تاریخچه بورس در ایران و جهان

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: محمد علی طالع زاری (دانشجوی رشته حسابداری صنعتی دانشگاه علمی -کاربردی گنبدکاووس )

بورس سهام در كشورهاي پيشرفته ,.بازار متشكل سرمايه است و وظايف مهمي از تخصيص بهينه منابع و جلب پس اندازها براي امور توليدي و سود آ وری براي سرمايه هاي مردم را به خوبي انجام مي دهد . بديهي است تامين منابع مالي براي شركت ها , از مهمترين خصوصايت بورس در كشورهاي پيشرفته است .
بورس بازاری است همانند بازارهای دیگر که عده ای جنس هایشان را عرضه می کنند و دیگران آ نرا می خرند، اما در این بازار جنس مورد معامله ، سهام شرکتها یا اوراق قرضه است که دولتها یا شرکتها و موسسات معتبر آ نرا منتشر می کنند. در بورس برای جلو گیری از ضرر کمتر مقررات سختی اعمال می شود، تا هم شرکتها و هم مردم منتفع شوند.
بورس اوراق بهادار یکی از کانالهــای مهم سر مایه گذاری در دنیا به شمار مـــی رود و نبض بازار های جهان در بورس های مهم کالا و اوراق بهادار می تپـد، هم چنین بورس شیوه ای برای جمع آوری سرمایه های کوچک وبزرگ وهدایت آ ن به اقتصاد کشور و استفاده از آ نها در تولید و ارائۀ خدمات می باشد.و زمینۀ رشد و توسعۀ اقتصادی و صنعتی را فراهم نموده و با ایجاد مشا غــل جدید و بکار گیری جوانان کشور به مبارزه با بیکاری می پردازد ،و بسیاری ازآ سیبهای اجتماعی ناشی از بیکاری نظیر سرقت ، بزهکاری و غیره کاهش می یابد. µ تاریخچۀ بورس در جهان

واژه "بورس" از نام خانوادگي فردي به نام " واندر بورس " اخذ شده كه در اوايل قرن پانزدهم در شهر بروژ در بلژيك مي زيسته و صرافان شهر در مقابل خانه ي او گرد مي آمدند و به داد و ستد كالا ,.پول و اوراق بهادار مي پرداختند . نام وي بعدها به كليه ي اماكني اطلاق شد كه محل داد و ستد پول و كالا و اسناد مالي وتجاري بوده است.
تشكيل اولين بورس اوراق بهادار در جهان در سال 1460 روي داد . دراين سال در شهر " آنورس " بلژيك كه موقعيت تجاري قابل ملاحظه اي داشت , اولين بازار متشكل سرمايه به وجود آمده است .
رشد بورس سهام و جا افتادن آن در عمليات تجاري و اقتصادي , با انقلاب صنعتي اروپا و شكوفايي اقتصاد تازه متحول شده آن قاره از كشاورزي به صنعتي همراه بوده است . نكته قابل توجه آنكه درست در هنگام جهش معاملات بورس وپا گرفتن آن ,.دولت اروپايي مانند آلمان , انگليس و سوئيس , قوانين ومقرراتی ناظر بر فعاليت اين نهاد وضع كردند و قبل از اينكه امنيت سرمايه گذاري به خطر افتد و موجباتي فراهم شود كه صاحبان پس اندازهاي كوچك , صنايع نو پاي اروپا را از موهبت مشاركت خود محروم سازند ,.ضمانت اجراي قانوني وضع شد تا از هر گونه تقلب و تزوير و پايمال شدن حقوق صاحبان سهام , جلوگيري گردد .
اولين بورس اوراق بهادار جهان در اوايل قرن 17 در شهر آمستردام تشكيل گرديد و كمپاني معروف استعماري " هند شرقي " سهام خود را در آن بورس عرضه نمود, بورس آمستردام امروزه نيز يكي از منابع مهم تامين سرمايه در سطح بين المللي است.
دومين بورس معتبر دنيا , بورس لندن است كه از سال 1801 ميلادي با انتشار 4000 سهم 50 پوندي به مبلغ 200000 پوند افتتاح گرديد و آغاز به كار نمود. از ابتداي امر در بورس لندن اوراق بهادار خارجي و داخلي مورد داد و ستد قرار مي گرفته است.
در آمريكا اولين محل شناخته شده به عنوان بورس اوراق بهادار در نيويورك و در محوطه اي در زير سايه ي درخت نارون بزرگي در خيابان " وال استريت " بود كه بعدها به قهوه خانه اي در نزديكي همان محل انتقال يافت. ( 1972 م.)
بورس وال استريت با جمع آوري مبالغي به عنوان وروديه از دلالان و گسترش عمليات تقويت شد و به مجتمع تجاري عظيمي مبدل گرديد كه بعدها به عنوان بورس سهام نيويورك رسما به ثبت رسيد.
بورس نيويورك در حال حاضر بزرگترين بازار سرمايه ي دنياست.در آمريكا از حدود 250 ميليون نفر جمعيت آن كشور, 80 ميليون نفر سهام دار بورس و در انگلستان از حدود 50 ميليون نفر جمعيت كشور, 25 ميليون نفر سهام دار بورس هستند.

تاریخچۀ بورس در ایران

در سال 1315 شمسی دو کا رشنا س هلندی و بلژیکی ، فقط به منظور بررسی امکا نات قا نونی تشکیل ساز مان بورس در ایران به ایران سفر کردند. اما سالها اتاق صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگا نی به مطالعه راجع به آن پرداختند ودر سال 1341 با تشکیل کمیسیونی موضوع تاسیس بورس اوراق بهادار به صورت جدی دنبال شد . ودر سال 1345 قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران تهیه و به مجلس ارائه و تصویب گردید. بورس مکانی است برای ایجاد تماس بین عرضه کنندگان و تقاضا کنندگا ن سرمایه ،که با جذب و بکار گیری سر ما یه های کوچک حجم سرما یه گذاری را در جامعه با لا می برد و نرخ تورم را کاهش داده و توزیع ثروت ودرامد را عادلانه تر می کند.

بازر گانان و صاحبان صنایع می توانند اوراق مورد پذیرش در بورس را نزد بانکها و موسسات اعتباری وثیقه بگذارند و ا عتبار مورد نیاز خود را در یافت کنند و جریان نقدینگی بنگاههای خود را تنظیم کنند..(عبدالله زاده، 1382، ص34)
از آ نجایی که مخاطبان دولت در سالهای اخیر اقشار کم درآمد و بی بضاعت جامعه می باشد، ظاهرا دولت توجه زیادی به سهامداران بورس ندارد، زیرا هدفش توزیع عادلانه تر ثروت ، و از بین بردن شکافهای در آمدی است ، تا تولید ثروت برای سهامدارن .
اما از آن جایی که سرمایه های بورس در تولید و اشتغال کشور بکار گر فته می شود ، و نیز حجم نقدینگی را کاهش داده و با تورم مبارزه می کند ، لذا بورس نیاز مند حمایت دولت می با شد.
وضعیت بورس در ایران
" در ايران , بورس محلي است براي انجام معاملات ثانويه روي سهام شركت ها ي پذيرفته شده " از اين تعريف ساده اين طور بر مي آيد كه قبلا باید سرمايه گذاري مشخصي روي يك شركت يا كارخانه اي انجام شده باشد ( بازار اوليه ) و با تامين شرايط مشخصي , اين شركت در بورس پذيرفته شود تا بتوان آن را روي ميز بورس معامله كرد ( بازار ثانويه ) .
اگر اين تعريف را براي بورس ايران پذيرفته باشيم , ديگر منطقي نخواهد بود كه بگوييم : بورس اوراق بهادار در فرايند توسعه اقتصاد كشور , در رهايي از وابستگي به در آمدهاي نفتي از اهميت زيادي برخوردار است . در واقع نقش بورس درگردآوري نقدينگي راكد يا غير مولد و هدايت پس انداز هاي سرگردان به سوي مصارف سرمايه گذاري , تشكيل سرمايه ثابت و تامين منابع مالي , سرمايه گذاري هاي مولد , جلب مشاركت هاي مردمي در راه عمران ملي ,. گسترش مالكيت مردمي , جلوگيري از فرار سرمايه, جذب سرمايه هاي خارجي , كاستن از فشار كسري بودجه و كمك به رشد اقتصادي انكارناپذير است .
ناگفته پيداست وقتي كارخانه اي قبلا با سرمايه گذاري بخش خصوصي يا غير خصوصي تاسيس شده و چند سا ل از فعاليت آن گذشته باشد و اكنون صاحبان آن در بورس مالكيت آن را منتقل مي كنند , در واقع پول يا سرمايه از يك سو به سوي ديگر مي رود ,. يا از صندوق يك شركت سرمايه گذاري به صندوق بانك يا سازمان ديگري سرازير مي شود ,.ِِِِِ و بورس در اين ميان در فرآيند توسعه اقتصادي هيچ نقشي ايفا نمي كند . هيچ نقدينگي راكد يا غير مولد و هيچ پس انداز سرگردان (. اگر اصلا بتوان گفت كه پس انداز مي تواند سرگردان باشد ) به سوي سرمايه گذري مولد و ... هدايت نمي شود . (راعی،1381،ص16)

µ 10 نكته كه هر سهامداري بايد بداند!

براي سرمايه گذاري در بورس توجه به برخي نكات مي تواند مفيد باشد و مارا در رسيدن به اهدافمان ياري دهد. موارد زير از جمله نكات مهمي هستند كه برخي از آنها از اصول مهم و پايه اي سرمايه گذاري در اين حيطه اند:
۱- انتخاب صنعت برتر : در ميان صنايع مختلف صنايعي هستند كه ميانگين بازده آنها از ميانگين بازده بازار بيشتر است.
پس چرا آنها را انتخاب نكنيد؟!
۲- انتخاب شركت برتر : پس از گزينش صنعت برتر حالا به سراغ شركتهايي برويد كه بازده آنها از ميانگين بازده صنعت بالاتر است .
منظور از بازده، كليه سودهاي منتفع از شركت اعم از eps ، اختلاف قيمت، سهام جايزه و... در يك مدت معين مي باشد.
۳- ميزان نقد شوندگي: هيچگاه سهمي نخريد كه در فروش آن دچار مشكل شويد. نقد شوندگي عامل بسيار مهمي است كه هرگز نبايد مورد غفلت قرار گيرد. اين فاكتور متاثر از پارامترهايي مثل حجم معاملات شركت، تعداد سهام معامله شده، دفعات معامله، تعداد خريدار و... مي باشد. نقد شوندگي به صورت رتبه اي مطرح مي شود و رتبه 1 به معناي بالاترين ميزان نقد شوندگي است و رتبه هاي 2 و 3 و 4 و ..... به ترتيب نقد شوندگي كمتري دارند.
برخي از افراد تا رتبه 100 را قابل قبول مي دانند. بعضي ها بيشتر از 50 نمي روند و عده اي هم به بيشتر از 20 رضايت نمي دهند. به هرحال بسته به استراتژي و هدف سرمايه گذاري تان، ملاكي را براي خودتان قرار دهيد.
لازم به ذكر است كه رتبه نقد شوندگي در يك محدوده زماني قابل محاسبه است مثلا يكساله، شش ماهه، يكماهه و... اما در بيشتر موارد از نقد شوندگي 3 ماهه استفاده مي شود.
۴- ميزان سهام در دست سهامداران عمده: هر چه اين ميزان كمتر باشد و سهم يك شركت بيشتر در دست مردم و سهامداران جز باشد، بهتر است. چرا كه در اينجا عرضه و تقاضاي واقعي است كه ميزان قيمت را تعيين مي كند. در صورتيكه قسمت اعظمي از سهام يك شركت در دست سهامداران عمده باشد به همان نسبت آنها مي توانند كنترل بيشتري را بر آن سهم اعمال كنند. و در اين بين سهامدار جز است كه ضرر مي كند.
۵- اخبار اقتصادي-سياسي: همواره به اخبار داخلي و خارجي توجه داشته باشيد. فكر نمي كنم روزانه 15 دقيقه گوش دادن به اخبار يا مطالعه روزنامه ها وقت زيادي بگيرد اما كمك بزرگي به شما خواهد كرد تا بتوانيد در برخي موارد روند بازار را پيش بيني كنيد و همينطور صنايع خاصي را مورد توجه قرار دهيد .
۶- p/e اين شاخص مطالب بسيار زيادي به ما مي گويد. مثلا به ما مي گويد كه جو بازار از يك سهم بخصوص چه انتظاري دارد. ميزان بالاي اين شاخص مي تواند نشاندهنده اين واقعيت باشد كه سهامداران چشم اميد به آن سهم بسته اند و باور دارند كه پيشرفت قابل ملاحظه اي خواهد داشت.
ميزان رشد p/e را نيز فراموش نكنيد سالهاي مختلف را باهم مقايسه كنيد شركتهاي يك صنعت را نيز با يكديگر مقايسه كنيد.
۷- اخبار طرح و توسعه شركت: به دنبال اخبار و اطلاعات شركت مورد نظرتان بر آييد. آيا شركت طرح تو سعه، افزايش سرمايه، پروژه هاي آتي دارد يا خير؟ مسلما انتخاب شركتي كه موارد مذكور را دارد به جاي شركتي كه مدتها است افزايش سرمايه نداده، پروژه جديدي اجرا نكرده و طرحي براي آينده ندارد عاقلانه تر است. مخصوصا سرمايه گذاري كه تصميم به استمرار و ادامه سرمايه گذاري دارد حتما بايد به اين مطلب توجه كند.
۸- ميزان رشد eps : كدام شركتها رشد eps بيشتري داشته اند؟ كدام شركتها معمولا در اول سال مالي eps پايين تري اعلام كرده و در طول سال مرتبا آنرا تعديل مثبت مي كنند؟ آنها را از نظر دور نداريد.
۹- سبد سهام: هميشه سبد سهام درست كنيد. با اين كار ريسكتان را پايين مي آوريد. به قول يك مثل قديمي همه تخم مرغها را داخل يك سبد نگذاريد. در تشكيل سبد، تعدد و تنوع شركت و صنعت را فراموش نكنيد.
۱۰- استراتژي: همواره يك استراتژي داشته باشيد. و خود را مقيد به پيروي از آن بدانيد. متاسفانه اكثر ما دنباله رو ديگران هستيم بدون اينكه خودمان برنامه مشخصي داشته باشيم و فقط با تقليد از ديگران پي آنها مي رويم . البته تقصير هم نداريم چون اطلاعات كافي وجود ندارد و بطور تخصصي به سهامداري كه در خيلي از جاها يك شغل است و يك تخصص پيچيده و البته پر سود، نپرداخته ايم.

P/e µ چیست؟
قيمت سهام يك شركت به سود هر سهم را گویند.

كاربرد p/e
به لحاظ نظري، p/e يك سهم به ما مي گويد كه سرمايه گذاران چند ريال حاضرند به ازاي هر ريال سود يك شركت پرداخت نمايند. به همين جهت به آن ضريب سهام نيز مي گويند. به عبارت ديگر اگر p/e يك سهم ۲۰ باشد بدين معني است كه سرمايه گذاران حاضرند ۲۰ ريال براي هر ريال از سود اين سهم (كه شركت توليد مي كند) بپردازند.

رشد سود
قيمت سهام بازتاب انتظارات سرمايه گذاران از ارزش .و رشد آينده شركت است. اما توجه كنيد كه اندازه سود (eps) معمولاً مبتني بر سود هاي( epsهاي) گذشته است. اگر شركتي انتظار رشد دارد بنابراين انتظار داريم كه سودش نيز رشد كند. در نتيجه تفسيري بهتر از p/e آن است كه خوشبيني بازار از آينده رشد يك شركت را باز تاب مي دهد.
اگر p/e شركتي بالاتر از ميانگين بازار يا صنعت باشد بدين معني است كه بازار در ماه ها يا سال هاي آينده انتظارات بزرگي از سهم اين شركت دارد. شركتي با p/e بالا بايد سود هاي فزاينده ايجاد كند، در غير اين صورت قيمت سهمش سقوط خواهد كرد. مثالي از شركت ايران خودرو گوياي اين بحث است.

دام هاي كاربرد p/e
تا بدين جا آموختيم كه در شرايط معيني p/e مي تواند ما را در تعيين بالا يا پايين بودن ارزش يك شركت كمك كند. همچنين پي برديم كه p/e تنها در شرايط معيني معتبر است. اما علاوه براين دام هاي ديگري نيز در تحليل p/e وجود دارد كه در ادامه درباره برخي از آنها بحث مي شود.

حسابداري
سود يك اندازه حسابداري است كه در محاسبه اش از اقلام غيرنقدي نيز استفاده مي.شود. معيارهاي اندازه گيري سود بر طبق اصول حسابداري همگاني مقرر مي شوند. اين اصول در گذر زمان تغيير مي كند و در هر كشوري نيز متفاوت از ديگر كشورها است. از اين رو محاسبه سود ( eps) بسته به چگونگي دفترداري و حسابداري مي تواند به صورت هاي متفاوت ارائه شود. در نتيجه مقايسه سودها eps ها با يكديگر گاهي به مقايسه سيب و پرتقال مي ماند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 714]