ساختمان پوسته ایران

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: خارجی ترین بخش کره زمین با ضخامتی بین 5 تا 65 کیلومتر، پوسته نام دارد. ساختمان پوسته در محل قاره ها و اقیانوس ها یکسان نیست. پوسته اقیانوسی بین 5 تا 12 کیلومتر ضخامت دارد و بیشتر از بازالت ساخته شده اند. اما بیشتر حجم قاره ها را سنگهای آذرین و دگرگون شده ای که منشا گرانیتی دارند، تشکبل داده اند. ضخامت پوسته درمحل قاره ها خیلی بیشتر از محل اقایانوس ها است. درکل قاره ها نیز ضخامت پوسته در مناطق مختلف متفاوت می باشد و بطور کلی در مناطق کوهستانی نسبت به دشت ها بیشتر است.
مطالعات سنگ شناسی نشان داده است که تقریبا کلیه سنگهای تشکیل دهنه پوسته ایران از نوع قاره ای می باشد و پوسته اقیانوسی تنها به صورت بخشهای بسیار کوچکی از سنگهای فوق بازی( اولترا بازیک ) به نام افیولیت، در داخل پوسته قاره ای بیرون زدگی دارند.داده های ژئوفیزیکی نیز وجود پوسته اقیانوسی را در حاشیه سرزمین ایران به اثبات رسانده است. اطلاعات حاصل از این طریق درباره پوسته ایران را می توان به شرح زیر خلاصه نمود:
1- پوسته ایران از نوع قاره ای است. حداکثر ضخامت آن در نوار دگرگون شده سنندج – سیرجان حدود 60 کیلومتر، پس از آن زاگرس مرتفع بین 50 تا 55 کیلومتر بوده و کم ضخامت ترین پوسته ایران در ناحیه ساحلی دریای عمان کمتر از 25 کیلومتر است.
2- ضخامت پوسته در دو رشته کوه مهم چین خورده یعنی البرز و زاگرس از مقدار واقعی آن خیلی کمتر است. این مساله نشان دهنه آن است که این کوه ها از نظر ژئوفیزیکی کوه های بی ریشه می دانند.
3- زمینهای چاله لوت از پوسته قاره ای سخت شده و مستحکم است و ضخامت آن به حدود 35 کیلومتر می رسد. دشت کویر نیز از پوسته قاره ای تشکیل شده و ضخامت آن کمتر از 40 کیلومتر برآورد شده است.
4- ضخامت پوسته درکوه های شرقی ایران حدود 45 تا 48 کیلومتر است.
5- پوسته قاره ای ایران در زیر لایه های رسوبی با ضخامت متفاوت پنهان می باشد و فقط در بعضی نقاط آن بیرون زدگی پیدا کرده است. نمونه این وضعیت را در کوه های الوند، شیر کوه، شاه کوه، علم کوه و ... می توان مشاهده نمود.
6- قدیمی ترین سنگها دگرگونی ایران، سنی حدود 1500 میلیون سال دارند. با توجه به اینکه این سنگها از دگرگون شدن سنگهای آذرین و رسوبی قدیمی تر بوجود آمده اند، بنابراین می توان گفت که سنگهای اولیه پوسته ایران سنی بیش از 1500 میلیون سال دارند.
7- سنگهای پوسته اقیانوسی به صورت افیولیت ویا افیولیت ملانژ، تنها به شکل توده های کوچک و یا نوارهای باریک، در محلهای فرورانش صفحات و در امتداد روراندگی های بزرگ مانند راندگی زاگرس، گسلهای درونه، نهبندان، بشاگرد و ... دیده می شوند.
8- کف دریای عمان از نوع پوسته اقیانوسی است و این پوسته با سرعتی معادل 5 سانتی متر در سال به زیر پوسته قاره ای ایران در محل مکران فرورانش دارد.
9- کف چاله جنوبی دریاچه خزر از پوسته اقیانوسی تشکیل شده است و این پوسته درمقابل کوه های البرز در حال فرونشینی است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2197]