اخترفيزيكدان دانشگاه تبريز در گفتگو با فارس: احياي علم نجوم اعلام موجوديت دوباره به جهان است

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: اخترفيزيكدان دانشگاه تبريز در گفتگو با فارس: احياي علم نجوم اعلام موجوديت دوباره به جهان است
خبرگزاري فارس: يك دانشمند و فيزيكدان تبريزي با تاكيد بر احياي علم نجوم در كشور گفت: با احياي دوباره اين علم بايد به جهانيان اعلام وجود كرد.

علي عجبشيرزاده امروز در گفتگو با خبرنگار فارس در تبريز در مورد پيشينه علم نجوم و رصد در ايران و جهان افزود: از نظر تاريخ علم نجوم ما در قرن سوم هجري كه هنوز اروپا در قرون وسطي و دور از علم مي‌زيست و اصلا نامي از آمريكا نبود، دانشمنداني همچون غياث‌الدين جمشيد كاشاني، عبدالرحمن صوفي و خواجه نصيرالدين طوسي داشتيم كه ابوريحان بيروني در 1100 سال پيش تقريباً كهكشان «امره المسلسله» را كه امروز به نام «آندرومدا» موسوم است بدون داشتن تكه‌اي شيشه و تجهيزات تلسكوپي با شيوه‌هاي خاصي رصد كرد، بنابراين اين علم از ابتدا به ما تعلق داشت، اما متأسفانه پس از قرن يازدهم اين پيشرفت‌ها زير غبار استعمار غرب مدفون شد و اكنون بر ماست كه در احياي دوباره اين علم و اعلام موجوديت قبلي و پيشي جستن از دنيا با تربيت جوانان و دانشمندان علاقمند، بيش از پيش كوشا باشيم.
وي همچنين در زمينه وضعيت اين علم در كشور به ويژه در آذربايجان شرقي با توجه به پيشينه آن و وجود رصدخانه مراغه گفت: وضعيت اين علم پس از انقلاب اسلامي تابه حال بسيار رضايتبخش بوده است به طوري كه كمتر دانشگاهي در كشور وجود دارد كه فاقد گرايش نجوم باشد و اين علم به طور مستمر هم به صورت آموزشي و هم به صورت پژوهشي در ايران دنبال شده و مي‌شود.
عجبشيرزاده در ادامه تصريح كرد: انتشار مقالات علمي بين‌المللي ما كمتر از كشورهايي كه تكنولوژي‌هاي مجازي در اين زمينه دارند، نيست. تعداد علاقمندان و منجمان آماتور در سطح كشور بسيار زياد شده و توجه خاصي به آموختن اين علم بين مردم عادي نيز به وجود آمده است.
اين فيزيكدان آذري افزود: فضاي كنوني ما را برآن داشته كه هر ساله كلاس‌هاي آموزشي نجوم مقدماتي و پيشرفته در سطح كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكترا به صورت فشرده براي يكواختي آموزش و پژوهش همچنين آشنايي و بحث در كشفيات جديد اين علم در مراكز مختلف به ويژه در مركز تحقيقات نجوم و اختر فيزيك مراغه برگزار كنيم.
وي در زمينه فعاليت مركز تحقيقات نجوم و اختر فيزيك مراغه و برنامه‌هاي آتي آن به عنوان كانون فعاليت علمي گفت: يكي از اهداف تاسيس اين مركز احيا و بازسازي رصدخانه قديمي مراغه است كه حدود 820 سال قبل به عنوان يك مركز علمي بين‌المللي در زمينه نجوم فعاليت داشته است. رصدخانه قديمي مراغه، هم‌اكنون در شرف بازسازي به صورت تك موزه رصدخانه‌اي دنيا و ثبت آن از طريق سازمان يونسكو در جهان و ايران است كه با همكاري سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي در حال انجام است كه در جوار آن ساخت و ايجاد مركز تحقيقات نجوم و اختر فيزيك مراغه پيش‌بيني شده است.
وي در زمينه سفر خود به منطقه سيبري براي سيزدهمين رصد حرفه‌اي گرفت كلي خورشيد نيز تصريح كرد: هميشه رصدهاي كلي خورشيد از زمين اهميت شايان توجهي در شناخت مجهولات خورشيد داشته است كه يكي از اين مجهولات نحوه گرمايش تاج خورشيدي كه در واقع آخرين لايه اتمسفر خارجي خورشيد كه تا فضاي بين سيارات منظومه شمسي ادامه دارد، است، اين بخش از خورشيد از طريق رصدخانه‌هاي فضايي خورشيد و رصد آن به وسيله تاج نگارهاي مصنوعي در 5/1ميليون كيلومتري سطح زمين كه به وسيله NASA و از سال 1996 تاكنون در فضا به صورت 24 ساعته قرار دارند، نيز انجام مي‌گيرد.
اين فيزيكدان افزود: متاسفانه با وجود تكنولوژي‌هاي پيشرفته در اين رصدخانه فضايي بخش داخلي تاج خورشيدي كه منبع مهم ترين اطلاعات علمي است به خاطر سايه ماسك مصنوعي قابل رصد نيست ولي به هنگام گرفت كلي خوشيد از زمين كه يكي ديگر از موهبت‌هاي علمي الهي محسوب مي شود، مي‌توان بررسي‌هاي لازم را در اين زمينه انجام داد.
وي گفت: در توضيح اين مطلب بايد بگويم كه قطر خورشيد 400 برابر قطر ماه بوده و در عوض فاصله آن از كره زمين 400 برابر دورتر از فاصله ماه به زمين است. اين امر باعث مي‌شود كه هر از چندگاهي سايه ماه كاملا ًقطر خورشيد را بپوشاند و ناظر زميني نورانيت قرص خورشيد را كه در حالت عادي مانع ديده شدن بخش خارجي آن يعني تاج است، نديده و ناظر بخش خارجي خورشيد كه به علت چگالي كم ماده در حالت عادي قابل رويت نيست، چند دقيقه يا ثانيه‌هايي بتواند آن را ببيند.
اين دانشمند ايراني افزود: اين بخش در واقع تظاهرات دروني خورشيد را نمايان ساخته به طوري كه با مطالعه آن مي‌توان به حالت فيزيكي ساختار درون خورشيد و ستاره‌هاي ديگر كه به علت كدري گاز درون به هيچوجه رصد نمي‌شوند، پي برد. در رصد گرفتگي كلي خورشيد نيز هر قدر به خط مركزي سايه نزديك باشيم به همان نسبت فرصت زماني بيشتري در انجام رصد خواهيم داشت.
وي اظهار داشت: در رصد علمي اخير و با برنامه‌ريزي انجام شده، اين خط سايه از ناحيه Byisk در منطقه سيبري انتخاب شده بود كه زمان گرفت دو دقيقه و 40 ثانيه بود و حدود يك هفته قبل از وقوع گرفتگي در تاريخ 11مردادماه سال 87 از طريق مسكو ـ بارنائول اقدام به نصب و آماده‌سازي تجهيزات شده بود.
عجبشيرزاده در زمينه فعاليت خود در مطالعه امكان پيش‌بيني زلزله براساس امواج و علم نجوم و نخستين رصد راديويي خورشيد را در اين گرفت خورشيدي گفت: در جريان اين گرفت، علاوه بر اينكه عهده‌دار يكي از وظايف رصدي به وسيله گروه بين‌المللي‌مان كه حدود 36 نفر از متخصصان اين علم از نقاط مختلف كشور بودم، براي نخستين بار يك روش جديد رصد گرفت كلي خورشيد از طريق ارسال امواج به اتمسفر زمين و انعكاس و دريافت مجدد بود كه در سه روز متوالي يك روز قبل از گرفت و روز گرفت و يك روز بعد از گرفت تجربه كردم كه تواستيم با بررسي اختلالات ايجاد شده در اين امواج و نتايج به دست آمده از آن در زمينه پيش‌بيني‌هاي زمين لرزه‌اي با استفاده از EFM كه همان الكتريك فيلدمتر است و نيز ساير روش‌هاي مشابه به تحليل‌هاي جديد در اين زمينه برسيم.
وي افزود: البته بررسي اين اختلالات ايجاد شده در امواج ارسالي و بررسي نتايج آن همچنان ادامه دارد كه با نهايي شدن آن اطلاعات سرشاري در اختيار ما قرار خواهد گرفت. البته در اين زمينه در سال2006 نيز مطالعاتي نيز انجام شده كه براي تاييد مجدد آن نتايج، نياز به تجزيه و تحليل نتايج گرفت اخير اقدام شد.
اين دانشمند آذري در خصوص برنامه علمي‌اي كه در آن مقاله‌اي در ارتباط با مدل‌سازي تاج خورشيدي از طريق ميدان مغناطيسي ارائه كرد كه بسيار هم مورد توجه دانشمندان قرار گرفت گفت: دو روز پس از پايان گرفت كلي و جمع‌آوري تجهيزات در اين ارتباط عازم شهر دانشگاهي ديگر سيبري به نام Gorno ـ Altayisk در ناحيه Altai شدم در واقع مأموريت دوم من در اين سفر 14 روزه آغاز شد. در دانشگاه Gorno، كارگاه بين‌المللي تحت عنوان "بعد از گرفت" ، "نتايج گرفت‌هاي قبلي" ، "مأموريت‌هاي فضايي" و.... به مدت يك هفته برگزار شد كه بنده هم قبلا ًمقاله‌اي تحت عنوان مدل بندي تاج خورشيدي به روش خطوط مغناطيسي به كمك يكي از دانشجويان كارشناسي ارشد به نام آقاي ياسرسازوند كه براي پايان‌نامه وي كار شده بود و در واقع نتايج به دست آمده از گرفت كلي خورشيد كه در 9 مارس سال 2006 در مصر بود، و توسط كميته علمي اين كنفرانس بين‌المللي پذيرفته شده بود، ارائه دادم.
*پروفسور عجبشيرزاده
پروفسور عجبشيرزاده در اسفندماه سال 1327 در تبريز متولد شد و تحصيلات ابتدايي خود را در دبستان دولتي "خياباني" به پايان رساند. سپس با ادامه تحصيل در دبيرستان نمونه تبريز، ديپلم رياضي فيزيك را از اين دبيرستان اخذ كرد. بلافاصله براي انجام خدمت سربازي به صورت سپاه دانش اعزام و پس از دو سال در سال 1349 براي ادامه تحصيلات وارد دانشگاه تبريز شد كه با ادامه تحصيل در اين دانشگاه در سال 1353 ليسانس و سپس در سال 1355 فوق ليسانس فيزيك را از اين دانشگاه اخذ كرد.
با بورس اختصاصي وزارت علوم براي ادامه تحصيل در مقطع دكترا به كشور فرانسه اعزام شد كه در سال 1356 در ابتدا موفق به اخذ فوق ليسانس ديگري در رشته اختر فيزيك انرژي‌هاي بالا از دانشگاه لويي پاستور شد.
در ادامه در دوره دكتراي دولتي Etat پذيرفته شد و در دانشگاه "پير" و"ماري كوري" پاريس ابتدا موفق به اتمام دوره دكترا شده و سپس دوره فوق دكترا را آغاز كرد كه در سال 1360 نيز اين دوره را به پايان رساند.
وي پس از آن به دانشگاه تبريز برگشته و از شهريورماه همان سال تاكنون در اين دانشگاه به عنوان عضو هيئت علمي مشغول فعاليت است كه مرتبه علمي فعلي وي،استاد تمام پايه 28 بوده و همچنين به طور همزمان رئيس مركز تحقيقات بين‌المللي نجوم و اختر فيزيك مراغه نيز است.
سابقه نخستين فعاليت‌هاي علمي وي به دوران دبيرستان برمي‌گردد به طوري كه قبل از اتمام دكتراي خود، حدود هفت مقاله در مجلات بين‌المللي معتبر از قبيل A&A، Solar Physics در زمينه فيزيك خورشيدي به چاپ رساند.
هم‌اكنون نيز بيش از 35 مقاله چاپ شده در مجلات معتبر بين‌المللي نمايه ISI و 53 مقاله در كنفرانس هاي بين‌المللي و داخلي دارد.
اين دانشمند ايراني در بيش از 50 سمينارهاي بين‌المللي با ارائه مقاله شركت كرده همچنين زيرنظر وي، تاكنون بيش از 32 دانشجوي كارشناسي ارشد در زمينه‌هاي مختلف فيزيك خورشيد و دو دانشجو در سطح دكترا اين رشته فارغ‌التحصيل شده‌اند كه هم‌اكنون در دانشگاه‌هاي مختلف مشغول فعاليت هستند.
انتهاي پيام/ش10
شنبه 18 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]