؛آراستگي برون و پيراستگي درون در سيره امام رضا(ع)

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: ؛آراستگي برون و پيراستگي درون در سيره امام رضا(ع)
؛امروز مصادف است با ميلاد خجسته و مبارك امام رضا(ع) اين روز بزرگ را به همه خوانندگان عزيز خراسان تبريك مي گوييم و اميدواريم خداوند همه ما را از عاشقان و پيروان حقيقي حضرت قرار دهد.

گروه انديشه به مناسبت اين روز و در گرامي داشت آن گفت وگويي با حجت الاسلام عبدالحسين خسروپناه انجام داده است. در اين گفت وگو، اين محقق و استاد حوزه و دانشگاه بر ويژگي هاي اخلاقي حضرت تأكيد مي ورزد و تفاوت زهد واقعي و زهد ظاهري را در منش حضرت باز مي نمايد. اين مصاحبه با حذف پرسش ها تقديم شما دوستداران حضرت رضا(ع) مي شود:

؛ميلاد آفتاب
؛ولادت باسعادت امام هشتم(ع) به نقل مشهور، در روز يازدهم ذي القعده و در سال ١٤٨ اتفاق افتاد. حضرت القاب زيادي دارند، ولي مشهورترين آن ها «رضا»ست. گفته مي شود كه همگان خواه مخالفان و خواه همراهان از وي خشنود بودند و نيز گفته شده است كه از آن روي رضا خوانده شد كه در آسمان پروردگار و در زمين، مردم از وي خشنود بودند.

حضرت در هنگام وفات پدرش موسي بن جعفر حدودا ٣٥ ساله بود و مدت امامت وي ٢٠ سال طول كشيد كه از اين مدت ١٧ سال در مدينه و تنها ٣ سال آخر آن در خراسان گذشت. امام رضا(ع) پس از وفات پدر، امامت را برعهده گرفت و به رسيدگي به امور پرداخت. همچنين شاگردان پدر را به گرد خويش جمع كرد و به تدريس و تكميل دروس علمي جدش، امام جعفر صادق(ع) پرداخت.

؛علم امام رضا
؛يكي از موضوعات مهم در مورد ثامن الحجج، موضوع علم و دانش ايشان است.

حضرت چشمه جوشان علم و معرفت بود. چنان كه مناظرات علمي و مباحثات فكري ايشان، به خوبي بيان گر عمق و وسعت اين دانش است. از همين رو به ايشان لقب «عالم آل محمد» داده اند. از امام موسي بن جعفر(ع) روايت شده است كه به فرزندان خود مي فرمود: اين برادرتان، علي بن موسي، عالم آل محمد است. مسائل دين خود را از او بپرسيد و آن چه به شما مي گويد، نگهداريد.ابراهيم ابن عباس گفته است: نديدم هرگز كه از علي بن موسي چيزي بپرسند و او نداند و از او داناتر نديدم و علم كامل به گذشتگان داشت چنان كه مأمون با هر سوالي آن حضرت را امتحان مي كرد و ايشان جواب مي فرمود و تمام سخنان آن حضرت و جواب هاي ايشان و مثل هايي كه مي آوردند، برگرفته از قرآن بود.همچنين در كتاب منتهي الآمال از اباصلت هروي نقل شده است كه: نديدم عالم تري از رضا و نديدم او را عالمي مگر آن كه شهادت داد مثل من درباره وي و مأمون بارها علماي اديان و فقها و متكلمان را براي مناظره با علي بن موسي جمع كرد و آن حضرت بر تمام آنان غلبه يافت و سرانجام آن ها بر فضيلت حضرت اقرار كردند.

؛اخلاق حضرت
؛يكي از ويژگي هاي ممتاز حضرت كه اكنون بيش از هر چيز مي تواند الگو و راهنماي ما در زندگي باشد. منش و اخلاق حضرت است. بدون ترديد حضرت، نمونه بارز اخلاق اسلامي بود و همواره با منش خوب خود بر ديگران تأثير مي گذاشت.

چنان كه ابراهيم بن عباس در حق حضرت گفته است: امام (ع) با سخن گفتن هرگز به هيچ كس جفا نكرد و كلام كسي را نبريد تا مگر شخص از گفتن باز ايستد و حاجتي را كه مي توانست برآورده كند، رد نمي كرد و هيچ كس از غلامان و خادمان خود را دشنام نمي داد.

نقل است كه حضرت هيچ گاه سخن كسي را پيش از به پايان رسيدن قطع نمي كرد و هرگز پاي خود را جلو همنشين دراز نمي كرد و هرگز كسي غيبت كردن وي را نشنيد.همچنين در مناقب به نقل از يعقوب بن اسحاق نوبختي آمده است كه امام رضا(ع) تمام دارايي خود را در روز عرفه بخشش فرمود. فضل بن سهل به ايشان گفت: اين زيان و خسران است. امام (ع) فرمود: زيان نيست بلكه سود و بهره است. هيچ گاه چيزي را كه پاداش و كرامت به آن تعلق مي گيرد، زيان به شمار نياوريد.امام رضا(ع) اگرچه همچون ساير ائمه اهل زهد و بلكه از همه مردم عصر خود زاهدتر بود، ولي اين كار جنبه ظاهري و خودنمايي نداشت. حضرت لباسي آراسته مي پوشيد و مي فرمود: در واقع زاهد واقعي كسي است كه نسبت به «زخارف» اين دنيا بي اعتنا باشد و اسير زيور و زينت اين جهان نشود. ما براي فهم واقعي معناي زهد و زندگي زاهدانه بايد از ائمه اطهار الگو بگيريم.

اين بزرگواران اگرچه هيچ دلبستگي به دنيا نداشتند؛ ولي چنان نبود كه ظاهري ناآراسته انتخاب كنند. امام رضا(ع) همچون اجداد خود به آراستگي درون و بيرون اهميت مي داد و اين دو را منافي يكديگر نمي ديد.

صوفيه بر امام رضا(ع) مي تاختند كه چرا لباس درشت بر تن ندارد و غذايي مثل غذاهاي آن ها نمي خورد، امام مي فرمود: يوسف پيامبر خدا، قباهاي ديبا و لباس هاي زربفت برتن داشت.از اين رو بايد گفت از جمله منتقدان امامان معصوم(ع)، صوفيه بودند كه در كتاب هاي روايي مي توان انتقادهاي آن ها را يافت.

يا در مورد ديگر، نقل شده است كه سفيان ثوري بر امام صادق (ع) در مدينه وارد شد و در اين حال امام جامه اي سپيد و لطيف بر تن داشت.

او به امام معترض شد و گفت: چرا اين جامه را مي پوشي و زهد نمي ورزي امام فرمود: خوب گوش فرا ده تا براي دنيا و آخرت تو مفيد باشد. مگر اين كه بخواهي بدعتي در اسلام ايجاد كني.

وضع ساده و فقيرانه پيامبر و صحابه، تكليفي براي همه مسلمين تا روز قيامت نيست. رسول خدا(ص) در زماني زندگي مي كرد كه عموم مردم از لوازم اوليه زندگي محروم بودند. اما اگر در عصري و روزگاري، وسايل زندگي فراهم شد، سزاوارترين مردم براي بهره بردن از نعمت ها صالحان هستند، نه فاسقان، مسلمانان هستند نه كافران.

براين اساس ما عرفان واقعي را بايد از ائمه بياموزيم و در مكتب آنان شاگردي كنيم. در آن زمان تحقير دنيا، فرار از آن و نيز تحقير تمام شئون مربوط به زندگي مادي و دنيوي و رياضت كشي و تحمل شكنجه ها از افتخارات صوفيه به شمار مي رفت: از اين رو آنان با ائمه(ع) سرناسازگاري داشتند و به سيره آنان معترض بودند.

اكنون كه عرفان هاي كاذب هم در كشور ما به نوعي رسوخ كرده اند، لازم است كه بار ديگر دراين باره و براي فهم درست مباني عرفان به سيره امامان و از جمله به منش حضرت رضا(ع) متوسل شويم.

؛دوران امامت
؛زندگي معنوي حضرت تاثير زيادي بر مردم داشت. به همين دليل ايشان از پايگاه مردمي بسيار شايسته اي برخوردار بود. البته به طور نسبي مي توان گفت در اين دوران شيعيان مثل گذشته تحت فشار و يا تعقيب نبودند و همين امر به رواج تشيع و به شناخت مردم از ائمه كمك مي كرد. در واقع با وجود همين زمينه هاست كه مسئله ولايت عهدي مطرح مي شود.

در اين شرايط بود كه نقش اجتماعي امام رضا(ع) بسيار پررنگ تر شد. در واقع شايد اگر شرايط مناسب نمي بود، حضرت هم بيشتر به كار علمي مي پرداخت؛ ولي وجود شرايط مناسب باعث شد كه وي در عرصه عمل اجتماعي هم گام هاي بلندي بردارد و همان طور كه اشاره شد كار حتي به ولايت عهدي هم انجاميد.

پس از اين كه حضرت رضا(ع) امامت را برعهده گرفت در كنار كارهاي علمي، به طور چشمگيري بر فعاليت هاي اجتماعي خود نيز افزود و با انجام سفرها و گسيل نمايندگاني به اين سو و آن سو در ترويج معارف ديني بسيار كوشيد. اين در حالي بود كه شايد قبل از اين امكان چنين فعاليت هاي آشكاري وجود نداشت.

مأمون سعي كرد از محبوبيتي كه امام(ع) به دست آورده بود، به سود خود بهره ببرد و حوادثي كه در خراسان رقم مي خورد، به نوعي بيانگر موقعيت خلافت در برابر موقعيت امامت بود.
يکشنبه 19 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 78]