دستهاي آلوده

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: براي بازگشت از دبيرستان به منزل، سوار تاکسي مي شويد. بعد از رسيدن به منزل دستهاي خود را تميز با آب و صابون شستشو مي دهيد به نظر مي رسد هيچ اشکالي وجود ندارد. هنگامي که مادرتان شما را براي صرف ناهار صدا ميکند ناگهان ترديدها به ذهن تان هجوم مي آورد. بعد از ظهر همان روز، ترديدها به اطمينان تبديل مي شود حالا ديگر مطمئن هستيد راننده سواري که بقيه پول را به شما پس داده، به ايدز مبتلا بوده. اکنون ويروس بوسيله تماس دستهايتان با پول ها، در همه جا پراکنده شد. و از طريق هزاران شکاف يا خراش در پوست، صندلي، لباسها و خودکار دستتان، در تمام ساختمان پخش شده است.

آيا خيلي دير شده؟ آيا واقعاً آلوده شده ايد؟ مادر و پدر و برادرتان چطور؟ هرچه وحشتتان افزايش مي يابد، قلبتان تندتر مي زند و براي زنده ماندن، به آخرين مايه ي اميد روي مي آوريد: شستن با آب و صابون. آنچنان مي ساييد که حسادت هر جراحي را بر مي انگيزيد تا آرنج خود را مي شوييد و سپس بالاتر از آن را. آب بايد داغ تر شود و ...

اين نمونه اي از زندگي يک نوجوان يا جوان مبتلا به وسواس است. اين افراد ديوانه نيستند، بلکه به نوعي اختلال اضطرابي دچارند که زندگي آنها را تحت الشعاع قرار داده است.

البته همه نوجوانان کم و بيش با تغيير و تحولات بلوغ، نوعي از وسواس را تجربه مي کنند. اما در واقع، نوجوان مدتها به پنهان کردن رفتار وسواسي خود مي پردازد و موارد نادري که به مراکز درماني مراجعه مي کنند، معمولاً مواردي هستند که در آنها عملکرد رواني و حتي رفتارهاي روزمره فرد به طور وخيمي دچار اختلال شده است. در اين دوران موضوعاتي مربوط به ترتيب و قرينگي، و موضوعات نظافت و پاکيزگي از جمله فراوان ترين رفتارهاي وسواسي است. موضوعات مربوط به نظم و ترتيب به خصوص در زمينه کار، تحصيلي، منظم کردن وسايل و کيف مدرسه، بازنويسي دروس و تکاليف مشاهده مي شود. گاهي نيز آيين هايي در منظم کردن اتاق و شيوه ي لباس پوشيدن ديده مي شود.

نوجوان مدتها به پنهان کردن رفتار وسواسي خود مي پردازد و موارد نادري که به مراکز درماني مراجعه مي کنند، معمولاً مواردي هستند که در آنها عملکرد رواني و حتي رفتارهاي روزمره فرد به طور وخيمي دچار اختلال شده است
موضوعات مربوط به نظافت در حول ترس از سرايت ميکروبها و بيماريها متمرکزند و مي توانند به افکار وسواسي مانند شستشوي مکرر، استفاده از چند زيرپيراهني، و دستکش و... جلوه نمايد.

همان طور که عنوان شد وسواس معمولاً از سنين نوجواني و حتي زودتر از آن آغاز مي گردد و تقريباً شيوع آن در زنان و مردان يکسان است. مهم ترين علايمي که در اين اختلال مشاهده مي شود عبارتند از:

- نشخوار فکري (چرخش دائمي افکار آزار دهنده در ذهن) که فرد را دچار اضطراب ميکند. اين افکار مي تواند شامل مرور کلمات آزار دهنده و يا اصطلاحات و تصاوير شرم آور باشد.

اين افکار دائماً در ذهن تکرار مي شوند و تکرار آنهاست که موجب آزار و ايجاد احساس گناه در افراد مي گردد. لذا براي کاهش دادن اين افکار آزار دهنده است که نوجوان مبتلا به وسواس، به رفتارهاي تکرار شونده روي مي آورد چرا که به طور موقت اين رفتارها منجر به کاهش اضطراب مي گردد. براي مثال نوجوان وسواسي براي کاهش اضطراب خود شروع به شمردن موزاييک هاي خيابان مي کند، برخي لغات خاص را دائماً تکرار مي کند و يا برخي از رفتارهاي عادي روزمره (مانند شستن دستها و...) را بارها و بارها تکرار مي کند.

علت اين اختلال چيست؟
- وجود سوابق خانوادگي اين اختلال در ميان اقوام و نزديکان نوجوان

- رويدادهاي استرس زاي زندگي

- تغييرات اساسي در زندگي مانند بلوغ، تولد خواهر يا برادر جديد و يا حتي تغيير در کار و کسب

- عدم تعادل در انتقال دهنده هاي عصبي مغز مانند سرتونين

- تميزي و دقت بيش از حد در زندگي که بعد از مدتي اين صفات در زندگي فرد غالب شده و تبديل به وسواس شستن، تميز کردن و مرتب کردن دائم مي گردد.

درمان
به طور کلي به نظر مي رسد که رفتار درماني توام با دارو درماني در درمان اختلال وسواس بسيار موثر است. رفتار درماني شکلي از روان درماني است که در آن، با استفاده از اصول يادگيري به بيماران کمک مي شود تا مشکلات خود را تغيير دهند.

وسواس معمولاً از سنين نوجواني و حتي زودتر از آن آغاز مي گردد و تقريباً شيوع آن در زنان و مردان يکسان استعناصر فعال اين درمان عبارتند از: مواجهه ( روبرو شدن با موقعيتي که از آن مي ترسيد)، و جلوگيري از پاسخ (ممانعت از انجام اجبارهايي که پس از آن مي آيد).

مثلاً در مورد نوجواني که در ابتداي اين يادداشت به آن اشاره کرديم روش درماني به اين صورت است که: در اين روش نيز از شيوه هاي مواجهه و جلوگيري از پاسخ استفاده مي شود. مواجهه مشتمل است بر تماس تدريجي با چيزهايي که آلوده بودنشان را باور دارند، مانند پول، دست دادن با افراد مختلف، مجله،صندلي و يا حتي دست دادن و تماس با افرادي که از بيماري هايي مانند سرطان، ايدز و... رنج مي برند. پس از آن، نوجوان را بايد ترغيب کرد که تا حد امکان به تماس با آن شي «آلوده» ادامه دهد (مواجهه) و سپس به مدت يک يا دو ساعت مانع از آن مي شويم که نوجوان دستهايش را شسته و يا دوش بگيرد. (جلوگيري از پاسخ)...

نوشتن و ثبت کردن افکار وحشتناک و عذاب آور نيز در مورد افکار وسواسي مي تواند موثر باشد. در اين مرحله لازم است که نوجوان به صورت منظم مثلاً هر نيم ساعت، افکار ناراحت کننده را ثبت نمايد.

بعد از آنکه نوع محتواي افکار ناراحت کننده مشخص شد، به نوجوان کمک مي شود که به جاي آنکه سعي در خلاص شدن از اين افکار کند ،واکنش خود نسبت به اين افکار را تغيير دهد.

دارو درماني
امروزه علاوه بر آن که از روش هاي شناختي – رفتاري براي درمان اختلال وسواس به کار گرفته مي شود، استفاده از روش دارو درماني نيز در کنار اين روش بسيار موثر خواهد بود.

در اين روش عموماً از داروهاي ضدافسردگي نظير کلومي پيرامين و فلوکستين استفاده مي شود حتي اگر فرد مبتلا به وسواس از افسردگي رنج نبرد. دارو درماني در کنار رفتار درماني شناختي، باعث بهبود 6 نفر از هر 10 نوجواني مي شود که از اختلال وسواس رنج مي برند. البته توجه به اين مساله ضروري به نظر مي رسد که استفاده از اين داروها حتماً بايد با نظارت و تجويز روان پزشک صورت بگيرد چرا که استفاده از اين داروها بدون نظارت پزشک متخصص مسلماً با عوارض جانبي بسياري توام خواهد بود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 194]