ايران‌شهر - خزر در آستانه مرگ تدريجي

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: ايران‌شهر - خزر در آستانه مرگ تدريجي

ايران‌شهر - خزر در آستانه مرگ تدريجي

شماري از كارشناسان با ابراز نگراني از روند آلودگي زيست‌محيطي درياي خزر معتقدند اين درياچه در آستانه مرگ‌آلودگي و تخريب محيط زيست درياي خزر موجب شده تا شمار آبزيان موجود در اين درياچه روند نزولي پيدا كند و نسل بسياري از آنها منقرض شده يا در معرض انقراض قرار گيرد. نيازسنجي‌ها نشان مي‌دهد كه رفع چالش‌هاي اين گنجينه ارزشمند محيط زيست جز با تعامل و هم‌انديشي كشورهاي حاشيه درياي خزر و عزم فراملي و بين‌المللي محقق نمي‌شود. اين در حالي است كه روزانه صدها هزار مترمكعب انواع آلاينده‌هاي شيميايي و صنعتي و نفتي از طريق حوزه‌هاي آبريز به اين درياچه بسته وارد مي‌شود. برآيندها نشان مي‌دهد كه در صورت كم‌توجهي و سهل‌انگاري نسبت به اين ذخيره ارزشمند زيست‌محيطي در آينده نزديك شاهد از دست دادن كامل اين سرمايه بين‌المللي خواهيم بود همچنين يافته‌هاي پژوهشي نيز نشان مي‌دهد كه در صورت تداوم ورود آلاينده‌ها، صيد بي‌رويه و قاچاق، ميزان صيد ماهيان خاوياري تا دهه آينده در درياي خزر به صفر خواهد رسيد. طبق آمار بيش از9۰ درصد ذخاير جهاني ماهيان خاوياري در درياي خزر وجود دارد اما استحصال ماهيان خاوياري، استخواني و كيلكا از درياي خزر به دليل صيد بي‌رويه آنها از 90 هزار تن در 10 سال گذشته به حدود 20 هزار تن در سال جاري كاهش يافته است. به تاكيد كارشناسان، پويايي درياي خزر با حفظ تنوع گياهي و جانوري و گونه‌هاي توليدكننده اوليه، امكان پذير است و حفظ سلامت اكوسيستم خزر پيش‌نياز توسعه پايدار است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه توسعه مهارگسيخته خزر، تعادل اكولوژيكي اين دريا را برهم زده و تداوم اين روند مشكلات عديده‌اي را براي حاشيه‌نشينان خزر ايجاد كرده است.

پنج ميليون تن آلاينده از استان‌هاي شمالي ايران به درياي خزر مي‌ريزد
بر اساس آمار انستيتو درياي خزر، سالانه پنج ميليون تن مواد آلاينده از استان‌هاي شمالي ايران وارد درياي خزر مي‌شود و اكنون زنگ خطر ناشي از مرگ تدريجي خزر به صدا درآمده و تداوم روند آلودگي، اين دريا را به زباله‌داني در آينده تبديل مي‌كند. از آنجا كه بيش از 700 كيلومتر از نوار ساحلي خزر در استان‌هاي شمالي واقع است، تشكيل كارگروه ويژه براي بررسي و پيگيري مسائل درياي خزر امري الزامي است. همچنين با توجه به نقش درياي خزر در توسعه صنعت گردشگري، توسعه زيرساخت‌ها و برنامه‌ريزي براي بهره‌مندي از ظرفيت‌ها و پتانسيل‌هاي اين صنعت پايدار در حاشيه خزر از جمله استان گلستان ضرورت دارد. اين در حالي است كه سهم استان‌هاي شمالي از جمله گلستان از صنعت گردشگرپذير در كرانه خزر ناچيز يا صفر است. مسائل مربوط به تحولات منطقه و رژيم حقوقي درياي خزر، حمل و نقل دريايي و ترانزيت كالا و مروري بر منابع زنده درياي خزر از جمله مواردي است كه بايد به آن توجه ويژه شود.
نبود ايستگاه دائم پايش آلودگي آب در درياي خزر نيز از مسائلي است كه برنامه‌ريزان بايد در برنامه‌ها اين اصل را مدنظر قرار دهند. زنگ خطر ناشي از مرگ تدريجي خزر به صدا درآمده و تداوم روند آلودگي اين دريا را به زباله‌داني در آينده تبديل مي‌كند. به هرروي خزر براي رهايي از بند چالش‌ها و مشكلات نيازمند عزم ملي، برنامه مدون اصولي و تدبير كلان‌نگر است. 114 گونه، 63 زيرگونه و 14 نژاد از كمياب‌ترين ماهيان جهان در درياي خزر زيست و زادآوري مي‌كنند.
ضرورت راه‌اندازي ايستگاه‌هاي دائم پايش آلودگي آب
يك كارشناس محيط‌زيست دريايي راه‌اندازي ايستگاه‌هاي دائم پايش آلودگي آب در درياي شمال را ضرورتي اجتناب ناپذير دانست. محسن حقي گفت: متاسفانه بحران آلودگي آب در همه جاي دنيا وجود دارد و در مناطقي كه سيستم‌هاي پايش و حفاظتي و همچنين كنترل كمتر است آلودگي توسعه پيدا مي‌كند. در اين خصوص مطالعات زيادي انجام شده و در حال انجام است به طوري كه از سال گذشته هر دو يا سه ماه يكبار در جنوب براي سنجش ميزان آلودگي نمونه‌برداري انجام مي‌شود. به تاكيد اين كارشناس در حال حاضر بيشترين آلودگي‌ها از ناحيه كشورهاي حاشيه شمالي وارد درياي خزر مي‌شود و آلاينده‌هاي شيميايي، آب توازن كشتي‌ها و ورود نفت، بيشترين نقش را در آلودگي اين دريا دارد.
حقي يادآور شد: موجوداتي كه در بستر درياي خزر زندگي مي‌كنند بيشتر در معرض خطر نابودي قرار دارند، زيرا اين موجودات به محض قرار گرفتن در محيطي با آلودگي اندك به سرعت از بين مي‌روند بنابراين لازم است كه در اين خصوص مسوولان اقداماتي جدي انجام دهند.
تشكيل گروهي ويژه براي پيگيري مسائل درياي خزر ضروري است
سيدمحمد كريمي استاندار مازندران گفت:بيش از 380 كيلومتر از نوار ساحلي خزر در اين استان واقع شده، بنابراين ضرورت دارد با همكاري استان‌هاي ديگر كارگروه مورد نظر شكل بگيرد. اهداف مورد نظر در اين نشست و اجلاس بايد پيگيري شود تا در برنامه‌هاي آينده در اولويت قرار گيرد. آيت‌الله سيدكاظم نورمفيدي نماينده ولي فقيه در استان گلستان نيز گفت: دريا در اسلام مكان مقدسي است و بايد از اين سرمايه به نحو مطلوب استفاده شود. آلودگي درياي خزر از جمله مشكلات اين دريا بوده كه براي كاهش آن بايد برنامه‌ريزي شود و استان‌هاي شمالي در قبال مسائلي نظير آلودگي درياي خزر مسوول هستند و بايد فكري در اين زمينه اتخاذ شود. آلودگي درياي خزر بر ميزان ذخاير آبزيان اين دريا تاثير منفي گذاشته است، به عنوان نمونه ميزان برداشت خاويار از درياي خزر نسبت به دهه گذشته يك‌چهارم كاهش يافته است. نورمفيدي به سهم استان گلستان از درياي خزر اشاره كرد و افزود: سهم درآمدي استان از ذخاير اين استان ناچيز است و بايد در زمينه توسعه گردشگري در اين بخش برنامه‌ريزي شود.
به هر ترتيب وجود درياي خزر يا درياچه‌اي با اين وسعت و قابليت موضوعي نيست كه بتوان به سادگي و بدون توجه از آن گذشته اما حفظ اين سرمايه‌هاي عظيم نيازمند توجه بيشتر مسوولان و دست‌اندركاران و برنامه‌ريزي در سطح كلان است و نبايد اين سرمايه گرانبها را از دست داد.
* برگرفته از گزارش مهر
پنجشنبه 16 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 181]