موسیقی چیزی برتر از اصوات و سر وصدا ها

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: موسیقی چیزی برتر از اصوات و سر وصدا ها

براستی این غذای روح انسان موسیقی از کجا و چگونه پدید آ مد. اما با این وجود در آن عهد نیز که هنوز جنبنده.ای روی زمین نمی.زیست جهان ماوای خاموشان نبود. امواج کوه پیکر با صخره.های عظیم برخورد می.کرد .باد در شاخسارها می.پیچید و از تماس آب با سنگها و سنگریزه.ها آوای دلنشینی موسیقیزیور دانائی آراسته شده.است به کمک موسیقی است که انسانها هیجانات درونی خود را بیان می.دارند . موسیقی چیزی برتر از اصوات و سر وصدا هاست . موسیقی یکی از طریق بیان و اظهار آگاهانه انسان هاست. بر می.خواست .بعدها جانوران در روی زمین پدیدار شدند و با اصوات به سخن گفتن با یکدیگر آغاز کردند و پرندگان به هنگام دمیدن صبح صادق به نغمه پردازی پرداختند .اما به این اصوات نمی.توان موسیقی اطلاق کرد . فقط وفقط ازآن انسان هاست . زیرا فقط انسان به
چه سبب شد که انسان موسیقی را اختراع کند ؟ بشر چگونه کشف کرد که بازی اصوات می.تواند مبین و ترجمات روح و احساسات او باشد ؟ از هزاران سال پیش یعنی تقریبا از زمان پدید آمدن موسیقی تا به حال بشر به تحقیق و تدبیر در این باره مشغول است حتی انسان.های اولیه نیز می.کوشیدند برای این سوال پاسخی بیابند . آنان ماهیت سحر آسای موسیقی را جز اینکه بگویند عطیه خداست به طریق دیگری نمی.توانستند توجیه کنند.
پیدایش موسیقی در ملل
هر ملتی به نحوی خاص داستان این احسان و بخشش را ضمن افسانه.ها و قصه.ها بیان داشته.است . می.توان گفت که تمام ملل و اقوام مختلف از این قبیل قصص برای خود ساخته و آنها را در طول هزاران سال سینه به سینه به یکدیگر نقل کرده.اند .

یونان
یونانی.ها هر مس را به شکرانه بخشیدن موسیقی ستایش می.کردند . اما هر مس خدای بازرگانی و بازرگانان بود و به نظر ما بعید می.آید که بتواند با موسیقی سر و کاری داشته باشد . ولی از نظر دور نباید داشت که او در عین حال پیک و قاصد خدایان دیگر نیز بود .قطعا هنگامی که او ضمن گردش و سیاحت در ساحل دریای مدیترانه رشته روده.ای را که از برادرش آپولون به سرقت برده بود را بر روی کاسهٔ لاک پشتی استوار کرد از جانب ابومنش یعنی زئوس و محبوبه اش مایا ماموریتی به عهده داشته.است و به این ترتیب است که اولین ساز یعنی لیر بوجود آمد.
چین
چینی.ها خیلی پیش از این با موسیقی آشنایی داشتند . چهار هزار و پانصد سال پیش از این پادشاه مقتدری به نام هائونک تی فرمان داد تا موسیقی را اختراع کنند و چهچهه مرغان و زمزمه جویباران را سر مشق دانایان و خردمندان کشور خویش قرار داد .
ژاپن
در ژاپن روزی و روزگاری الهه خورشید قهر کرد و به پناهگاه خود خزید , مردم هر چه عقلشان را روی هم ریختند جز این حیله.ای بخاطرشان نرسید که با سرودن الحان متوالی و پیوسته , او را به بیرون آمدن تشویق کنند , حتی امروز نیز در ژاپن به هنگام وقوع کسوف , مردم به خواندن آوازهای فوق العاده قدیمی متوسل می.شوند .
آمریکای شمالی
یکی از قبایل آمریکای شمالی معتقدند که موسیقی از جانب یکی از خدایان بنام تسکانی-پوکا مرحمت شده.است و چنین می.پندارند که او پلی از لاک پشت.ها و نهنگ.ها ساخته.است که در موقع آواز خواندن و نوازندگی با استفاده از آن خورشید صعود می.کند.
حبشه
حبشی.ها نیز خدائی دارند بصورت کبوتر و از نظر آنها این خداوند خواندن و نوشتن را به آنها آموخته و موسیقی را به آنان ارزانی داشته.است .
ایران
اولین برخورد اقشار مختلف مردم با موسیقی در ایران به زمان سلطنت ناصرالدین شاه بر می گردد . در این سال ها موسو لونر فرانسوی برای تدریس موسیقی در مدرسه ی دار الفنون استخدام می شود . مدتی بعد ارکستز موسیقی مدرسه ی نظام را راه اندازی می شود . این ارکست سرود ها و مارش های خارجی را در جشن ها و مراسم رسمی اجرا می کرد . مردم عادی از این اجرا ها که گاه در معابر عمومی نیز برگزار می شد به شدت استقبال می کردند . از این رو موسیقی توانست از محافل اطراف و حجره های دربسته به میان مردم بیاید . موسیقی ایرانی تا قبل از اقدامات مهم علینقی وزیری ، آن نوع موسیقی بود که سینه به سینه و به روش مرید و مرادی تعلیم داده می شد . آهنگ سازان و نوازندگان موسیقی ایرانی به ندرت در مکان های عمومی و قابل دسترس برای مردم برنامه اجرا می کردند . کلنل علینقی وزیری موفق می شود موسیقی ایرانی را در قالب نت در آورد و شکل علمی به آن دهد . در سال ۱۳۰۲ اولین مدرسه ی علمی موسیقی را تاسیس می کنند و دو سال پس از افتتاح این مدرسه با اولین ارکستز بزرگ خود به اجرای یک کنسرت عمومی می پردازد . در این کنسرت برای اولین بار مردم توانستند با خریدن بلیت به شنیدن موسیقی بپردازند .
ژرمنی
در افسانه.های ژرمنی هایمدال قاپچی آسمانها , شیپور غول آسائی دارد که آن را زیر شجره الحیات دفن کرده.است و هرگاه آن را به صدا در آورد روز قیامت آغاز خواهد شد و او در آن روز همه خوانندگان و موسیقیدانان را در پناه خود خواهد گرفت و چون خود او نیز موسیقیدان و آواز خوان بوده.است برای آنان شفاعت خواهد کرد.بدین نحو تمام ملل قدیم تاریخ و داستان , پدید آمدن موسیقی را با قصه.ها و افسانه.ها در آمیخنه.اند حتی در قرون وسطی نیز چنین می.پنداشتند که موسیقی را یوبال پسر کاین اختراع کرده.است .
ماداگاسکار
از طرف دیگر به آن دلیل که موسیقی را عطیه خدایان می.پنداشتند , آنرا وسیله نزدیک شدن به خدا یان و نیروهای ماوراءالطبیعه قرار دادند . با توسل به آن از طرفی چشم زخم وارواح خبیثه را از خود می.راندند , مرگ و بیماری را طرد می.کردند و از انقلابات جوی و حریق احتزار می.نمودند , و از طرف دیگر برای جلب عطوفت خدایان , نزول باران و برکت و باروری مزارع خویش دعا می.کردند . یکی از مبلغین مذهبی به نام سبیره, صحنه.ای از مداوای بوسیله موسیقی را که خود در ماداگاسکار ناظر و شاهد آن بوده.است بدین شرح می.دهد :
«روزی دوباره مراسم رقص برگزار می.شد به طرز مخصوص جوال خانه را به صحن حیاط آورده در کنار یک سکه نقره.ای توی هاونی چوبی گذاردند وروی هاون حصیری پهن کرده بیمارانی را که به طرز شگفت آوری بزک کرده بودند روی آن نشاندند , بعد طبل.ها , گیتارهای بومی و فلوت.ها را به صدا در آوردند .تمام ساکنین ده گرداگرد بیمار حلقه زده در حین آنکه زنان و دختران آوازی یکنواخت می.خواندند مردان و کودکان پیوسته دست می.زدند , در این موقع زنی که برای این موقع خاص برگزیده شده بود و از خاندان سرشناسی به نظر می.آمد برخاست و برقص آغاز کرد .در همین احوال زنی که پشت سر بیماران پنهان شده با بیلی که در دست داشت به شدت بر صفحهٔ فلزی لبه تیزی که از طناب کهنه.ای آویخته بود , ضربه می.زد بدینطریق پهلوی گوش بیماران سر و صدای کر کنندهٔ وحشتناکی پدید می.آمد . آنان گمان می.داشتند بدین نحو می.توانند روح خبیث را از بدن بیمارخارج کرده به جان یکی از رقص کنندگان بیندازند .
در جمیع این احوال که هر آن صدای طبل.ها فزونی می.گرفت , دست.های بیشتری کوفته می.شد و حنجره.های تازه.ای در آواز شرکت می.کردند . هر دو بیمار با وجود آنکه صدای گوش خراش چندش آوری برخاسته بود همچنان ساکت و بی حرکت بر جای خود نشسته بودند .ناگهان با حال تعجبی که به من دست داده بود دیدم هر دو بیمار از جای خود برخاسته و در حلقه نوازندگان به رقص پرداختند .» نیروی محسور کننده اصوات تا بروز گارما نیز بر جای مانده و هنوز هم که هنوز است مردمی که در مراحل پائین تمدن هستند در بهار برای باوری مزارع و گاوهای خود با خواندن سرودها , دعا می.کنند. آویختن زنگوله به گردن گاوهائی که به چرا می.روند نیز به همین دلیل است .
در قرن اخیر نیز هنگامی که کاتولیک.ها در کلیسا به عبادت مشغولند و صدای دلنواز ارگ طنین می.افکند دستخوش جذبه وشور می.گردند . آنچه در فوق گذشت تاریخچه.ای بود از عقاید و افسانه.های ملل قدیمی یا قبایلی که در مراحل پائین تمدن زندگی می.کنند ولی باید متذکر بود که ما مردمی که در عهد سیادت علوم طبیعی زندگی می.کنیم به هیچ وجه به افسانه.های کهن به دیدهٔ تحقیر نمی.نگریم بلکه می.کوشیم زیبائی و حکمتی را که در این قصه.ها نهفته.است به بهترین وجه دریابیم .
مبداء و منشاء موسیقی
شناختن مبداء و منشاء موسیقی برای ما کمال استفاده را در بر دارد زیرا کشف این نکته به شناسائی ماهیت موسیقی کمک بسیاری می.نماید و به همین دلیل است که تا کنون علماء و فلاسفه در این باره فرضیات متعددی داشته.اند که از میان آنها سپنسر,نیچه , هاوس اگر – و هردررا باید نام برد .در دوره.های اخیر علماء و محققین با تحقیق در احوال ملل ابتدایی – وحشی و نیمه وحشی طریق مطمئن تری برای تحقیق در این زمینه بر گزیده.اند .فرانسویان قبل از دیگران به مطالعه در این باره پرداختند .
نخست ژان ژاک روسو در اثر خود به نام فرهنگ موسیقی۱۷۶۷ و بعد از او دولابور در کتاب تحقیقی درباره موسیقی قدیم وجدید ۱۷۸۰ این بحث را پیش کشیدند مردم سیاحت پیشه انگلستان نیز پس از فرانسویان به تحقیق در این موضوع پرداختند و در این اواخر آلمانی.ها تحت عنوان علم موسیقی سنجشی به این تحقیقا ت رونق عمیق بسیاری بخشیدند .
موسیقی , زمان
آیا موسیقی از مشتقات زمانست ؟
وقتی که مردم از حال عادی خارج و دست خوش احساسات می.گردیدند خدای خود را بلند می.کردند و به اصوات کشش و دوامی دلخواه می.دادند . در صحت این فرضیه تردید زیاد روا نباید داشت . کارل شتومیف استاد سابق فلسفه دانشگاه برلین تاریخ شروع و آغاز موسیقی را از لحظه.ای می.داند که مردم ناگزیر شدند برای تفهیم وتفهم به اصوات متوسل شوند و به نظر او از همین اصوات است که علم موسیقی به معنای امروزی آن به وجود آمده.است . مطالعه در موسیقی قبایل مختلف ممکن است ما را به کشف پیوستگی.های نژادی که بین این قبایل موجود است راهنمایی کند .
سخن گفتن هنرپیشه.ها روی صحنه در روزگار ما نیز به نوعی آواز می.ماند .
تغییر لحن واعظ واتخاذ لحن تازه.ای هم همان آواز است .
ملل قدیم نیز هنگامی که به نیایش خدایان می.پرداختند مسلما چنین می.کردند .
آنان در حال عبادت سخت تحت تاثیر هیجان و شوریدگی وادارشان می.ساخت چیزی را که کلمات یارای بیان آن را نداشت اظهار کنند .نکته.ای که بسیار جالب توجه.است و نباید آن را نا گفته گذاشت این است که استفاده از موسیقی برای هر فرد مجاز نبوده و حرفهٔ موسیقی دانی خاص کاهنان معبد , جادوگران و طبیبان گردید .
اینان خواندن بسیاری از ترانه.ها و نواختن برخی از سازها را به خود منحصر ساخته بودند .البته آشکار است که دیگران حق دسترسی به این سازها را نداشتند و حتی اگر چشم زنی به این سازها می.افتاد واجب القتل شناخته می.شد .موسیقی نیز مانند خیلی از چیزهای دیگر در دست بعضی وسیله احراز تفوق و کسب امتیازات شد .کشیشها می.کوشیدند با انحصار موسیقی به خودشان سری میان سرها بیرون بیاورند و مقام و وضعی استثنائی برای خودشان ایجاد کنند .بدین طریق پای موسیقی نیز که روزگاری عطیه خدایان بود در نبردی که به خاطر کسب قدرت و امتیازات طبقاتی درگیر بود کشیده شد .
موسیقی یا زبان
از آنچه در فوق ذکر شد چنین بر می.آید که موسیقی از زبان مشتق شده.است .موسیقی در آغاز همان سخن گفتن بود که در آن هر صدائی کشش خاصی می.یافت – زیر و بم شدن ناپایدار اصوات بعدها اندک اندک به وضع ثابتی گرائید .تحقیقات علمی صحت این نظریه را به ثبوت رسانیده.اند.بعدها پرسش دیگری پیش آمد که پرندگان چرا نغمه پردازی می.کنند ؟ برای دلربائی نغمه سرائی مرغان را جزء به مغازله که به خاطر تکثیر نسل انجام می.گیرد به چیز دیگر تعبیر نمی.توان کرد – انسان.ها هم فقط به خاطر نیایش خدایان سرود نمی.خواندند بلکه عشق و علاقه.ای هم که به یکدیگر و جنس مخالف داشتند آنان را به اینکار تحریص و تشویق می.کرد .
و اما جلب مهر و محبت جنس مخالف ترانه سر دادن تنها منحصر به انسان.های اعصار اولیه نیست ترانه.های ملی قرون وسطی نیز همچون ترانه.ها و سرودهای ملی و محلی کنونی همه و همه آوازهای عشقیوسیله سحر آسا برای برآوردن حاجت خویش کمک گیرند . هستند .مردمی که این ترانه.ها را ساخته.اند به کمک الفاظی که به ندرت تعقید و پرده پوشی در آن دیده می.شود کوشیده.اند که یار را با خود بر سر مهر آورند .به گمان چارلز داروین , مهر ورزی و جفت جوئی مردم را بر آن داشته.است که دست نیاز به سوی موسیقی دراز کنند و از این

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 317]