گیاهان گوشتخوار

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: گیاهان گوشتخوار
در دنیا ۴۵۰ گونه گیاه گوشتخوار متعلق به ۱۵ جنس و شش خانواده نهان دانگان دولپه ای وجود دارد که در اینجا ذکر یکی از آنها متعلق به خانواده Draseraceae می باشد .

شکار گیاهان گوشتخوار در حقیقت حیوانات بسیار کوچک و اغلب اوقات حشرات هستند.حتی برای این گیاهان نام گیاهان حشره خوار به جای گیاهان گوشتخوار پیشنهاد شده است ولی هنوز استعمال گیاهان گوشتخوار عمومیت بیشتری دارد .

یک گروه از پژوهشگران دانشگاه هاروارد با بررسی نحوه عمل گیاهان حشره خوار به راز سرعت زیاد این گیاهان در به دام انداختن حشرات پی برده اند. زیست شناسان تاکنون بر این باور بوده اند که گیاهانی نظیر "دام ونوس " که در زمره گیاهان مرداب زی هستند و میتوانند مگس های میوه یا حشرات کوچک دیگر را در گلهای زیبای خود به دام اندازند و آنها را ببلعند، با ساخت و کاری نظیر حرکت عضلات بدن آدمی، باز و بسته می شوند.

اما لکشمینا رایانا مهدوان و همکارانش از دانشگاه هاروارد در بررسی رفتار این گلها با استفاده از دوربینهای با سرعت زیاد به این نکته پی بردند که سرعت بسیار زیاد گلهای حشره خوار در بستن لبه های خود و اسیر کردن حشره به دام افتاده ناشی از تغییر سریع شکل انحنای لبه بیرونی آنهاست .

این گلهای حشره خوار نظیر توپ تنیس سوراخ شده ای که رویه قسمت داخلیش بیرون کشیده شده باشد، انحنای خود را از حالت تقعر به تحدب تغییر می دهند. این تغییر تنها یک دهم ثانیه به طول می انجامد که به مراتب از زمانی که حشره به دام افتاده برای نشان دادن واکنش و فرار از محبس نیاز دارد، کوتاه تر است .
هرچند این محققان هنوز نتوانسته اند این نکته را مشخص سازند که در تراز سلولی چه تغییراتی در گلهای این گیاهان بوجود می آید که امکان چنین تغییر سریعی را برای آنها پدید میآورد اما موفق شده اند مدلی ریاضی را برای توصیف نحوه عمل این گلها تکمیل کنند.

با کمک این مدل ریاضی میتوان با در نظر گرفتن شکل بیرونی گلهای حشره خوار میتوان این نکته را پیش بینی کرد که سرعت بسته شدن لبه های بالایی گلها چه اندازه خواهد بود و چه زمانی پس از ورود حشره به درون گیاه ، گلهای آن بسته می شوند.

بر اساس این مدل، گلهای حشره خوار ظاهرا به صورت یک مکانیزم تاخیری عمل میکنند. به این معنی که ورود حشره ، ساخت و کاری را به کار میاندازد که تنظیم کننده شمارش معکوس زمان بسته شدن گیاه است . در آزمایشهایی که با استفاده از این مدل به انجام رسیده نتایج حاصله مورد تایید قرار گرفته است .

به گفته مهدوان، این نوع گیاهان حشره خوار برای داروین بسیار اعجاب انگیز بوده اند و او مطالعات زیادی بر روی آنها انجام داد، اما هنوز برای ما روشن نیست که چه چیز گیاه را تحریک میکند که از خود واکنش نشان دهد و این ساخت و کار چگونه تطور یافته و شکل گرفته است .

گیاه Dianea muscipula که به نام ونوس حشره خوار نامیده میشود ، گیاه کوچکی است که اندازه آن از ۱۵ سانتیمتر بیشتر رشدنمی کند و مناطق انتشار آن محدود به برکه های تورب دار کارولینا در خاور آمریکا میباشد .

این گیاه اولین بار توسط A . Dalilisفرماندار کارولینای شمالی کشف شد و در نامه ای که در ۲۴ ژانویه ۱۷۶۰ به P. Gallnsan نوشته نام Flytrapsensitive به آن داده است. متاسفانه این نام تا سال ۱۸۴۳ منتشر نشد .

مقداری از این گیاه به انگلستان فرستاده شد و به باغVew منتقل گردید.

Jahn Ellis تاجری که به گیاه شناسی علاقه داشت مشخصات آن را در ۱۷۷۰ برای Linnee ارسال داشت . با وجود این Linnee گوشتخواری این گیاه را باور نداشته و این گیاه جالب و زیبا و عجیب را Miraculum imaturae یا معجزه طبیعت نام نهاده است.

برگهای این گیاه بدون ساقه بوده و مستقیمأ از روی زمین خارج میشود و شامل یک پهنک کشیده باله دار که در انتها پهن شده و تشکیل دو پهنک جداگانه به طول در حدود ۲ سانتیمتر می دهد.

این پهنک های کوچک می توانند در طول رگبرگ اصلی تا شود. سطح فوقانی آنها دارای غده های کوچک قرمز رنگی می باشد که باعث هضم حشرات می شود.

مابین غده های قرمز و کناره های برگ قسمت کوچکی وجود دارد که محل نکتار ( شیره ـ نوش )گل می باشد. پیرامون هریک از این پهنک ها پُرزهای (خارهای نازک و ظریف) سختی وجود دارد و در قسمت مرکزی دارای سه عدد و گاهی چهار عدد پُرزهای حسی برآمده میباشد.

زمانی که حشره به این موهای حساس برخورد کند پهنک ها مانند اوراق یک کتاب روی هم تا شده و حشره در آن زندانی می گردد و غده ها مایعی اسیدی ترشح می کنند که احتمالا همراه با عمل باکتریها باعث هضم حشره میشوند .

پس از ۵ تا ۱۵ روز گاهی ۳۰ روز درهای زندان به آهستگی باز میشود ، درحالی که فقط بقایای جسد زندانی دیده می شود .پس از هر شکار برگها شکل اولیه خود را بدست می آورند و بعد از ۲ تا ۳ بار استفاده قهوه ای رنگ و پژمرده شده و باید چیده شوند و به جای آنها برگهای جدیدی می روید. حشرات بخاطر بو و رنگ گیاهان گوشتخوار به سوی آنها جلب شده و شکار می گردند .

گیاهان گوشتخوار معمولا در تورب زارهائی میرویند که از نظر ازت بسیار فقیر می باشند و این گوشتخواری کمبود ازت مورد نیاز آنها را جبران می کند و باید در گوشتخواری این گیاهان وسیله بقای آنها را در زمین های فقیر جستجو نمود.

بعضی ازخصوصیات این گیاهان بسیار شگفت انگیز است. به عنوان مثال در حالی که تماس قسمتی از یک موی سر که فقط چند هزارم میلی گرم وزن دارد ، برگها را به حرکت می آورد و ریزش قطرات درشت باران بر روی آنها بی اثر است.

ونوس حشره خوار Dianea muscipula احتیاج به هوای گرم و مرطوب و آفتابی دارد و برگهای قهوه ای رنگی که اعمال حیاتی خود را انجام داده اند باید چیده شوند .

رنگ قرمز داخل برگها با نشو و نمای گیاه آشکار می شود. هرگاه گیاه در سایه نگاهداری شود رنگ مزبور سبز باقی خواهد ماند. گلهای کوچکی که در ماه خرداد در روی ساقه های طویلی آشکار میشوند باید چیده شوند تا باعث ضعف گیاه نگردند.

در صورتی که گیاه در محیطی دور از حشرات نگاهداری می شود باید هر دو هفته یک بار به آن یک تکه بسیار کوچک و نازک گوشت خام چرخ شده یا کوبیده بدهند. تغذیه بیش از حد و یا دست زدن به پُرزهای حساس باعث از بین رفتن و مرگ گیاه می شود و باید در مقابل این وسوسه مقاومت کرد . گیاه فوق یکی ازگیاهان مناسب پرورش در تراریوم Terrarium میباشد .

این گیاه احتیاج به رطوبت زیاد دارد و باید آن را در محل آفتابی و یا کمی سایه دار نگاهداری کنیم . خاک مناسب این گیاه تورب و کمی ماسه می باشد در زمستان به حد اقل ده درجه حرارت نیاز دارد.
__________________

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 304]