ديدار از طبس

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

شهري نو با تاريخي كهن

سرمایه-محمد قدمعلي:نگاه مسافرها در بدو ورود به شهر به تميزي و تازگي محيط مي.افتد، گويي كه اين شهر، شهري جديد است كه البته با رعايت تمام اصول از جمله موقعيت.يابي بسيار مناسب ساخته شده است. اما اندكي تامل همه.چيز را عوض مي.كند. ديدن سد كريت در نزديكي اين شهر با قدمت 700 ساله.اش كه نشان از زبردستي بسيار زياد معماران ايراني به عنوان اولين سدسازان جهان دارد تاريخي كهن را از دل اين شهر تازه.ساز بيرون مي.آورد.شهرستان طبس در شمال شرق استان يزد در مدار 33 درجه و 35 دقيقهء شمالي و نصف.النهار 56 درجه و 55 دقيقهء شرقي در منطقه.اي با آب و هواي بياباني واقع شده است. منطقه.اي كه براي رسيدن به شهر و آبادي بعدي بايد كيلومترها بدون ديدن هيچ نشاني از حيات طي كني و تنها منظره.اي كه مي.بيني اتصال آسمان و زمين است در افق دوردست.
يكي از بهترين مثال.هاي اين اتصال زمين و آسمان جاده.خور به طبس است بخش اعظم آن در مسيري حدود 150 كيلومتر كه گويي جاده.اي بر كف دست كشيده شده است، قرار دارد. نه آبادي كوچكي، نه قهوه.خانه.اي و نه هيچ پستي و بلندي و حتي اغلب بي.هيچ پيچ و خمي، جاده ادامه مي.يابد. در همين هيچستان است كه ديدن گله.اي شتر كه گاهي بدون رعايت حق.تقدم از جاده هم عبور مي.كنند مسافرها را شگفت.زده مي.كند. از 30 يا 40 كيلومتري خور كه مي.گذري، ديگر تقريباً از اين شترها هم خبري نيست. اندكي پس از اين حدود _30 يا 40 كيلومتر مسير جاده از ميان شوره.زاري مي.گذرد و تا چشم كار مي.كند بلورهاي نمك طرفين جاده را فرش كرده.اند. همچون سنگ.فرش امارتي عظيم كه معلوم نيست معمار آن چگونه سنگ.هاي پنج ضلعي.اش را به اين خوبي به هم جفت و جور كرده است.يكي از زيبايي.هاي طبس همين است كه دل كوير و جايي كه حيات با آن قهر است آن.چنان خوش و خرم سر برآورده است.

از ديگر سو طبس در جايي واقع است كه محور ارتباطي پنج استان يزد، اصفهان، سمنان، خراسان و كرمان است و شايد اين موضوع يكي از دلايل توجه به اين شهر از ديرباز بوده است.ارتفاع طبس از سطح دريا 69 متر است و در شرق آن رشته كوهي به نام «شتري» قرار گرفته. ضلع شرقي چاله بزرگ طبس را تشكيل مي.دهد. رشته كوهي كه در امروز در دو نقطه از آن (چيروك در جنوب شرق و از ميغان در شمال شرق طبس) دو سد بتني و خاكي به نام.هاي كويت و نهرين ساخته شده است. ديدن سد نهرين با آب نسبتاً مناسب پشت آن در آن ناحيه خود شگفتي ديگري است.كه ديدار از اين ديار به همراه دارد.سد كريت جلوي سد تاريخي و كهن كريت ساخته شده است. اين سد قديمي.ترين سد تاريخي جهان است و به لحاظ وسعت آبگيري قدمت (حدود 700 سال) منحصر به فرد دارد. سدي كه ابتكار ايرانيان را در ايجاد بندهاي قوسي اثبات مي.كند.اما چرايي تازگي اين ديار كهن زمين.لرزهء بزرگ 25 شهريور 1357 است كه باعث ويراني كامل طبس و روستاهاي اين شهرستان شده كه طبيعتاً پس از اين سال همه چيز از نو ساخته شده است.در بعضي روستاها، مثل روستاي اصفهك در جنوب طبس روستاي مخروبهء قديمي را رها كرده و روستاي جديد را در كنار آن بنا كرده.اند و روستاي قديم با آن نخل.هاي پابرجا ميان آن خود ديدني و يادآور خاطرات تلخ و شيرين گذشته است.در طبس سه محل براي اتراق هست. يكي تنها هتل اين شهر و ديگر مجتمعي توريستي كه چندان هم توريستي و پاكيزه و مرتب نيست و ديگري امام.زاده حسين طبس.

آستان امام.زاده حسين بن.موسي الكاظم(ع) نيز پس از زمين.لرزه سال 57 تقريباً به طور كامل تخريب شده و در بازسازي مجدد كه توسط آستان قدس رضوي صورت گرفته آستان اين امام.زاده در زميني به مساحت 169 هزار و 860 متر مربع و صحن و سراي تماماً سنگ فرش با وسعت 40 هزار متر مربع در مركز اين زمين ساخته شده است. اين امام.زادهء بسيار بزرگ با شش در ورودي در واقع مسجد جمعهء طبس، قبرستان شهداي اين شهر و اقامتگاهي براي زائران برادر امام رضا و بازديدكنندگان طبس است.
در سراي اين آستان 150 باب اتاق مفروش و 12 سوئيت كامل ساخته شده كه مكان بسيار آرام و معنويي است براي مسافران اين ديار.اگر در گذر به طبس در اتاق.هاي اقامتي يا مهمانپذير (سوئيت).هاي آستان امام.زاده حسين اقامت كنيد، هنگام ورود به پاركينگ، مسوول آن يك نسخه بروشور و يك نقشهء كوچك اين شهر و راه.هاي ارتباطي آن را به شما هديه مي.كند.از جملهء مطالبي كه در آن بروشور آمده فهرست مكان.هاي زيارتي و نيز ديدني.هاي طبس و نشاني.هاي.شان است.باغ گلشن، ارگ قديم، روستاي خسرو و حمام مرتضي علي (چشمهء آب گرم)، سد نهرين، سد كريت، قلعهء الموت (پادگان فداييان حسن صباح)و ... از جملهء اين ديدني.هاست.
تنها مشكل ديدار از طبس فاصله نسبتاً زياد آن با ديگر شهرهاي ايران و از جمله تهران است. بنابراين سفر با وسيلهء شخصي نياز به وسيله.اي كاملاً سالم و راننده.اي با تجربه و پرحوصله دارد تا خداي نكرده سفر با خطر همراه نباشد.