بيژن زنگنه:بايد نهادي فراتر از مجلس و مجمع تشخيص مصلحت سند چشم انداز را كنترل كند

واضح آرشیو وب فارسی:ايلنا: بيژن زنگنه:بايد نهادي فراتر از مجلس و مجمع تشخيص مصلحت سند چشم انداز را كنترل كند

تهران- خبرگزاري كار ايران
بايد نهادي فراتر از مجلس و مجمع تشخيص مصلحت سند چشم انداز را كنترل كند.
به گزارش ايلنا، بيژن زنگنه، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام با بيان اين مطلب در خصوص سند چشم‌‏انداز توسعه 20 ساله كشور در گفت‌وگو با پايگاه اطلاع رساني دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله خامنه‌اي گفت: سند چشم‌‏انداز به نظر من مثل يك حوزه‌ مغناطيسي است. وقتي كه يك مشت براده آهن را در يك حوزه مغناطيسي قرار دهيد، همه در حول آن ميدان مغناطيسي، يك شكل معني‌دار و يك قيافه‌ مشخصي ميگيرند. اين سند بايد چنين نقشي را ايفا كند. نفس تهيه چشمانداز ديدگاههاي متفاوت را بين خبرگان كشور و تصميمسازان و تصميمگيران كشور هماهنگ ميكند. چهل پنجاه نفر از نخبگان و خبرگان آمدند در مجامع كارشناسي بحث كردند و به اين رسيدند. نهايتاً هم رهبري اين را ابلاغ فرمود. اين خودش يك قدم بزرگ است، اما با اين كه حركتي بزرگ است، تازه دنبالش حركتهاي بزرگي هم ميخواهد كه متأسفانه اين حركتها ديگر بعدش به دلايلي در كشور خوب جلو نرفتند.

وي اظهار داشت: همان‌طور كه يك كشور نياز به پرچم و سرود ملي دارد، نياز به يك چشمانداز هم دارد. پرچم يك معني دارد. به بچه ياد ميدهند اين پرچم چيست و بچه بايد سرود ملي را از بچگي ياد بگيرد. چشمانداز را هم از دبستان به نظر من بايد شروع كنند و به بچه ياد بدهند و متناسبش بايد صدا و سيما و مطبوعات و نهادهاي فرهنگساز اين ارزش ملي را معرفي كنند. ما ميگوييم به خاطر كشورمان جان ميدهيم، بايد بگوييم به خاطر تحقق چشماندازِ همين ميهن و در يك افق زماني ترسيم شده براي آينده هم اهتمام داريم و فداكاري هم مي‌كنيم.
وي ادامه داد: گام بعدي اين است كه در اين جهت، مسائل فرعي كه در اداره كشور زياد هم پيش مي‌آيد، حذف شود. من هميشه مي‌‏گويم حكومت نبايد كارهاي خوب انجام بدهد. بعضيها تعجب ميكنند و ميگويند يعني كار بد انجام دهد؟ مي‌گويم نه، فقط بايد كار عالي انجام بدهد يا دست كم كار خيلي خوب. چون كار خوب ممكن است زياد باشد، اما ما بايد كار خيلي خوب انجام بدهيم و عالي انجامش بدهيم. كارهايي هست كه ممكن است خوب باشد، اما ما را به آن چشم‌انداز نرساند؛ اين‌ها را بگذاريم جزو مستحبات. در اداره كشور هم ما واجبات و مستحبات و مباهات و مكروهات و محرمات داريم. تحقق چشمانداز، الزاماتي و پيش‌نيازهايي دارد كه اين‌ها مي‌‏شود مقدمات واجب و در نتيجه خودش واجب مي‌شود.
وي با ذكر مثالي در اين زمينه گفت: الان اگر از يك نفر در خيابان بپرسيد آقا چشمانداز آينده ايران چيست؟ نميداند اصلاً. اما اگر بگوييد پرچم ايران چه رنگي است و سرود ملي چيست؟ مي‌دانند. آرم جمهوي اسلامي را همه ميشناسند. اين‌ها مظاهر هويت ملي ماست. چشمانداز هم بايد بشود جزو مظاهر هويت ملي. متأسفانه جامعه اصلاً بيتفاوتي است و اين خيلي بد است. چشم‌انداز بايد يك مطالبه‌ي ملي از حكومت باشد و ملت بايد بدانند كه اين را بايد از حكومت بخواهند و خودشان هم در جهت اين چشمانداز حركت كنند.
وي با تأكيد بر اين نكته كه چشمانداز نظم و انضباط، تلاش شبانه‌روزي، وجدان و فداكاري و اخلاق ميخواهد، تصريح كرد: سند چشم‌‏انداز همچنين توليد ملي بالا، روابط بينالمللي فعال و پويا، توسعه و رشد سريع اقتصادي مي‌خواهد. نرخ رشدمان الآن سريع نيست. براي اين‌كه به چشمانداز برسيم، بايد نرخ رشدمان بالاي هشت درصد در سال باشد. در اين سالها زير پنج درصد رشد داشته‌ايم. بعد ميگوييم اين چشمانداز را ده ساله تحقق ميدهيم! من اصلاً نميفهمم اين حرفها را چگونه ميگويند؟ جز اين‌كه احساس كنم دارد به شعور كارشناس توهين ميشود، چيزي نمي‌فهمم. يك نفري اگر با سرعت مثلاً صد كليومتر در ساعت از تهران به قم برود، يك ساعت و نيمه ميرسد. حالا اگر با سرعت چهل برود و بگويد من نيم ساعته ميرسم، يعني چي؟
وزير نفت دولت اصلاحات در ادامه گفت: من معتقدم در مدارس و در كتابهاي درسي و در صدا و سيما و در تمام مراجع فرهنگساز ما كه تأثير دارند، چشمانداز بايد توضيح داده بشود. من يك بار در صدا و سيما به شوخي گفتم اگر از ده تا مدير صدا و سيما بپرسيم چشمانداز چيست، فكر مي‌كنم ندانند و نتوانند درست بگويند كه چيست. يك چيز‌هايي مي‌گويند كه طبق چشمانداز بايد بيست ساله فلان بشويم، اما چشمانداز ديگر بيست ساله نيست، الان شانزده ساله است؛ چهار سالش گذشت. آيا ما به بيست و پنج درصد اهداف رسيده‌ايم؟ بيست درصد چطور؟
وي ادامه داد: چشمانداز چيزهاي خيلي مهمي ميگويد. ميگويد ايراني بايد مفتخر باشد به ايراني بودن خودش. خيلي باارزش است كه ايراني احساس حقارت نكند. ميگويد ما بايد كشور اول منطقه باشيم. نه از نظر سياسي و فرهنگي، دقت كنيد. نگفته سياسي و فرهنگي، چون در سياست و فرهنگ الان هم مي‌توانيم ادعا كنيم كه اوليم. سياسي و فرهنگي شاخص‌هايش خيلي پيچيده است، اما خيلي وقت است كه شاخص‌هاي اقتصادي كمّي شده است.
زنگنه گفت: ما ميخواهيم الهام‌بخش باشيم و در تعامل با جهان باشيم. همه‌ اين‌ها مفاهيم باارزشي است. بعد ميگويد ما ميخواهيم دفاعمان اين‌طور باشد، امنيت اجتماعيمان آن‌طور باشد، اشتغال و عدالتمان چطور باشد، جامعهاي نباشيم كه فقط درآمد سرانه‌مان بالا رفته باشد، بلكه همه مردم در وضعيت خوبي قرار بگيرند. اين سند همه چيز را خوب بيان كرده و واقعاً يكي از بهترين چشماندازهايي است كه در كشورهاي در حال توسعه نوشته شده است. نه اين‌كه يك حرفهاي قشنگي براي هم زده باشيم، اين‌ها عملي است. وقتي ميگوييم نرخ رشد هشت تا هشت و نيم درصد، به اين معني نيست كه ما داريم در فضايي زندگي ميكنيم كه اطرافيانمان چنين رشدي نداشته‌اند. الان تركيه و پاكستان هر دو رشد هشت درصدي داشته‌اند. پس معلوم است خيلي دور نيستيم از واقعيات اين منطقه. نيامديم رشد ژاپن را معيار بگيريم كه اصلاً هيچ ربطي به ما ندارد. تركيه و پاكستان هر دو همسايه‌ ما هستند، اگرچه رقيب ما هم هستند. الآن در منطقه اگر بخواهيم درست بگوييم، در اقتصاد اول تركيه است و بعد عربستان.
وي خاطر نشان كرد: اسرائيل اصلاً رشدش قابل مقايسه با ما نيست. از نظر تكنولوژي بالاست، ولي از نظر رقم اقتصاد اقتصاد تركيه سيصد ميليارد دلار است و اسرائيل در اين حد نيست و خيلي پايين‌تر است.
زنگنه در پاسخ به اين سؤال كه بر اساس سند چشم‌‏انداز در انرژي و در سياستهاي انرژي چه خلأهايي را بايد پر كنيم و چرا در خود سند چشمانداز خيلي واضح و صريح به انرژي هسته‌‏اي اشاره نشده است؟ گفت: سند چشمانداز اصلاً نيامده وارد بخشهاي مختلف بشود، اما من دو نكته بگويم؛ يكي اين‌كه بخش نفت و گاز و پايين‌دستيهايش اولين بخش كشور بود كه در دهه هفتاد سياست‌هاي كلي‌اش را رهبري ابلاغ فرمودند. بعد از ابلاغ چشمانداز هم شايد تنها جايي كه ما يك سند چشمانداز ده‌ساله براي آن نوشتيم، صنعت نفت بود كه در يك افق ده ساله اهداف كمي پخش را نيز ارائه داديم.
وي تصريح كرد: رهبر انقلاب هم در يكي از صحبتهاشان -در همان بحث توضيح اصل چهل و چهار براي مديران- اشاره كردند به اين‌كه صنعت نفت بايد در ده سال مثلاً صد و هفتاد ميليارد دلار سرمايهگذاري كند. اين عددي بود كه ما در اين چشمانداز ده ساله هم نوشتيم. اين‌كه بعد از دو دوره‌ي ده‌ساله در پتروشيمي كجا بايد باشيم و در نفت و گاز و در تكنولوژي و صادرات به كجا بايد برسيم، همه را نوشتيم.
عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام در پاسخ به اين سؤال كه آيا اين صد و هفتاد ميليارد دلار براي اين است كه قابليتهاي فعلي‌ را حفظ كنيم؟، گفت: اين رقم سرمايه‌گذاري لازم براي رسيدن به هدفهاي چشمانداز است؛ البته در ميان‌دوره ده‌ساله‌اش. ما براي بيست سال هدف كمي نداديم و فقط جايگاه داديم. گفتيم مثلاً ما در اوپك دوم ميمانيم، اما صادراتمان را مثلاً به هفت درصد ميرسانيم و توليدمان در گاز ميشود اين‌قدر. در صادرات و توليد پتروشيمي مثلاً اول ميشويم. در صنعت و فنآوري نفت و گاز اول بايد بشويم در منطقه. اين‌ها را به عنوان جايگاه داديم. بعد براي ده سال گفتيم مثلاً توليد نفتمان هفت ميليون و توليد گازمان هزار و سيصد متر مكعب در روز باشد و ارزش توليدات پتروشيميمان به بيست ميليارد دلار برسد. بعد اين‌ها را جمع زديم گفتيم و ميشود صد و هفتاد ميليارد دلار سرمايه‌گذاري. من اين را رفتم خدمت آقا هم توضيح دادم كه اين كارها را ما كرديم، اين‌ها قدم اول هست.
وي ادامه داد: نكته دوم در رسيدن به چشمانداز اين است كه نفت ميتواند نقش تعيين كننده‌اي داشته باشد. البته نه اين‌كه كشور را روزبه‌روز بيشتر وابسته كند به نفت، بلكه درآمد نفت اگر درست مديريت بشود، ميتواند منابع لازم براي تحقق اهداف چشمانداز را تأمين بكند؛ بي اين‌كه وابستگي كشور را به نفت زياد كند.
زنگنه گفت: اقتصاد ما در سه زمينه‌ اصلي به نفت وابسته است كه يكي توليد ناخالص داخلي است. نزديك به پنجاه درصد از توليد ناخالص داخلي ايران نفت و گاز است. دوم نقش نفت در تراز بازرگاني خارجي كشور است كه بيش از هشتاد درصد صادرات كشور را نفت خام، گاز طبيعي و فرآوردههاي نفتي تشكيل مي‌دهد. سوم نقش نفت در تأمين منابع ريالي بودجه‌ عمومي دولت كشور است كه چند سال پيش به زير پنجاه درصد رسيده بود. اما الآن به‌شدت بالا رفته و به نزديك شصت و پنج تا هفتاد درصد رسيده است.
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا ممكن است اين درآمدها در عمران و آباداني كشور هزينه شود و ظرفيت‌هاي ما براي توسعه را بالا ببرد؟، اظهار داشت: اگر اين پولها را خرج طرحهاي عمراني هم بكنيم، به نظر من انحراف است. بايد اين پولها برود در صندوق ذخيره و صندوق ذخيره وام بدهد به بخش خصوصي. جالب است بگويم بعد از چشمانداز ما سياستهايي را در مجمع نوشتيم براي برنامه و در جهت الزامات و تحقق اهداف چشمانداز كه اولين و مهمترينش كه تصويب و ابلاغ هم شده، اصل چهل و چهار است. اصل چهل و چهار فقط خصوصي‌سازي نيست؛ خصوصي‌سازي بيست درصدش هست و هشتاد درصدش سياست‌هايي است كه ابلاغ شده و مربوط به آزادسازي اقتصادي است و سياستهاي كلان اقتصاد براي بخش خصوصي. سياستهاي اصل 44 جايگاه دولت را بازتعريف ميكند. دولت بايد در اقتصاد، تصدي‌گري‌اش را كم كند. اقتصاد ما در افق چشمانداز بايد به قيمتهاي امروز بشود حدوداً هزار ميليارد دلار.
وي گفت: ارزش توليد ناخالص داخلي ايران الان حدود دويست ميليارد دلار است كه دست‌كم صد ميلياردش از نفت است. اين نفت ميتواند اضافه بشود و به صد و پنجاه ميليارد دلار برسد. اگر در دويست ميليارد دلار توليد ناخالص داخلي توليد نفت، صد و پنجاه ميليارد دلار بشود، وابستگي اقتصاد ما به نفت اضافه شده، اما اگر در هزار ميليارد دلار توليد ناخالص داخلي توليد نفت به صد و پنجاه ميليارد دلار برسد، فقط پانزده درصد است و هيچ مشكلي نيست. نفت ميتواند از راه‌هاي مختلف به رشد اقتصاد غيرنفتي كمك كند؛ به شرط اين‌كه دولت را در مديريت و درآمدهاي نفتي با حدود و شروطي محدود كنيم. دست‌رسي مستقيم دولت به درآمدهاي كلان نفت زيان‌بار است. دولت بايد به عنوان مباشرت اين پول را در اختيار بخش خصوصي بگذارد تا چرخ صنعت و كارهاي اقتصادي را بگرداند و بازگشت سرمايه را تضمين كند.
وي ادامه داد: من هميشه گفته‌ام نفت ميتواند يك موتور TAKE OFF سريع باشد و ما را از اين ارتفاع پاييني كه هستيم، يك دفعه ببرد در ارتفاع سي هزار پا. ولي چه مي‌شود اگر بد عمل كنيم؟ هر چيزي كه خدا به انسان داده، ميتواند خوب استفاده كند يا بد. ميتواند از هر چيزي در جهت درست استفاده كند يا در جهت غلط. مديريت منابع و درآمدهاي نفت بستگي دارد به اراده ما. يكي از چيزهايي هم كه ميگويم در جهت چشمانداز حركت نميكنيم، همين است. با بزرگ كردن اقتصاد دولتي نميشود به چشمانداز رسيد. با رشد اقتصادي پايين نميشود به چشمانداز رسيد. با اضافه كردن انتظارات مردم و اين‌كه به مردم بگوييد بنشينيد تا ما همه چيز را برايتان درست كنيم، به چشم‌انداز نمي‌رسيم.
وي تصريح كرد: چشمانداز يعني يك ياعلي و اين‌كه همه كمربندشان را محكم ببندند و شروع كنند به كار و تلاش بيشتر و خلاقيت به خرج دادن. با توزيع پول به اين صورت كنوني، چشمانداز تحقق پيدا نميكند. ما با اتكاي صرف به منابع زيرزميني نميتوانيم به چشم‌‏انداز برسيم. اين‌گونه، منابعي مثل نفت در جهت TAKE OFF ما نميتواند عمل كند. اين شامل گاز هم ميشود. همه‌‌ چيزهاي مربوط به نفت و پتروليوم؛ يعني نفت و گاز و صنايع وابسته.
وي در پاسخ به اين سؤال كه اينكه تازه الزامات را با گذشت پنج سال از ابلاغ سند نوشته‌ايم، نشانه‌ چيست؟، خاطر نشان كرد: اين يك نقص است، ولي بالاخره اهتمام همه و مسئله اصلي بايد چشمانداز باشد. از هر چيز ديگري در كشور كوتاه بياييم، از چشم‌انداز نبايد بگذريم. غير از چشم‌انداز اصلاً چقدر چيزهاي مهم داريم در كشور؟ ما دچار اغتشاش ذهني در مديريت كشور شده‌ايم و چشمانداز انضباط ذهني و فكري به ما ميدهد. چشم‌انداز يعني مشخصاً داريم به اين‌جا ميرويم و ديگر به حاشيه نرويم. حالا كه راه افتاده‌ايم، بايد به طرف مقصد برويم. مقصد هم مبهم نيست.
وي گفت: تأمين انرژي در زيربناهاي توسعه قطعي و انكار ناشدني است. حالا چقدرش هستهاي و چقدرش انرژي‌هاي ديگر، بحث‌هاي كارشناسي خودش را دارد كه ذيل چشم‌انداز مطرح مي‌شود.
وي با اشاره به الگوي ساير كشورها براي ترسيم سند چشم‌‏انداز گفت: در همسايه‌ها نميدانم اما در مالزي و ژاپن و ايالتهايي از آمريكا سند چشم‌‏انداز داشته‌اند. در همسايگي ما تركيه سالهاست افقي براي خودش دارد كه عضو شدن در اتحاديه‌ اروپاست. اين را هدفي براي خودش گرفته؛ حالا درست و غلطش را كاري نداريم، ولي خيلي وقت هست كه همه چيزش را دارد در آن جهت شكل ميدهد و خودش را تنظيم ميكند تا بتواند آن اتصال را برقرار كند.
وي افزود: ما براي خودمان يك چشمانداز ملي داريم. هيچ كسي هم نيامده بگويد اين اشكال دارد، همه هم تأييد كردند كه كارشناسي شده است، ولي همت ميخواهد. چشمانداز براي اجرايش به يك فرماندهي نياز دارد. به نظرم خود رهبر انقلاب بايد اين فرماندهي را به عهده بگيرند. در الزامات هم نوشته‌ايم كه بايد سازوكار مناسب اجراي چشم‌انداز توسط ايشان طراحي بشود. ديگر ننوشتيم چطور. اگر خواستند از ما مشورت بگيرند، آماده‌ايم. به هر حال يك سازوكار مناسب مي‌خواهيم براي اين‌كه اين سند تحقق پيدا كند. هر كسي مي‌خواهد اين ساز و كار را طراحي و راه‌اندازي بكند، بايد زودتر انجامش دهد.
وي در پاسخ به اين سؤال كه به نظر مي‌رسد كه تجربيات اجرايي اين پنج سال اول چشمانداز چندان مطلوب نيست. بهترين كار براي رفع كمبودهايي كه داشتيم و براي اين‌كه در آينده حركتمان را به‌سازي كنيم، چيست؟، اظهار داشت: بالاترينش اهتمام است. آن سازوكار بايد درست بشود. بايد سازوكاري داشته باشيم كه با هر چيزي خارج از چهارچوب اين سند برخورد كند و جلويش را بگيرد. اين هم فقط در اختيار رهبري است.
وي با اشاره به اينكه اين بحث فراتر از نظارت مجلس است؟، گفت: بايد يكي بالاتر از مجلس اين فرآيند را هدايت و كنترل كند كه به نتيجه برسد. شايد اول انقلاب چيزي به نام رهبري براي دنيا نامفهوم بود، اما امروزه رهبري در عرف مديريت دنيا معني دارد.
وي در پاسخ به اين كه آيا مجمع تشخيص مصلحت به عنوان بازوي نظارتي رهبري نميتواند اين‌كار را بكند؟، تصريح كرد: مجمع نهادي نيست كه بتواند نظارت با ضمانت اجرايي داشته باشد. دست‌كم الآن اين‌طور نيست. ما پيگيري ميكنيم و خدمت رهبر انقلاب بارها تخلفات را گفته‌ايم كه اين روندها دارد تحقق سند را مخدوش مي‌كند. تفويض اختيارات رهبري در اين مورد به مجمع، لزومي ندارد؛ امري است كه خودشان ميدانند. ما مي‌توانيم خدمتشان گزارش كنيم، ولي ايشان بايد تصميم بگيرند. بالاخره چشمانداز جايگاهي است كه بايد به آن رسيد. تمام اهتمامها و توجهها بايد متوجه اين باشد. عزم و اراده‌ي اصلي كشور اگر در جهت تحقق چشمانداز باشد، سند تحقق مي‌يابد. خود رهبري هم به عنوان فرمانده، اين روند را اداره مي‌كنند.

كد خبر: 456169
شنبه 18 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايلنا]

[مشاهده در: www.ilna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 186]