگار هستند. هميشه كارها را به تعويق انداخته، استدلالي بوده و به سختي از ديگران كمك پذيرفته يا عقايد خود را كنار مي‌گذارند.

ضداجتماعي؛ ضد اجتماعي‌هاخودپسند، بي‌عاطفه، بي‌نظم و بي‌قاعده، تحريك‌پذير و بي‌پروا هستند. از تجارب، درس عبرت نمي‌گيرند و در تحصيلي و كار ناموفق هستند.

بينابيني؛ افرادي با شخصيت بينابيني تحريك‌پذير، داراي شخصيت ناپايدار و متغير هستند.

احساسات خود از جمله خشم، ترس و احساس گناه را نابجا بروز مي‌دهند. نمي‌توانند خود را كنترل كنند، مشكلات هويتي دارند و ممكن است اقدام به خودزني كنند (ايجاد جراحت يا سوزاندن قسمتي از بدن براي كاهش تنش خود). اين افراد گاهي دست به خودكشي مي‌زنند.

عوامل افزايش‌دهنده خطر

* سابقه سوءرفتار ديگران با فرد در كودكي

* سابقه خانوادگي اختلالات خلقي

عواقب مورد انتظار

درمان براي برخي بيماران مؤثر بوده و يك تغيير تدريجي در شخصيت و رفتار به همراه دارد. براي ساير بيماران درمان نقش نگه دارنده داشته و در مورد برخي بيماران، نتيجه درمان نااميدكننده است.

عوارض احتمالي

ـ مشكل در حفظ شغل و ارتباط با ديگران، اضطراب و افسردگي

ـ سوءمصرف داروها

ـ پايبند نبودن به درمان

ـ خودكشي

ميزان شيوع اختلال شخصيت

ميزان شيوع اختلال شخصيت در كل جمعيت حدود 4 تا 6 درصد برآورد شده است.

اگر چه در بين انواع مختلف اختلالات شخصيتي، تفاوت‌هاي معني‌داري وجود دارد، براي مثال برآوردها براي اختلال پارانوئيد حدود (5/0 تا 5/2 درصد) است، درحالي كه براي اختلال اجتنابي بين (1 تا 10درصد) اعلام شده است.

در ميزان شيوع اختلال شخصيت بين دو جنس، تفاوت‌هاي معني‌داري ديده مي‌شود. براي نمونه طبق برآوردها، اختلال ضداجتماعي و اختلال وسواسي ـ جبري در مردان بيشتر از زنان است و اختلال نمايشي و وابسته در زنان بيشتر از مردان (گاهي دوبرابر مردان) است.

درمان

درمان اين اختلالات مستلزم اعتماد متقابل بين درمانگر و بيمار است. تحقق اين امر ممكن است مشكل باشد، زيرا در اين اختلالات اغلب انگيزه دريافت درمان مربوط به اطرافيان بيمار است نه خود بيمار. دو راه‌كار درماني وجود دارد:

1 ـ درمان روان شناختي

* خانواده درماني و گروه درماني

* روش‌هاي تغيير رفتار با يادگيري مهارت‌هاي اجتماعي، تقويت رفتارهاي به جا، محدود كردن رفتارهاي نابجا، يادگيري بروز احساسات، تحليل شخصي از رفتار و مسئوليت‌پذيري در مورد رفتارها.

2 ـ دارودرماني

هيچ دارويي براي علاج يا درمان اختلالات شخصيتي وجود ندارد،‌ ولي ممكن است داروهايي براي درمان بيماري‌هاي همراه با آن تجويز شوند، مثلاً:

ـ داروهاي ضدافسردگي

ـ داروهاي ضداضطراب

ـ داروهاي ضدروان‌پريشي

دكتر فاطمه آقامحمدرضا

دوشنبه 20 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 238]