بهانه جوئي انگليس براي كنترل آبهاي ايران

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: بهانه جوئي انگليس براي كنترل آبهاي ايران

تأسيس جامعه ملل در پايان جنگ اول جهاني و پيوستن ايران به ميثاق اين جامعه از جمله مراحل آغازين ورود ايران به عرصه بين.المللي است.
ميثاق جامعه ملل در هفتم تير 1298 / 28 ژوئن 1919 م در 26 اصل به تصويب دولتهاي عضو رسيد و در 20 دي ماه 1298 / 10ژانويه 1920 جامعه ملل به طور رسمي تأسيس شد و دولت ايران در نهم دي 1300 / 30 دسامبر1921 م توسط كابينه اول احمد قوام (قوام.السلطنه) به ميثاق جامعه ملل پيوست. اصل هشتم ميثاق مواردي را جهت تحديد تسليحات و برنامه.هاي نظامي پيش.بيني نمود و اصل نهم كميسيوني دائمي پيش.بيني كرد تا در جهت اجراي مفاد اصول يكم و هشتم با توجه به تحولات نظامي دريائي و هوائي توصيه.هاي لازم را به شورا بنمايد.
تصميمات جامعه.ي ملل بر طبق اصل دوم ميثاق از طريق يك مجمع عمومي، يك شورا با يك دبيرخانه.ي دائمي به مرحله اجرا در مي.آمد.
از مهم.ترين تحولاتي كه ميثاق به وجود آورد، اين بود كه جنگ ميان دولتها را به يك مسئله.ي بين.المللي تبديل كرد. بدين معني كه جنگ، نقض صلحي به شمار مي.رفت كه بر كل اجتماع بين.المللي اثر مي..گذاشت. 1باتشكيل جامعه.ي ملل، رسماً. از دولت ايران دعوت شد كه در جلسات مجمع شركت كند. هيئت نمايندگي ايران متشكل از امير.ذكاءالدوله.ي غفاري، حبيب.الله شهاب و دكتر جليل.خان به رياست ارفع.الدوله در نخستين اجلاس مجمع شركت نمودند. عليقلي خان نبيل..الدوله، كاردار ايران در واشنگتن نيز به عنوان يكي از نمايندگان ايران در دو اجلاس نخستين مجمع شركت نمود. 2
در راستاي اهداف اصل هشتم ميثاق «كميسيون موقتي مختلط كاهش تسليحات»3 در اجلاس نخست مجمع به وجود آمد و بعدها به «كميسيون مقدماتي خلع سلاح»4 تغيير نام داد. اين كميسيون از جمله وظيفه داشت با توجه به طرحهاي ارائه شده، عهدنامه « سن ژرمن»5 را بررسي نموده، طرحي جديد ارائه دهد و نيز در اين مورد با كميسيون دائمي مشورتي نظامي مشورت نمايند.
نمايندگان ايران در جامعه.ي ملل از جمله ارفع.الدوله و فروغي، هر يك به نوبه.ي خود مخالفت خود را با بند ششم معاهده.ي سن ژرمن و نيز مغايرت آن را با اصل دهم ميثاق 6 اعلام نمودند.
نمايندگان ايران، ا.ستدلال مي.كردند: مقررات فوق ايران را ـ.كه يك كشور قديمي و از شروع تاريخ مستقل بوده است.ـ در حد مستعمره تنزل مي.دهد و ايران با توجه به ماده.ي دهم ميثاق از حاكميت خود در سرزمين و .آبهاي خود دفاع خواهد كرد. 7 با توجه به اعتراض نمايندگان ايران، كميسيونهاي فرعي و تجديد.نظر تشكيل گرديد و كميسيون دائمي مشورتي نظامي، نظري داد مبني بر اينكه ايران و منطقه.ي خليج فارس و درياي عمان از لحاظ ورود اسلحه و مهمات، كماكان جزو منطقه.ي ممنوعه محسوب مي.شود.
ارفع. الدوله، نماينده.ي ايران با اعتراض به طرح جديد در بخشي از اظهاراتش تصريح داشت: «ايران، مصمم است از تجارت غيرمجازاسلحه به سرزمين خود كلاً جلوگيري نمايد؛ اما اين عمل را به عنوان يك دولت مستقل انجام مي.دهد نه به صورت نوعي سرزمين مستعمره...» 8
پس از اظهارات نمايندگان ايران و مذاكرات كميسيون، سند جديدي كه در اين زمينه به امضاي تعدادي از دولتها رسيد، تحت عنوان «عهدنامه.ي نظارت بر تجارت بين.المللي اسلحه و مهمات و ادوات جنگي»9 در هفدهم ژوئن 1925 م / 1304 ش. بود كه به دليل نرسيدن به حد نصاب، لازم.الاجرا نگرديد و نكته.اي كه حائز اهميت بسيار است، اينكه عهدنامه.ي «سن ژرمن»، كاملاً به عهدنامه.ي فوق منتقل شده بود. 10
ايران، از حدود سالهاي 1302 ش./ 1923 م. بارها نسبت به تردد غير.مجاز كشتي.هاي جنگي بريتانيا در بنادر خود، اعتراض مي.كرد و انگستان، با استناد به عهدنامه.ي ممنوعيت تجارت برده مصوب 1882 م./ 1261 ش. ـ كه ديگر موضوعيت نداشت ـ حق تفتيش و كنترل كشتي.ها را از آن خود مي.پنداشت. 11 بهانه.ي ديگر انگلستان، جلوگيري از قاچاق اسلحه بود و با اين استنادهاي ساختگي، كشتي.هاي خود را در خليج فارس مستقر مي.ساخت. 12

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 124]