زندگینامه دکتر مهدی بازرگان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مهدی بازرگان
از ویکی.پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

مهدی بازرگان (۱۲۸۶-۱۳۷۳) نخست وزیر دولت موقت بعد از انقلاب اسلامی. وی در کنار محمود طالقانی و یدالله سحابی، یکی از سه بنیانگذار نهضت آزادی ایران و همچنین از موسسین انجمن اسلامی دانشجویان در دانشکده فنی دانشگاه تهران بود.

بازرگان در سال ۱۲۸۶ و در میان دوران مشروطه، در خانواده.ای مذهبی آذربایجانی متولد شد. پدرش، حاج عباسقلی تبریزی، پس از چندی در تهران مقیم شد و به عنوان یکی از تاجران سرشناس بازار تهران مطرح گردید.تحصیلات

او پس از تحصیلات مقدماتی، در سال ۱۳۰۶ در میان اولین گروه محصلین ممتاز اعزامی دولت پهلوی قرار گرفت و به کشور فرانسه رفت. او در مدرسه حرفه و فن شهر پاریس در رشته..ی ترمودینامیک و نساجی تحصیل کرد و پس هفت سال در سال ۱۳۱۳ به ایران بازگشت .

نهضت ملی نفت

وی در دوران دکتر محمد مصدق(رهبر جنبش ملی شدن صنعت نفت) به عنوان رییس هیئت مدیره خلع ید از شرکت نفت انگلیسی به آبادان رفت و به عنوان رییس هیات مدیره موقت شرکت برگزیده شد. اما پس از مدتی به علت برخی کارشکنی.ها از سوی عوامل مذهبی از این سمت استعفا داد.

دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد

وی پس از کودتا ریاست شرکت آب و فاضلاب تهران را بر عهده گرفت و و موفق شد اولین شبکه لوله.کشی آب را در تهران احداث کند. او همچنین در این سالها در تأسیس نهضت مقاومت ملی به همراه آیت.الله سید رضا زنجانی و آیت.الله انگجی و آیت.الله سید محمود طالقانی نقشی مهم داشت. در سال ۱۳۳۴ و درپی شناسایی چاپخانه مخفی نهضت مقاومت ملی توسط فرمانداری نظامی تهران، همراه چندی دیگر از سران نهضت دستگیر شد و به زندان افتاد.

بازرگان در سال ۱۳۴۰ به همراه محمود طالقانی و یدالله سحابی نهضت آزادی ایران را پایه.گذاری کرد. در سوم بهمن ۱۳۴۱ نضهت آزادی اقدام به انتشار اعلامیه.ای در اعتراض به انقلاب سفید نمود که با واکنش تند حکومت همراه شد و باعث دستگیری سران نهضت و عده دیگری از فعالان نهضت شد. محاکمه بازرگان و سران و فعالان نهضت آزادی در سال.های ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ به اتهام اقدام برضد امنیت کشور، ضدیت با سلطنت مشروطه و اهانت های گستاخانه به مقام شامخ سلطنت در دادگاه نظامی برگزار شد. این دادگاه پس از ۳۱ جلسه رای به محکومیت متهمان داد و اکثر افراد به حبس.های طولانی مدت محکوم شدند. بازرگان نیز به ۱۰ سال زندان محکوم شد. او پس از دوره کوتاهی در زندان قصر به زندان برازجان در استان بوشهر تبعید شد و در سال ۱۳۴۶، پس از پنج سال زندان و تبعيد آزاد شد و فعالیتهای علمی، مذهبی و اجتماعی خود را از سر گرفت. وی در این دوران در تشکیل کمیسیون ایرانی دفاع از حقوق بشر و زندانیان سیاسی نقش موثری ایفا کرد.

انقلاب1357

وی در جریان انقلاب ۱۳۵۷ تلاش زیادی برای تغییر حکومت به صورتی آرام و با همه پرسی پرداخت و حتا شاپور بختیار از طریق وی (به علت سابقه آشنایی در جبهه ملی) و مهندس عباس امیر انتظام حاضر به نوشتن استعفا نامه شد و متن آن به تایید آیت الله سید محمدحسین بهشتی و آیت الله طالقانی رسید و قرار شد که شخصا با آیت الله خمینی دیدار کند اما در نهایت قضیه بی نتیجه ماند.

با پیروزی انقلاب آیت الله خمینی حکم نخست وزیری دولت موقت را به نام او صادر کرد. او به مدت ۹ ماه (۲۷۵ روز) سمت نخست وزیری موقت را بر عهده داشت. پس از اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان در ۱۳ آبان وی و دولت او به طور کامل استعفا کردند.

دوران پس از استعفا

بازرگان بعد از استعفا از نخست وزیری در دوره اول مجلس شورای اسلامی به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد. او تا پایان عمر خود در تمام دوره.های انتخابات ریاست جمهوری و مجلس ثبت نام کرد اما پس از دوره اول مجلس همواره از سوی حاکمیت رد صلاحیت می.شد. همچنین در نتیجه فشارهای مختلف و بازداشت مکرر اعضای نهضت آزادی ایران، فعالیت.های نهضت آزادی که وی یکی از موسسان آن بود نیز تا حدود زیادی محدود گردید. نهضت آزادی در دوران جنگ ایران و عراق، مخالفت خود را با ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر اعلام کرد که این امر بر فشارها افزود. سرانجام بازرگان در ۳۰ دی ۱۳۷۳ درضمن سفر درمانی، در ژنو درگذشت و بعد از انتقال پیکر او به تهران ، در قم دفن شد.

پس از درگذشت وی بنیاد فرهنگی مهدی بازرگان امور مربوط به آثار و افکار او است. از مهندس بازرگان ۱۰۵ عنوان کتاب منتشر شده.است.[۱]

↑ فهرست آثار بازرگان - وبگاه رسمی مهندس مهدی بازرگان. بازدید در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۰۸.

فهرست آثار زنده .ياد مهندس بازرگان
كه تاكنون در قالب مجموعه.هاي آثار چاپ و منتشر شده است (۱)

۱- آتيه شركت ملي نفت ايران، ۱۳۳۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۲- آتيه صنعت در ايران ، ۱۳۲۸ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۳- آثار عظيم اجتماع ، ۱۳۲۹، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۴- آفات توحيد ، ۱۳۵۶، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۵- آموزش تعاليم ديني ، ۱۳۳۸، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۶- آموزش قرآن، كتاب اول، ۱۳۳۸، شركت سهامي انتشار (م.آ.۵)

۷- آموزش قرآن، كتاب دوم، ۱۳۳۸، شركت سهامي انتشار (م.آ.۵)

۸- آموزش قرآن ، كتاب سوم ، ۱۳۴۳، شركت سهامي انتشار (م.آ.۵)

۹- آموزش قرآن ، راهنماي كتاب اول، ۱۳۴۳، شركت سهامي انتشار (م.آ.۵)

۱۰- آموزش قرآن ، راهنماي كتاب دوم، ۱۳۴۳، شركت سهامي انتشار (م.آ.۵)

۱۱- آيين خوشبختي (مقدمه كتاب)، ۱۳۳۵، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۱۲- احتياج روز ، ۱۳۳۶، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۱۳- اختيار ، ۱۳۲۸ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۷)

۱۴- ارمغان فرنگ ، ۱۳۱۳ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۱۵- از خداپرستي تا خودپرستي ، ۱۳۳۱، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۱۶- اسلام جوان ، ۱۳۴۱، شركت سهامي انتشار (م.آ.۷)

۱۷- اسلام مكتب مبارز و مولد، ۱۳۴۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۱۸- امام و زمان ، ۱۳۵۷، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۱۹- انتظارات مردم از مراجع ، ۱۳۴۱، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۲۰- انسان و خدا ، ۱۳۳۹، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۲۱- انسان و زمان ، ۱۳۵۳ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۲۲- انگيزه و انگيزنده ، ۱۳۴۸، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۲۳- اول به .فكر ايران ! دوم به.فكر ايران !! سوم هم به..فكر ايران !!! ، ۱۳۳۰، (م.آ.۴)

۲۵- بازي جوانان با سياست ، ۱۳۲۱، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۲۶- بررسي نظريه اريك فروم ، ۱۳۵۵، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۰)

۲۷- برنامه ترتبيت و تعليم ديني ، ۱۳۳۸، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۲۸- بسازيم يا برايمان بسازند، ۱۳۳۵، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۲۹- بعثت و ايدئولوژي ، ۱۳۴۳، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۳۰- بعثت و تكامل ، ۱۳۴۶، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۳۱- بهره.برداري از پالايشگاه نفت در آبادان ، ۱۳۳۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۳۲- بي.نهايت كوچك.ها ، ۱۳۲۸ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۳۳- پراگماتيسم در اسلام ، ۱۳۲۸ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۷)

۳۴- پيروزي حتمي، ۱۳۳۹، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۳۵- تأثير ملي شدن نفت در وضع صنعتي ايران، ۱۳۳۱، شركت سهامي انتشار(م.آ.۴)

۳۶- تبليغ پيغمبر ، ۱۳۴۲، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۳۷- ترموديناميك در زندگي ، ۱۳۳۴، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۳۸- تلاش و توكل ، ۱۳۵۴، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۳۹- توحيد ، طبيعت ، تكامل ، ۱۳۵۶، شركت سهامي انتشار (م.آ.۷)

۴۰- جمله شناسي قرآن ، ۱۳۵۶، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۳)

۴۱- جنگ ديروز و فردا ، ۱۳۳۴، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۴۲- جهات منفي در بعثت پيامبران ، ۱۳۵۲، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۴۳- جهان.بيني پيغمبران ، ۱۳۵۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۴۴- چرا با استبداد مخالفيم، ۱۳۴۲، شركت سهامي انتشار (م.آ.۶)

۴۵- چشم هم.چشمي ، ۱۳۴۴، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۴۶- چگونه باشيم ، ۱۳۲۹، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۴۷- چند كلمه ديگر در زمينه تغيير خط ، ۱۳۳۸، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۴۸- چيزي كه به فكر آن نيستيم ، ۱۳۲۷ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۴۹- حكومت جهاني واحد، ۱۳۴۱، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۵۰- خاطرات زندان ، (۱۳۴۶- ۱۳۴۲)، شركت انتشارات قلم (م.آ.۳)

۵۱- خاطرات سفر حج، ۱۳۳۹، شركت انتشارات قلم (م.آ.۳)

۵۲- خاطراتي از دوران جواني،(۱۳۲۲- ۱۳۱۹)، شركت انتشارات قلم (م.آ.۳)

۵۳- خانه مردم ، ۱۳۳۸، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۵۴- خدا در اجتماع ، ۱۳۴۴، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۵۵- خداپرستي و افكار روز ، ۱۳۳۷ ، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۵۶- خودجوشي ، ۱۳۴۰، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۵۷- در وصف صنعت ، ۱۳۱۱، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۵۸- درس دين.داري ، ۱۳۴۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۵۹- دعا ، ۱۳۴۲، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۶۰- دل و دماغ ، ۱۳۲۶، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۶۱- دومين ناهار اهواز ، ۱۳۳۰ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۶۲- دين و تمدن ، ۱۳۵۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۶۳- ذره بي.انتها ، ۱۳۴۴، شركت انتشارات قلم (م.آ.۱)

۶۴- راه طي شده ، ۱۳۲۶ ، شركت انتشارات قلم (م.آ.۱)

۶۵- رضايت از خانه ، ۱۳۲۶، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۶۶- رنگ.ها و نقش.ها در عاشورا ، ۱۳۴۱.، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۶۷- روح ملت.ها (مقدمه كتاب) ، ۱۳۴۳ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۶۸- زمستان تهران و دود بخاري.ها ، ۱۳۲۳ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۶۹- زندان هارون.الرشيد يا آتشكده ساساني ، ۱۳۲۳، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۷۰- سازگاري ايراني ، ۱۳۴۳ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۷۱- سازمان مسافربري شهر تهران ، ۱۳۲۳ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۷۲- سرچشمه استقلال ، ۱۳۲۷ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۷۳- سِرِّعقب افتادگي ملل مسلمان ، ۱۳۳۰.، شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۷۴- سير تحول قرآن(۱)، سير تحول لفظي قرآن، ۱۳۴۴، شركت سهامي انتشار(م.آ.۱۲)

۷۵- سير تحول قرآن(۲) ، جلد دوم ، ۱۳۴۵، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۲)

۷۶-سيرتحول قرآن(۱)،سيرتحول موضوعي قرآن، ۱۳۴۴، شركت سهامي. انتشار(م.آ.۱۳)

۷۷- سير تحول قرآن، متمم جلد (۱)، سير تحول محتوايي قرآن، ۱۳۶۲، (م.آ.۱۳)

۷۸- ضريب تبادل ماديات و معنويات ، ۱۳۲۲ ،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۷)

۷۹- طرح يك پيشنهاد براي حل عبور و مرور خيابان.هاي تهران ، ۱۳۳۸ ، (م.آ.۴)

۸۰- عشق و پرستش ، ۱۳۳۶، شركت انتشارات قلم (م.آ.۱)

۸۱- علمي.بودن ماركسيسم ، ۱۳۵۴.، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۰)

۸۲- علي و اسلام ، ۱۳۳۹، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۸۳- غرض از تأسيس نهضت آزادي ايران،۱۳۴۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۶)

۸۴- قيمتي.تر از نفت ، ۱۳۳۰،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۸۵- كار در اسلام ، ۱۳۲۵،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۸۶- گزارش فني از بناي ساختمان بانك ملي اصفهان، ۱۳۲۳،. شركت سهامي انتشار
(م.آ.۴)

۸۷- گفتگويي با خانواده از زندان(۱۳۴۳-۱۳۴۲)، شركت سهامي انتشار (م.آ.۳)

۸۸- ما معلميم يا مربي ، ۱۳۲۸ ،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۸۹- مبارزات مذهبي ، مبارزات سياسي، ۱۳۴۱،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۹۰- مدافعات در دادگاه بدوي نظامي، ۱۳۴۲، شركت سهامي انتشار (م.آ.۶)

۹۱- مذهب در اروپا ، ۱۳۲۱ ،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۹۲- مرز ميان دين و سياست ، ۱۳۴۱،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۸)

۹۳- مرگ زنگنه يا انتحار ملي ، ۱۳۳۰، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۹۴- مزايات و مضار دين ،۱۳۳۹،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۹۵- مسئله وحي ، ۱۳۴۱،. شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۹۶- مسجد در اجتماع ، ۱۳۴۷. ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۹۷- مسلمان اجتماعي و جهاني ، ۱۳۳۸ ، شركت انتشارات قلم (م.آ.۲)

۹۸- مطهرات در اسلام ، ۱۳۲۲،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۷)

۹۹- منابع فقه ، فقه ، فقيه ، ۱۳۴۷،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۱۱)

۱۰۰- مهندس خارجي ، ۱۳۳۴ ،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۱۰۱- مهندس خليل ارجمند، مرد ايمان و ... ، ۱۳۲۳، شركت سهامي انتشار (م.آ.۴)

۱۰۲- نقشه شهرها و طرز تشكيل دماغ.ها در ايران، ۱۳۲۹.، شركت سهامي انتشار
(م.آ.۴)

۱۰۳- نماز ، ۱۳۲۰ ، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۱۰۴- نيك.نيازي ، ۱۳۴۶،. شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

۱۰۵- يادداشتي از سفر حج ، ۱۳۳۹، شركت سهامي انتشار (م.آ.۹)

منبع سایت رسمی و شخصی مهدی بازرگان

م.آ. = مجموعه آثار

۱) در اين فهرست ؛ عنوان هر اثر، سال تأليف ، نام ناشر و شماره مجموعه آثاري كه در آن قرار دارد ، تعيين و معرفي شده است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 139]