نگاه فرهنگي مردم و مسئولان خراسان شمالي نشان دهنده رشد فرهنگي آن هاست

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: نگاه فرهنگي مردم و مسئولان خراسان شمالي نشان دهنده رشد فرهنگي آن هاست
ضيغمي - محمد خزاعي، يكي از مديران باتجربه و فعال عرصه هنر كشورمان است كه تاكنون در جشنواره هاي مختلف به عنوان دبير جشنواره حضور پررنگ و سازنده اي داشته است. سال گذشته نيز اين تهيه كننده سينما- كه در اين عرصه كار خود را از مطبوعات آغاز كرده- دبير پنجمين جشنواره تئاتر رضوي بود. خزاعي امسال نيز به دليل عملكرد خوب در برنامه ريزي و اجراي موفق در جشنواره سال گذشته، دبير ششمين جشنواره تئاتر رضوي است و 2 هفته مانده به برگزاري جشنواره در بجنورد براي برنامه ريزي نهايي در جلسه اي با گروه هاي اجرايي تئاتر رضوي براي هرچه بهتر برگزار شدن آن جلسه اي داشت و اين مجالي شد تا طي تماسي با ايشان، قرار مصاحبه گذاشته شود و گفت و گويي در رابطه با اهميت و ضرورت برگزاري جشنواره، برنامه هاي جنبي و بازتاب جشنواره رضوي در فرهنگ عمومي داشته باشيم.

در رابطه با بخش هاي برگزيده اين جشنواره توضيح دهيد.

امسال ششمين جشنواره سراسري تئاتر رضوي در 4 بخش نمايش هاي صحنه اي، تعزيه، آييني و بخش توليد متون نمايشي برگزار مي شود. بخش توليد متون نمايشي در حقيقت بخش مسابقات نمايش نامه نويسي است كه 57 متن به دبيرخانه ارسال شده بود كه امسال 5 متن برگزيده شده است. 4 متن نمايش به چاپ رسيده و به صورت 2 كتاب در جشنواره در اختيار هنرمندان قرار مي گيرد و از يك متن نمايشي -كه نتوانسته ايم به چاپ برسانيم-از آن تقدير خواهد شد.در بخش نمايش هاي صحنه اي از ميان 403 اثر رسيده به دبيرخانه 13 نمايش با يكديگر به رقابت مي پردازند. امسال 30 درصد افزايش نسبي آثار داشتيم و اين نشان دهنده معطوف شدن هنرمندان ما در سراسر كشور با جريان تئاتر رضوي است و كم كم جشنواره رضوي به سويي حركت مي كند كه به جايگاه خود دست يابد. باتوجه به اين كه امسال كيفيت گرايي شعار جشنواره است به واقع دست به انتخاب زديم و آثار رسيده از كيفيت خوبي برخوردار بودند. امسال 2 گروه نمايش مهمان و يك گروه ويژه، اجراي صحنه اي دارند. شوراي سياست گذاري تصميم گرفت يك گروه نمايشي ويژه به كارگرداني سيدجواد هاشمي با نام مسافران مرو به نمايش مردمي در آيد. مخاطبان مردم بجنورد استقبال خوبي از هنر نمايش و تئاتر مي كنند و مردم بجنورد مردمي فرهنگ دوست هستند و از بركات و تاثيرات اين نمايش بهره مند مي شوند. در بخش آييني هم بالغ بر 100 اثر به دبيرخانه ارسال شد كه از اين ميان 6 اثر هم زمان با بجنورد در محوطه تئاتر شهر تهران اجرا دارند.

داوران بخش هاي مذكور كدام يك از هنرمندان اين عرصه هستند؟

استاد علي نصيريان، تاج بخش فناييان و محمود عزيزي داوران بخش صحنه اي هستند. هيئت داوران در بخش توليد متون نمايشي ياراحمدي، سعيد شاپوري و مهدي متوسلي هستند و داوري بخش تعزيه و آييني را سيد عظيم موسوي، ناصر بخت و داوود فتحعلي بيگي عهده دار هستند.

چه برنامه هاي جنبي در اين جشنواره اجرا مي شود؟

طي اين دو سالي كه جشنواره برگزار شده احساس كرديم در كليت جشنواره از بحث پژوهش غافل هستيم. متون ارسالي به اين جشنواره به دليل نبود پژوهش و بررسي مطالعات تاريخي و يا غيرتاريخي بيشتر بر اساس باورهاي ذهني آدم ها و نويسندگان و اعتقادات مذهبي آن ها و قصه هايي كه تاكنون نوشته اند، شكل گرفته است و اين نبود پژوهش باعث شده كه بعضي اوقات ما حتي به سمت خرافه زايي برويم و اين خطري است كه در بحث مقوله ديني وجود دارد، زيرا در اين صورت كم كم خرافه ها وارد فرهنگ ما مي شود و اين فرهنگ تثبيت و به مردم منتقل خواهد شد.در اين راستا پيشنهاد دادم كه پژوهشكده تئاتر ديني را راه اندازي كنند. پژوهشكده تئاتر ديني مي تواند به ما خيلي كمك كند تا بتوانيم مطالعات عميق تر در حوزه دين، حتي در حوزه تعزيه، متون نمايشي ديني و در همه حوزه ها داشته باشيم و با توجه به جنبش نويني كه در سال هاي اخير در تئاتر ديني در كشور رخ داده، ضرورت راه اندازي و تشكيل پژوهشكده ديني مشهود است. به درخواست مديركل ارشاد و استاندار محترم خراسان شمالي در بخش جنبي كارگاه ها، برنامه هاي آموزشي با حضور كارگردانان و جلسه تخصصي با حضور كارشناسان و متخصصان،به خصوص نمايش ميداني همه روزه ساعت 30 :15 در محوطه پارك شهربازي برگزار مي شود. هم چنين به مناسبت سي امين سال پيروزي انقلاب اسلامي از 21 چهره فعال تئاتر ديني كه كمتر از آن ها تقدير به عمل آمده، تقدير مي شود كه مي توان به آقايان حسين فدايي حسين، سيدجواد هاشمي، سعيد شاپوري، سعيد تشكري، ميلاد اكبرنژاد، مهدي توسلي، مرحوم دكتر عنايت ا... شهيدي در زمينه پژوهش و مرشد ترابي اشاره كرد.از 5 مديركل فعال كشور كه مدير كل ارشاد اسلامي خراسان شمالي نيز يكي از مديران فعال اين عرصه هستند، در مراسم افتتاحيه تالار وحدت تقدير شد.

آقاي خزاعي، شما اشاره به بحث كمبود تحقيق و پژوهش در آثار نمايشي كرديد و آثاري كه بعضا به خرافه زايي كشيده مي شود،؛ امسال داوري در اين زمينه چگونه است؟

امسال خوشبختانه با سخت گيري هايي كه در اين بخش انجام شد، كيفيت آثار خيلي خوب بود. من نظر هيئت بازبيني را عرض مي كنم ولي معتقدم كه رشد 30-40 درصدي نسبت به سال گذشته در كيفيت كارها داشتيم و معتقد بوديم كه بايد جشنواره تئاتر رضوي بتواند به بلوغ خودش نزديك شود.

نمي گويم كه امسال به همه آن شاخص هايي كه درنظر داشتيم، نزديك شديم و هنوز نقص هايي داريم اما اميدوارم در سال هاي بعد اين اتفاق بيفتد و آثار به سمت كيفي گرايي گرايش پيدا كند.

بازتاب برگزاري اين جشنواره تاكنون در فرهنگ عمومي جامعه چگونه بوده است؟

بحث امام رضا(ع) بحثي است كه با اعتقادات تمامي مردم شيعه عجين شده؛ امام رضا(ع) شخصيتي نيست كه متعلق به مردم ايران باشد؛ امام رضا(ع) و ساير ائمه شخصيتي فرا ملي مذهبي هستند. در انگلستان نمايشي در رابطه با امام رضا(ع) اجرا شد و چند بار با ما تماس گرفتند كه در اين جشنواره شركت كنند ولي به دليل اين كه بخش بين المللي نداشتيم، نتوانستيم از اين گروه دعوت كنيم. نمي توانيم بگوييم كه ما به فرهنگ عمومي كمك مي كنيم چون امام رضا(ع) شناخته شده است. هنرمندان ما در به تصوير كشيدن حقايق در حال پژوهش هستند كه بتوانند در فرهنگ عمومي از اين منظر كمك كنند. امام رضا(ع) جزو باورهاي ماست. اگر جشنواره اي هم برگزار مي شود، به خاطر كرامات اين امام بزرگ است. پس اميدواريم كه جشنواره تئاتر رضوي بتواند انديشه هاي والاي امام رضا(ع) را در زندگي معاصر نشان دهد و در پي آن باشيم كه اين انديشه ها را منتقل كنيم.بايد نويسندگان ما به سمت تحقيق و پژوهش گرايش پيدا كنند و حتي سري به انتشارات آستان قدس رضوي بزنند و از كتاب هاي چاپ شده، نامه هايي كه مردم به امام رضا(ع) نوشته اند، اتفاقاتي كه براي بازديدكنندگان خارجي افتاده، سفرنامه ها و ... را مطالعه كنند و سپس شروع به خلق اثر كنند. ان شاءالله در دوره هاي بعد اين اتفاق بيفتد.

معيارها و ملاك هاي گروه هاي شركت در جشنواره چه بود؟

ما براساس آثاري كه ارسال شده بود، دست به انتخاب زديم و اگر هم مقايسه كرديم، جشنواره را نسبت به خودش مقايسه مي كنيم. امسال بحث رقابتي در كار بود، چه در زمينه كيفي گرايي و چه در زمينه تفكري كه در بك راند اين نمايش نامه ها اجرا مي شود تا آثار شاخص تر باشد. براي ما مهم نيست كه چه كسي كار مي كند، براي ما مهم اين است كه با چه نيتي كار مي شود و آن اثر چه قدر شاخص است. خيلي از كارگردانان حرفه اي و قابل احترام كشور در اين زمينه شروع به خلق اثر كرده اند ولي كساني بودند كه كارشان شاخص تر بود و انتخاب شدند و اصلا براي ما ملاك اين نبود كه چون گروه حرفه اي هستند، انتخاب شوند.

يك كار از بجنورد در اين جشنواره به بخش رقابتي راه يافته، اين كار چگونه انتخاب شد؟

هر استان كه ميزبان است، يك سهميه در جشنواره دارد ولي امسال ما اين كار را نكرديم. نمايش امين فرحي از بجنورد يكي از آثار خوب جشنواره بود و چون كار خوب و شاخص بود، انتخاب شد.

آيا سال آينده نيز جشنواره تئاتر رضوي را در بجنورد برگزار مي كنيد؟

حقيقت اين است كه شوراي سياست گذاري بايد تصميم بگيرد. بجنورد ميزبان بسيار خوبي نه تنها براي جشنواره تئاتر رضوي بلكه ساير جشنواره ها نيز بوده است. شنيده ام به طور معمول وقتي حركتي فرهنگي در بجنورد برگزار مي شود، بسيار خوب برنامه ريزي مي شود. شايد شما درگير مسائل استان هستيد و متوجه نشده ايد ولي واقعيت اين است كه چون ما به سفرهاي استاني براي برگزاري جشنواره مي رويم اين همگرايي و همدلي كه در بجنورد است را كمتر شاهد هستيم و همه اين اندازه انرژي نمي گذارند. شما يك استاندار خيلي خوب و فرهنگي داريد. آقاي جهانبخش نگاه فرهنگي دارند و با پشتكار از حركت فرهنگي حمايت مي كنند. در كنار ايشان آقاي سوقندي جزو مديركل هاي خوب ارشاد است كه در كشور فعاليت مي كند. نگاه فرهنگي مردم و مسئولان خراسان شمالي نشان دهنده رشد و فرهنگ آن هاست. در استان شما ظرفيت هاي خوبي وجود دارد و پيش بيني مي شود در سال هاي آينده اين استان به يكي از پايگاه هاي مهم فرهنگي هنري در كشور تبديل خواهد شد.

چه طور شد امسال نيز جشنواره تئاتر رضوي در استان ما برگزار شد؟

در حقيقت تمايل و پافشاري مديركل فرهنگ ارشاد اسلامي خراسان شمالي و پي گيري هاي خوب استاندار باعث شد كه امسال اين جشنواره در خراسان شمالي برگزار شود. جشنواره در اين استان جايگاه خود را باز كرده است و هنرمندان از آن استقبال مي كنند. طبيعتا مي تواند در استان هاي ديگر نيز برگزار شود. امسال ما دوست داشتيم كه بخش بين الملل را هم در جشنواره برگزار كنيم ولي به دليل اين كه نه فضاي نمايشي داريد و نه امكاناتي كه بتواند پذيراي مهمانان خارجي باشيد، امسال از برگزاري اين بخش صرف نظر كرديم تا ببينيم سال آينده چه اقدامي مي توانيم انجام دهيم.

آيا ضرورت دارد كه جشنواره برگزار كنيم؟

اين يك بحث كلي است كه ساليان سال در عرصه هاي مختلفي چون فيلم، سينما، كتاب و ... مطرح مي شود. جشنواره جنبشي فرهنگي بين هنرمندان است. خيلي از شهرستان ها وقتي مراجعه مي كنيم مي بينيم درگير جشنواره هاي تئاتر هستند. خيلي از هنرمندان ما مي دانند كه ممكن است در جشنواره رقابتي به وجود بيايد، فرصت اجراي عمومي پيدا كنند، استعدادها كشف شود و به اين انگيزه شروع به تمرين مي كنند. وقتي يك حركت يا عامل باعث شود اين جنبش اتفاق بيفتد، ارزشمند است. ما هميشه بحث داشتيم كه آيا جشنواره ها اين قدر ضرورت دارد كه برگزار شود و بهتر نيست كه اين هزينه در توليد نمايش خرج شود؟ توليد نمايش جاي خودش و جشنواره هم جاي خودش را دارد. آمار بگيريد هر سال به طور مثال 5 يا 10 نمايش در بجنورد توليد شود كه خوب هم هست ولي آيا به اندازه اي كه اين جشنواره به فضاي فرهنگ عمومي كشور كمك مي كند، توليد نمايش ها مي تواند تاثير بگذارند! همين بحث هاي فرهنگي است كه مسئولان دست به دست مي دهند كه جشنواره برگزار كنند. حتي بازتاب اين جشنواره ها نه تنها در ايران بلكه خارج از مرزها ديده مي شود. حركت هاي فرهنگي باعث مي شود كه بعضي از جوان ها به اين هنر علاقه مند شده و در آينده جزو بهترين هنرمندان كشور شوند. اين حركت هاي فرهنگي، تشويق ها، جنبش ها، همايش ها باعث رشد هنرمندان مي شود. حتي اگر در اين حركت هاي فرهنگي بازنده شوند -كه در حقيقت بازنده اي وجود ندارد- تلاش مي كنند كه خودشان را اثبات كنند و همين تلاش سازنده باعث مي شود كه در آينده مديران فرهنگي و هنرمندان شاخص كشور باشند. در اين جشنواره هاست كه هنرمندان شكل مي گيرند. واقعيت اين است كه جشنواره تئاتر رضوي موضوعي برگزار مي شود و وقتي ما درباره تئاتر رضوي فرهنگ سازي كنيم، يك جنبش فرهنگي به وجود مي آيد و جشنواره به نوعي فرهنگ سازي مي كند و برگزاري اش نيز ضرورت دارد. اگر جشنواره نباشد خيلي از حركت هاي فرهنگي، كند و يا تعطيل خواهد شد و نيز وزارت ارشاد تصميم گرفته كه فعاليت هاي خود را از تهران خارج كند. تمركززدايي يكي ازمباحثي است كه وجود دارد. قرار نيست هرچه امكانات است براي تهراني ها باشد. بايد كم كم سراسر كشور به تهران تبديل شوند و به اندازه خودشان بتوانند برنامه داشته باشند و همين تمركززدايي باعث شده كه جشنواره ها در سراسر كشور برگزار شوند و برگزاري جشنواره يك اتفاق خوب براي استان شماست. شما يك سئوال از مسئولان استان بكنيد كه به بركات جشنواره تئاتر رضوي چه خدماتي به استان شما داده شده است؟ وقتي هيئت دولت در اين راستا بودجه اي در اختيار استان قرار مي دهند و به بركت اين جشنواره مجوز ساخت 2 تالار نمايش مي دهند، همه اين ها به بركت اين حركت هاست كه باعث سازندگي استان تان مي شود. سال گذشته خيلي از سالن ها و مهمان سراها اين گونه مجهز نبودند ولي همه به بركت اين جشنواره تجهيز شدند. بجنورد 2سالن نمايش مجهز و كامل دارد. به نظر من اگر جشنواره درست برگزار شود، باعث رشد و شناسايي استعدادها و شكوفايي استان مي شود.

نظرتان در رابطه با گروه هاي شركت كننده در اين جشنواره چيست؟

خوب و مثبت است؛ وقتي اعلام و فراخوان مي دهيم كه جشنواره رضوي قرار است برگزار شود، شاهد شركت و تلاش گسترده بيش از 400 گروه نمايشي شركت كننده در اين جشنواره هستيم. همه اين گروه ها در جشنواره تئاتر رضوي برندگان واقعي هستند. ما در جشنواره هاي ديني برنده و بازنده و يا برد و باخت نداريم. هر كس با نيت درست شروع به خلق اثر در جشنواره تئاتر كرده به نظرم برنده واقعي است، حالا گروهي توانسته به جشنواره را پيدا كند و گروهي هم به دليل سخت گيري هاي ما نتوانسته راه يابد كه آن ها جايزه خودشان را از جاي ديگر گرفته اند.

چرا 13 گروه نمايشي در بخش صحنه اي انتخاب كرديد؟

اگر سالن هاي بيشتري در بجنورد داشتيم به طور حتم 20 اثر هم انتخاب مي كرديم. امسال سطح كيفي آثار به گونه اي بود كه مي توانستيم آثار بيشتري در اين بخش رقابتي انتخاب كنيم و دغدغه اش را نداشتيم. ولي ظرفيت سالن هاي نمايش بجنورد براي اجرا بيشتر از اين نبود، چون جشنواره 5 روز است. اگر جشنواره در تهران برگزار مي شد شايد 30 اثر هم انتخاب مي شد ولي در بجنورد به دليل ظرفيت هاي موجود 13 نمايش انتخاب شد.

گروه هاي ويژه و ميهمان چگونه انتخاب شدند؟ آيا قصد پر كردن زمان جشنواره را داشتيد يا سياست هاي ديگري در كار است؟

نه؛ آقاي سيد جواد هاشمي يكي از هنرمندان برجسته كشورمان است كه تئاترهايي كه ايشان روي صحنه مي برند در تالار وحدت و تئاتر شهر اجرا مي شود. ما درخواست كرديم يك نمايش ويژه براي جشنواره داشته باشيم و نمايش سيدجواد هاشمي كاري ويژه و شاخص است. هدف از اجراي اين نمايش ويژه، مردمي تر شدن جشنواره و جذب مخاطب به سمت تئاتر ملي است. ما سال گذشته به دليل نبود فضاي كافي براي اجراي نمايش شرمنده مردم شديم و مخاطب ما پشت درهاي بسته بود. دليلش همه اين است كه تمامي جشنواره هاي فرهنگي هنري امام رضا(ع) در اين فصل برگزار مي شوند؛ اگر در فصل تابستان بود در فضاي باز تعداد بيشتري مي توانستند از اجراي نمايش ها بهره مند شوند.

اگر داوران در بحث انتخاب بهترين گروه يا در بخش هايي چون كارگرداني، بازيگري و ... به اجماع نرسند، آيا به نظر شما ضرورت دارد كه يك گروه يا شخص به عنوان اولي يا دومي انتخاب شوند؟

ما در داوري هيچ گونه دخالتي نمي كنيم. داورها كساني هستند كه دعوت مي شوند و دست آن ها در انتخاب ها باز است اگر به نتيجه نرسيدند كه بازيگري يا كاري نبايد انتخاب شود و يا بايد انتخاب شود، هيچ محدوديتي و اعمال نظر يا سياست گذاري كه تحميل آرا شود، وجود ندارد.

باتوجه به اين كه دبير چندين جشنواره مختلف بوديد، چه تجربه اي كسب كرديد؟

شما وقتي كار فرهنگي انجام مي دهيد، دغدغه مسائل فرهنگي داريد. به طور طبيعي بعد از برگزاري جشنواره متوجه نقص ها و اشتباهاتي كه كرديد، مي شويد و تلاش براي رفع آن مي كنيد. شايد شما هيچ وقت نتوانيد جشنواره اي ايده آل را برگزار كنيد. البته هرچه در اين زمينه بيشتر تلاش كنيد، موفق تر خواهيد بود. برگزاري جشنواره بسيار سخت است به خاطر اين كه هر لحظه اش يك اتفاق است. در حقيقت دبيري جشنواره به خصوص جشنواره رضوي يك خدمت گزاري است. ما خادمان فرهنگي امام رضا(ع) هستيم و تمامي هنرمنداني كه در اين جشنواره هستند، زائران امام هشتم(ع ) هستند. وقتي به حرم مي رويد، رئيس جمهور، وزير و فقير و سفير و ... هيچ فرقي با هم نمي كنند. اين جا هم اين طور است؛ دبير و رئيس و ... همه يكي هستند، همه خادمان امام هشتم(ع ) هستيم و به زائراني كه مي آيند خدمت مي كنيم.

آقاي خزاعي، هر جشنواره حاوي پيامي است، اين جشنواره چه طور؟

هر اثري كه در زمينه جشنواره هاي فرهنگي هنري امام رضا(ع) كار مي شود حاوي پيامي است و ناخودآگاه از اين طريق مفاهيم و مضاميني را پيرامون امام رضا(ع ) به جامعه انتقال مي دهيم. پيام جشنواره بسيار فراگيرتر از اين حرف هاست. كساني كه وارد حيطه ديني مي شوند، به نظرم بايد نخبگان باشند. اين خودش كامل ترين و ژرف ترين مفاهيم را در خود دارد؛ پس آدم هايي كه نگاهي عميق به دين دارند، مي توانند كاري ديني انجام دهند. برخي از هنرمندان را مي بينيم كه به سراغ كار ديني نمي آيند اگر به اين معرفت در مسائل ديني برسند مشكل حل مي شود. دين ما تمام مسائل انساني، خوب زيستن، بدي و خوبي و به تكامل رسيدن انسان ها را مطرح مي كند. به نظرم دين مال همه ماست، دين يعني زندگي درست و انسان بودن.

نظرتان درباره استان خراسان شمالي كه اين حركت فرهنگي در آن انجام مي شود، چيست؟

امسال خوشبختانه با كمك نهادهايي چون شهرداري، شوراي شهر، ميراث فرهنگي، اتوبوس راني، نيروي انتظامي و ... است كه اين جشنواره در استان تان برگزار مي شود. من هيچ نقشي نداشتم؛ مردم و مسئولان بايد قدر يكديگر را بدانند، زيرا اين ارتباط و همدلي ميان آن ها باعث برگزاري اين اتفاق مهم فرهنگي در خراسان شمالي به مركز بجنورد مي شود اين ظرفيت در بجنورد وجود دارد كه جشنواره تئاتر رضوي كم كم به جايگاه خودش دست يابد و اختيار اجراي برنامه هاي ششمين جشنواره به متوليان استان سپرد ه شد. مراسم اختتاميه با خود بجنورد است. بولتن، فضاي تبليغاتي، طراحي ها و خيلي چيزهاي ديگر مختص به خود استان است تا از نيروها و توانمندي خود استان براي برگزاري جشنواره استفاده شود و هميشه اين گونه نباشد كه تهران كارها را انجام بدهد و سپس بيايند جشنواره را در بجنورد برگزار كنند. امسال ما در خدمت استان خراسان شمالي كار مي كنيم. آن ها خود بانيان اجرا و برگزاري جشنواره هستند و ما مهمان شهر بجنورد هستيم و نيازهاي شان را در استان بيان مي كنند و ما درخواست ها و نيازهاي استان را بررسي مي كنيم. اميدواريم كه در پرتو همدلي و همكاري و تعامل عميق و صميمانه، شاهد برگزاري خوب و تاثير گذار باشيم.
يکشنبه 12 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 201]