نگاهمرگ تدريجي يك دريا

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: نگاهمرگ تدريجي يك دريا
شماري از كارشناسان با ابراز نگراني از روند آلودگي زيست‌محيطي درياي خزر معتقدند اين درياچه در آستانه مرگ تدريجي است و چاره‌انديشي و تدبير براي رفع مشكلات آن به تعامل منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي نياز دارد.
بر اساس اين گزارش، آلودگي و تخريب محيط زيست درياي خزر موجب شده تا شمار آبزيان موجود در اين درياچه روند نزولي پيدا كند و نسل بسياري از آنها منقرض شده يا در معرض انقراض قرار گيرد.
نيازسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه رفع چالش‌هاي اين گنجينه ارزشمند محيط زيست جز با تعامل و هم انديشي كشورهاي حاشيه درياي خزر و عزم فراملي و بين‌المللي محقق نمي‌شود.
اين در حالي است كه روزانه صدها‌هزار مترمكعب انواع آلاينده شيميايي و صنعتي و نفتي از طريق حوضه‌هاي آبريز به اين درياچه بسته وارد مي‌شود.
برآيندها نشان مي‌دهد كه در صورت كم‌توجهي و سهل‌انگاري نسبت به اين ذخيره ارزشمند زيست محيطي در آينده نزديك شاهد از دست دادن كامل اين سرمايه بين‌المللي خواهيم بود. همچنين يافته‌هاي پژوهشي نيز نشان مي‌دهد كه در صورت تداوم ورود آلاينده‌ها، صيد بي‌رويه و قاچاق، ميزان صيد ماهيان خاوياري تا دهه آينده در درياي خزر به صفر خواهد رسيد.
طبق آمار، بيش از9۰درصد ذخاير جهاني ماهيان خاوياري در درياي خزر وجود دارد، اما استحصال ماهيان خاوياري، استخواني و كيلكا از درياي خزر به دليل صيد بي‌رويه آنها از 90‌هزار تن در 10 سال گذشته به حدود 20‌هزار تن در سال جاري كاهش يافته است.
به تاكيد كارشناسان، پويايي درياي خزر با حفظ تنوع گياهي و جانوري و گونه‌هاي توليدكننده اوليه، امكان‌پذير است و حفظ سلامت اكوسيستم خزر پيش نياز توسعه پايدار است.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه توسعه مهارگسيخته خزر، تعادل اكولوژيكي اين دريا را برهم زده است و تداوم اين روند مشكلات عديده‌اي را براي حاشيه‌نشينان خزر ايجاد كرده است.
ريزش پنج‌ميليون تن آلاينده به درياي خزر
بر اساس آمار انستيتو درياي خزر، سالانه پنج‌ميليون تن مواد آلاينده از استان‌هاي شمالي ايران وارد درياي خزر مي‌شود و اكنون زنگ خطر ناشي از مرگ تدريجي خزر به صدا درآمده و تداوم روند آلودگي، اين دريا را به زباله داني در آينده تبديل مي‌كند. از آنجا كه بيش از 700 كيلومتر از نوار ساحلي خزر در استان‌هاي شمالي واقع است، تشكيل كارگروه ويژه براي بررسي و پيگيري مسائل درياي خزر امري الزامي است. همچنين با توجه به نقش درياي خزر در توسعه صنعت گردشگري، توسعه زيرساخت‌ها و برنامه‌ريزي براي بهره‌مندي از ظرفيت‌ها و پتانسيل‌هاي اين صنعت پايدار در حاشيه خزر از جمله استان گلستان ضرورت دارد. اين در حالي است كه سهم استان‌هاي شمالي از جمله گلستان از صنعت گردشگرپذير در كرانه خزر ناچيز يا صفر است. مسائل مربوط به تحولات منطقه و رژيم حقوقي درياي خزر، حمل و نقل دريايي و ترانزيت كالا و مروري بر منابع زنده درياي خزر از جمله مواردي است كه بايد به آن توجه ويژه شود.
نبود ايستگاه دائم پالايش آلودگي آب در درياي خزر نيز از مسائلي است كه برنامه ريزان بايد در برنامه‌ها اين اصل را مدنظر قرار دهند. به هرروي خزر براي رهايي از بند چالش‌ها و مشكلات نيازمند عزم ملي، برنامه مدون اصولي و تدبير كلان‌نگر است. 114 گونه، 63 زيرگونه و 14 نژاد از كمياب‌ترين ماهيان جهان در درياي خزر زيست و زادآوري مي‌كنند.
در اين خصوص يك كارشناس محيط زيست دريايي راه‌اندازي ايستگاه‌هاي دائم پايش آلودگي آب در درياي شمال را ضرورتي اجتناب‌ناپذير دانست.
محسن حقي افزود: متاسفانه بحران آلودگي آب در همه جاي دنيا وجود دارد و در مناطقي كه سيستم‌هاي پايش و حفاظتي همچنين كنترل كمتر است آلودگي توسعه پيدا مي‌كند.
وي بيان كرد: در اين خصوص مطالعات زيادي انجام شده و در حال انجام است به طوري كه از سال گذشته هر دو يا سه ماه يكبار در جنوب براي سنجش ميزان آلودگي نمونه‌برداري انجام مي‌شود. به تاكيد اين كارشناس در حال حاضر بيشترين آلودگي‌ها از ناحيه كشورهاي حاشيه شمالي وارد درياي خزر مي‌شود و آلاينده‌هاي شيميايي، آب توازن كشتي‌ها و ورود نفت، بيشترين نقش را در آلودگي اين دريا دارد.
حقي يادآور شد: موجوداتي كه در بستر درياي خزر زندگي مي‌كنند بيشتر در معرض خطر نابودي قرار دارند، زيرا اين موجودات به محض قرار گرفتن در محيطي با آلودگي اندك به سرعت از بين مي‌روند، بنابراين لازم است كه در اين خصوص مسوولان اقداماتي جدي انجام دهند.
استاندار مازندران نيز تشكيل كارگروهي ويژه براي پپگيري مسائل درياي خزر در شمال كشور را ضروري دانسته است.
سيدمحمد كريمي افزود: بيش از 380كيلومتر از نوار ساحلي خزر در اين استان واقع شده، بنابراين ضرورت دارد با همكاري استان‌هاي ديگر كارگروه مورد نظر شكل بگيرد.
وي اظهار كرد: اهداف مورد نظر در اين نشست و اجلاس بايد پيگيري شود تا در برنامه‌هاي آينده در اولويت قرار گيرد.
نماينده ولي فقيه در استان گلستان نيز گفت: دريا در اسلام مكان مقدسي است و بايد از اين سرمايه به نحو مطلوب استفاده شود. آيت‌الله سيدكاظم نورمفيدي افزود: آلودگي درياي خزر از جمله مشكلات اين دريا بوده كه براي كاهش آن بايد برنامه‌ريزي شود و استان‌هاي شمالي در قبال مسائلي نظير آلودگي درياي خزر مسوول هستند و بايد فكري در اين زمينه اتخاذ شود.
وي يادآورشد: آلودگي درياي خزر بر ميزان ذخاير آبزيان اين دريا تاثير منفي گذاشته است، به عنوان نمونه ميزان برداشت خاويار از درياي خزر نسبت به دهه گذشته يك چهارم كاهش يافته است.
نورمفيدي به سهم استان گلستان از درياي خزر اشاره كرد و افزود: سهم درآمدي استان از ذخاير اين استان ناچيز است و بايد در زمينه توسعه گردشگري در اين بخش برنامه‌ريزي شود.
به هر ترتيب وجود درياي خزر يا درياچه‌اي با اين وسعت و قابليت موضوعي نيست كه بتوان به سادگي و بدون توجه از آن گذشت، اما حفظ اين سرمايه‌هاي عظيم نيازمند توجه بيشتر مسوولان و دست‌اندركاران و برنامه‌ريزي در سطح كلان است و نبايد با بي‌توجهي به آن، اين سرمايه گرانبها را از دست داد.
منبع: خبرگزاري مهر
دوشنبه 20 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 154]