نقاط ضعف و قوت هدفمند کردن یارانه.ها

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: نقاط ضعف و قوت قانون هدفمند کردن یارانه.ها هم.چنان یکی از مسائل مورد بحث اقتصادانان است. برخی از اقتصادانان مدت.ها است که معتقدند زمان اجرای این.طرح مناسب نیست برخی دیگر برکلیت آن اصرار می.ورزند و تبعات ناگهانی آن را مد نظر دارند، عده.ای دیگر از اقتصادانان آن را ناقص می.دانند و به هر ترتیب هر تحلیل.گر اقتصادی در این باره نظر خاص خود را دارد.

به گزارش فرارو، دکتر جواد صالحی اصفهانی اقتصادان شاخصی که دارای کارنامه درخشانی در خارج از کشور است (دکترای اقتصاد از دانشگاه .هاروارد، و پژوهش به عنوان پروفسور اقتصاد در دانشگاه ویرجینیاتک، سابقه تدریس در دانشگاه.های آکسفورد و پنسیلوانیا و..) در این باره نگاه معتدل.تری دارد.

صالحی اصفهانی در گفت..وگوی مفصلی با روزنامه دنیای اقتصاد نقاط ضعف و قوئت هدفمند کردن یارانه.ها را بررسی کرد. وی نگاه نسبتا مثبتی به این طرح دارد اما نسبت به شیوه.های اجرای آن انتقادات و ابهاماتی دارد.

این پژوهشگر اقتصاد ضمن درک دغدغه.های اقتصادانان درباره هدفمندی برخلاف بسیاری از تحلیل.گران داخلی که زمان اجرای این طرح را نامناسب می.دانند، ایجاد شرایط بهتر در آینده برای اجرای چنین طرحی را بعید می.داند.

وی گفت: «فکر می.کنم که اگر بخواهیم بیش از حد در مورد زمان ایده.آل برای آغاز اجرای چنین طرحی وسواس به خرج دهیم، چه بسا هیچ وقت این زمان مناسب فرا نرسد؛ مخصوصا که اصلاح سیاست اشتباهی که برای چند دهه در اقتصاد کشور حاکم بوده، روز به روز سخت.تر خواهد شد.»

صالحی درباره پرسش.های پیرامون افزایش تورم پس از اجرای هدفمندی اظهار کرد که من هم تردید ندارم که اجرای طرح هدفمندی منجر به افزایش تورم خواهد شد، اما باید توجه کنیم که بحث اصلاح قیمت انرژی در ایران، مساله.ای. است که دیر یا زود باید انجام شود و هر زمان که بخواهیم چنین اصلاحی را انجام دهیم، افزایش تورم امری گریزناپذیر خواهد بود.

وی هدف از هدفمند کردن یارانه ها را تلاش برای کاهش مصرف انرژی و بهبود شرایط توزیع درآمد در ایران دانست و اضافه کرد که باید توجه کنیم که مصرف انرژی در بین دهک.های درآمدی بالاتر، به مراتب بیشتر بوده و در نتیجه، ثروتمندان بسیار بیشتر از فقرا از یارانه انرژی استفاده می.کنند. در نقطه مقابل، در مورد یارانه غذا و دارو، می.توان گفت که سهم بیشتری از این یارانه.ها نصیب دهک.های درآمدی پایین.تر می.شود. بنابراین می.توان گفت که حذف یارانه.های انرژی و اختصاص دادن بخشی از درآمد حاصله به دهک.های درآمدی پایین، باعث بهبود توزیع درآمد می.شود.

این تحلیل.گر اقتصادی در ادامه اظهاراتش با انتقاد از نحوه اجرای هدفمند کردن یارانه. به بحث خوشه بندی.ها اشاره کرد و گفت: «عملکرد اشتباه و شتابزده در مورد خوشه.بندی بر مبنای فرم.های پرشده توسط خانوارها باعث شد که حرف و حدیث.های زیادی در این زمینه به وجود آید و عملا طرح خوشه.بندی درآمدی خانوارها با شکست مواجه شود. تا جایی که من اطلاع دارم، بخش قابل.توجهی از مردم پس از اعلام نتایج خوشه.بندی، به این نتایج معترض بودند و حتی بلافاصله لطیفه.هایی در مورد خوشه.بندی در میان مردم رایج شد که نشانه. بی.اعتمادی بخش زیادی از شهروندان به نتایج خوشه.بندی خانوارها بود.»

صالحی معتقد است که این شرایط باعث شد که دولت تدریجا به این سمت حرکت کرد که بحث اختصاص یارانه نقدی به دهک.های درآمدی پایین را کمرنگ کرده و به سمت پرداخت یارانه نقدی به همه خانوارها حرکت کند. به این ترتیب مبلغ یارانه نقدی پرداختی به خانوارهای فقیر کاهش خواهد یافت و تاثیر این طرح بر کاهش فقر، بسیار کمرنگ.تر خواهد شد.

این کارشناس یکی دیگر از نقاط ضعف در اجرای هدفمندی را عملکرد غیر شفاف دانست و اضافه کرد که متاسفانه تا به امروز هیچ.گاه در رسانه.ها مطلب مستندی در مورد میزان یارانه نقدی پرداختی به هر خانوار و نیز چگونگی اختصاص یارانه نقدی بیان نشده است. ابهامات زیادی هم در مورد چگونگی و میزان افزایش قیمت حامل.های انرژی وجود دارد. از طرف دیگر هنوز این ابهام وجود دارد که آیا قرار است یارانه.ها به همه دهک.ها به طور مساوی پرداخت شود یا به طور نامساوی؟ یا این ابهام که در صورت پرداخت نامساوی، مبنای قرار دادن هر خانواده در یکی از دهک.های درآمدی چه خواهد بود؟

با این حال صالحی اصفهانی معتقد است برنامه اولیه دولت برای اجرای هدفمندی مناسب.تر است. وی امیدوار است که دولت به برنامه اولیه خود بازگردد و پرداخت یارانه نقدی را فقط به افراد دارای درآمد پایین منحصر نماید تا تاثیر قابل.توجهی در کاهش میزان نابرابری در ایران را شاهد باشیم.

این پژوهشگر اقتصادی بدترین روش برای هدفمند کردن یارانه.ها را پرداخت نقدی به تمام دهک.های جامعه دانست و گفت: «بدترین حالت ممکن این است که دولت یارانه نقدی را به همه دهک.های درآمدی بپردازد و به این ترتيب سهم دهک.های درآمدی پایین را کاهش دهد. یک درجه بهتر، این است که یارانه نقدی فقط به دهک.های درآمدی پایین اختصاص یابد. باز هم یک درجه بهتر، این است که یارانه نقدی به همه افرادی که فقیر محسوب می.شوند و به سن قانونی رسیده.اند، به صورت جداگانه پرداخت شود. اما به نظر بنده، بهترین حالت ممکن این است که پرداخت یارانه نقدی به حداقل ممکن برسد و به جای آنکه پول را مستقیما به ساکنان مناطق محروم پرداخت کنیم، همین پول را برای بهبود شرایط عمومی مناطق محروم هزینه كنيم.»

صالحی اصفهانی همچنین درباره احتمال ورشکستگی بنگاه های اقتصادی پس از اجرای هدفمند نیز اظهار کرد که ممکن است برخی از صنایع دچار فشار شوند. اما به نظرم مهم.ترین راهکارهای کاهش. ورشکستگی بنگاه.های اقتصادی و بیکار شدن كاركنان آنها در اثر اجرای طرح هدفمندی، عبارتند از: افزایش ملایم و تدریجی قیمت حامل.های انرژی و پرهیز از شوک.های قیمتی شدید، ارائه اطلاعات دقیق به بنگاه.ها در مورد میزان افزایش قیمت انواع انرژی، ارائه جدول زمانی در مورد زمانبندی دقیق افزایش قیمت انرژی و نیز پرهیز دولت از کنترل بخشنامه.ای قیمت کالا و خدمات پس از اجرای طرح هدفمندی.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 426]