قيام 15 خرداد؛ نقطه عطف

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: قيام 15 خرداد؛ نقطه عطف

پيروزي انقلاب پر فراز و نشيب مشروطيت ايران در سال 1285 ش / 1906 م و تشكيل نظام سياسي پارلماني برغم تمام فداكاري.ها، جانفشاني.ها و زحماتي كه اقشار وسيعي از مردم كشور متحمل شدند و نيز علي.رغم تدابير و ايده.هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي نوين و مترقيانه.اي كه براي آن انديشيده شده بود، به دلايل عديده داخلي و خارجي نتوانست بر خواسته.ها و آرزوهاي تاريخي ـ اجتماعي مغفول مانده جامعه ايراني پاسخي در خور و تعيين كننده بدهد. اين روند با قدرت.يابي و سپس سلطنت ديكتاتور مآبانه رضاخان كه تفكرات و دستاوردهاي مشروطيت ايران را تقريباً به هيچ گرفت، بيش از پيش به چالش طلبيده شده و ناديده انگاشته شد. دوران دوازده ساله نخست سلطنت محمد.رضا شاه پهلوي هم با تمام تكاپوها و تلاش.هاي صورت گرفته از سوي احزاب، تشكل.ها و گروههاي سياسي، اجتماعي و مذهبي و نيز همراهي اقشار وسيعي از مردم باز هم به دلايل متعدد داخلي و مداخلات و تجاوزكاري.هاي خارجي خيلي زود به پايان بدفرجامي انجاميد و به تبع كودتاي تأسفبار 28 مرداد 1332 نظام سياسي حاكم بر كشور اساساً با اتكاي به پشتيباني حاميان خارجي خود (آمريكا و در درجه بعدي انگلستان) آشكارا و به طور فزاينده در روش استبدادي و خلاف قاعده حكومت.داري گام نهاد و هر آنچه توانست در تضييع حقوق اساسي ملت ايران و نقض قانون اساسي مشروطيت كوشيد و با سركوب قهر.آميز مخالفان و منتقدان سياسي و مجموعه كساني كه به ساختن فردايي بهتر براي كشور مي.انديشيدند، گستاخانه در برابر خواسته.هاي مردم ايران موضع مخالف و در واقع دشمنانه گرفت. با اين احوال و برغم تمام حق.كشي.ها و تضييع حقوقي كه صورت مي.گرفت، هنوز اقشاري از مردم و گروهها و احزاب سياسي، اجتماعي و نيز علما و روحانيون اميدوار بودند جهت نجات دستاوردهاي چندين ده ساله مردم ايران در زمينه.هاي مختلف سياسي و اجتماعي روش.هاي مسالمت.آميز.تر و در واقع كم هزينه.تر جستجو شود اما حكومت با تداوم سركوب.ها و سياست.هاي سخت.گيرانه.تر پيام مي.داد كه نمي.خواهد در راه ناصوابي كه در پيش گرفته است، تجديد نظر كرده و احياناً خواسته.ها و توصيه.هاي مخالفان را مورد عنايت و توجه قرار د هد. با اين احوال عمدتاً بخاطر بحران.هاي زودهنگام سياسي، اجتماعي و اقتصادي كه در اواخر دهه 1330 دامنگير حكومت شده و بالاخص موجبات رنجش و نگراني حاميان خارجي آن ( به ويژه آمريكائيان) را فراهم آورده بالاجبار نوعي فضاي باز سياسي در عرصه كشور ظاهر شد كه البته بسيار كوتاه مدت بوده و به دلايل عديده داخلي و خارجي به سرعت از ميان رفت. در چنين فضايي بود كه حكومت تحت فشار آمريكائيان طرح.هاي اصلاحي چندي در زمينه.هاي مختلف سياسي، اجتماعي و اقتصادي (جهت نجات از بحران گرفتار آمده) مورد توجه قرار داد كه برخي از اين موارد اصلاحي با قانون اساسي مشروطيت ايران در تناقض و تعارض بود. اين طرح.هاي پيشنهادي آمريكاييان كه رژيم خيلي زود مدعي شد خارجيان در طرح آن نقشي نداشته.اند و شخص شاه مبتكر آن بوده است، نام انقلاب سفيد به خود گرفت و اجراي جدي.تر آن با انتصاب اسدالله علم به نخست.وزيري (در 27 تير 1341) آغاز شد. رژيم اميدوار بود بدون برخورد با مانعي جدي آن را به مورد اجرا گذارد و با جلب رضايت خاطر آمريكائيان در راستاي تحكيم موقعيت خود در رأس حاكميت بكوشد. اين در حالي بود كه از اوايل سال 1340 مجلس شوراي ملي منحل شده و ديگر وجود خارجي نداشت و اينك دولت وقت در چارچوب لوايحي كه خود تدوين كرده و مورد تأييد شاه هم قرار گرفته بود، بر آن شده بود بدون جلب نظر مخالفان و نيز تأييد مجلس فرمايشي.اي كه آن هم در آن مقطع وجود نداشت، مقدمات اجرايش را فراهم آورد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 89]