حسد از ديدگاه قرآن و روانشناسي

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: حسد از ديدگاه قرآن و روانشناسي
قرآن كتاب ديني و هدايت است، و براي دست يابي به رشد شخصيت و خودشناسي بهترين راه را نشان مي.دهد؛ زيرا انسان تنها موجودي است كه از دو بعد مادي و غير مادي شكل گرفته است.

به اين آيه شريفه توجه كنيد:
«يا ايها النّاس قد جائتكم موعظة من ربّكم …؛ اي مردم نامه.اي (قرآن) كه همه پند و اندرز و شفاي دلهاي شما و هدايت و رحمت براي مؤمنان است، از جانب خدا براي نجات شما آمد». (سوره يونس، آيه 57) همچنين آيات: (89 /نمل ـ 151/بقره ـ 2/ جمعه ـ 20/عنكبوت) و آياتي از اين قبيل.
قرآن كريم فطرت وجودي انسان و حالات گوناگون روان او را متذكر شده و علل انحراف و بيماري، و همچنين راه.هاي تهذيب و تربيت و معالجه روان انسان را به طور جامع نشان مي.دهد و در هماهنگ كردن شخصيت و تكامل و ايجاد بهداشت رواني ما تأثير بسزايي دارد.
يكي از اين انفعال.هاي رواني كه معمولاً غالب مردم دچار آن هستند حسد است.
حسد را علماي اخلاق اين گونه تعريف كرده.اند:
حسادت، تمناي سلب نعمت است از ديگري كه به صلاح او باشد، يعني حسود دوست دارد نعمت.ها از طرف مقابل گرفته شود، خواه آن نعمت به حسود برسد! يا نرسد.
حضرت اميرالمؤمنين علي(ع) در اين باره مي.فرمايد: «منشأ و ريشه رذايل حسادت است». 1
البته يك حالتي هم نزديك به حسادت وجود دارد، كه پسنديده و مايه ترقّي و پيشرفت است، و آن حالت غبطه است.
امام صادق(ع) مي.فرمايند: «به راستي مؤمن غبطه مي.خورد، ولي حسادت نمي.ورزد اما منافق حسادت مي.ورزد و غبطه نمي.خورد». 2
راستي مي.دانيد نخستين حسدي كه از سوي انسان در روي زمين صورت گرفت چه زماني بود؟ كه بود؟براي چه بود؟ و نتيجه.اش چه شد؟
آري، نخستين حسد، حسادت قابيل نسبت به برادرش هابيل بود، آن هم به جهت اينكه خداوند قرباني هابيل را پذيرفت ولي قرباني قابيل را نپذيرفت، و اين موضوع براي قابيل انگيزه.اي براي كشتن برادرش شد. به اين آيه شريفه توجه كنيد: «و اتل نبأ ابني آدم بالحقّ اذا قرّباً قرباناً…». (سوره مائده، آيه 27)
در اين آيه كريمه داستان حسادت قابيل نسبت به هابيل بيان شده است. نوجوانان و جوانان عزيز در قرآن نمونه.هايي از اين قبيل ذكر شده است. مانند: داستان برادران يوسف، پسر نوح، هابيل و قابيل و داستان.هاي عبرت آموز ديگر.
عزيزان، ما نمي.دانيم چه نعمتي به صلاح هست يا نه، پس به جاي تقويت حسّ حسادت، براي جبران كاستي.ها و بالا بردن توانايي.هاي خود تلاش كنيم.
نشانه.هاي حسد
1. ناراحتي از رسيدن نعمت به ديگري، بدون نشان دادن عكس العمل.
2. غيبت و عيب جويي.
3. دشمني، عداوت و كارشكني.
4. بي.مهري يا قطع رابطه از شخص، و پنهان كردن صفات برجسته او به طوري كه حتي نمي.خواهد سخني از او بشنود.
آثار حسد
الف: آثار اجتماعي
1. نابساماني.هاي اجتماعي
حسود تمام يا بيشتر نيرو و انرژي بدني و فكري خود را صرف حسادت مي.كند، لذا اين كار منشأ نابساماني.هاي اجتماعي است.

قرآن مجيد مي.فرمايد: و كساني كه بعد از آنها آمدند، مي.گويند: پروردگارا ما و برادرانمان را كه در ايمان به ما پيشي گرفتند بيامرز و در دلهايمان كينه و حسدي نسبت به مؤمنان قرار مده…(سوره حشر، آيه 10)
2. قتلها و جنايت.ها: چنان كه در داستان هابيل و قابيل ملاحظه كرديد.
3. از بين رفتن دوستي.ها.
4. عقب ماندگي اجتماعي؛ اشخاص حسود و تنگ نظر مي.كوشند ديگران را به عقب بكشند.
5. هرج و مرج، پيامبر اكرم(ص) حسد را به بيماري بزرگ امت.ها تشبيه كرده و مي.فرمايند: «…در اثر اختلاف و نفاق و حسد نسبت به يكديگر، سرانجام به ظلم و ستم و سپس به هرج و مرج مبتلا مي.شوند». 3

ب: آثار معنوي حسد
1. نابود كننده ايمان، 2. آفت دين، 3. نابود كننده نيكي.ها، 4. رسيدن به كفر و تفكرات كفر آميز، 5. غيبت، 6. حسرت زياد، (گناه زياد)، 7. حجاب ضخيمي در برابر شناخت حقايق مي.افكند، 8. مانع رشد و تعالي ـ روحي فكري، معنوي خانوادگي و اجتماعي مي.گردد.

ج: آثار جسماني حسد

افراد حسود معمولاً افرادي رنجور، حساس، عصبي، پرخاشگر و افسرده مي.باشند. دستگاه.هاي مختلف بدن تحت تأثير اين حالت روحي دچار بيماري مي.گردد.

حضرت علي(ع) مي.فرمايد: «شگفتا كه حسودان از سلامتي خود غافل مانده.اند». 4

د: آثار اخروي حسد

1. بدون حساب به جهنم مي.رود، 2. بدبختي و شقاوت دنيا و آخرت
برخي از ويژگي.هاي حسود
1. دشمن خير و طالب شر است، 2. خواهان زوال نعمت از ديگران، 3. به بدي گرايش دارد، 4. منافق است، 5. غيبت، شماتت و تملّق مي.كند، قرآن كريم مي.فرمايد: «انّ تصبك حسنة تسؤهم و إن تصبك مصيبة…». (سوره توبه، آيه 50)، 6. در حال خوشي ديگران غمگين است، 7. رفيق بدي است، 8. دشمن نعمت.هاي خدا است، 9. به خود ظلم مي.كند، 10. زود عصباني مي.شود.
پی نوشتها:
1. غررالحكم، 5242.
2. اصول كافي، 2، 307.
3. المحجة البيضاء، 5، 326.
4. غررالحكم، 1803.
به نقل از ماهنامه بشارت
سایت باشگاه اندیشه

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 330]