سايه تهديد انرژي بر سر صنعت كشور

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: سايه تهديد انرژي بر سر صنعت كشور
صنعت و معدن- علي ابراهيمي:
قطعي گاز واحد‌هاي صنعتي كشور در زمستان سال گذشته و قطعي برق در تابستان امسال، مشكلات فراواني را براي توليدكنندگان ايجاد كرد.

مشكلاتي كه به‌نظر مي‌رسد در زمستان امسال نيز تداوم داشته باشد چرا كه تا كنون نه تنها اقدام مؤثري براي جلوگيري از بروز اين بحران بزرگ اتخاذ نشده، بلكه رشد سالانه مصرف گاز در كشور نيز شرايط نگران‌كننده جديدي را بر فضاي توليدي كشور حاكم كرده است.

اين در حالي است كه با وجود تاكيد صنعتگران بر تاثير منفي قطعي انرژي صنايع و شرايط سياسي ناشي از اعمال تحريم‌ها بر توليدات صنعتي باز هم متوليان بخش صنعت از افزايش توليد و بهبود نرخ رشد و سرمايه‌گذاري در اين بخش خبر مي‌دهند. از سوي ديگر خبري از تحقق وعده‌هاي پيشين مسئولان براي جبران زيان ناشي از قطعي انرژي صنايع نيست و اين روند موجب شده تا قدرت رقابت‌پذيري محصولات صنعتگران در بازارهاي داخلي و خارجي كاهش يابد.

به‌نظر مي‌رسد اكنون قطعي گاز در زمستان به مشكلي ملي تبديل شده و آثار نامطلوبي را در اقتصاد كلان كشور به جاي گذاشته است. شايد بتوان بيشترين زيان ناشي از قطعي گاز و برق صنايع را در مختل شدن فضاي توليد دانست. گرچه پيش از اين وزارت صنايع از تشكيل كار‌‌گروه سوخت در اين وزارتخانه و پرداخت خسارات ناشي از قطعي انرژي به اين بخش خبر داده بود اما وعده‌هاي مذكور قادر به رفع مشكلات پيش‌ روي بخش صنعت نبوده است.

اين در حالي است كه تجربه كشور‌هاي پيشرفته دنيا نشان مي‌دهد با استفاده از فناوري‌هاي نوين مي‌توان مصرف انرژي در بخش خانگي را كه بيشترين ميزان مصرف را به‌خود اختصاص داده به حداقل رساند و به اين وسيله مانع از قطعي گاز و برق در بخش‌هاي توليدي كشور شد. با اين وجود دستگاه‌هاي ذي‌ربط نه تنها اقدامات پيشگيرانه‌اي براي جلوگيري از آثار زيان‌بار بحران انرژي بر بخش توليد انجام نداده‌اند بلكه با اتخاذ تدابير مقطعي شرايط را براي سال‌هاي آينده نيز دشوارتر كرده‌اند.

هشدار يا تدبير

اين روند موجب شده تا در شرايطي كه تدابير هدفمند و درازمدتي براي رفع بحران انرژي در بخش صنعت اتخاذ نشده، از هم اكنون هشدارهاي مسئولان نسبت به قطعي گاز در زمستان امسال آغاز شود. از سوي ديگر با توجه به رشد شديد مصرف گاز به‌نظر مي‌رسد در سال‌هاي آينده نيز قطعي گاز و برق، شرايط بحراني و حادتري را براي صنايع كشور به وجود خواهد آورد.

با اين وجود وزير صنايع و معادن در مورد تاثير قطعي احتمالي گاز در زمستان بر صنايع داخلي با بيان اينكه وزارت نفت اطمينان داده كه امسال خيلي با مشكل كمبود انرژي به‌ويژه در زمينه گاز روبه‌رو نباشيم، مي‌‌گويد: با استفاده از تجربه سال قبل، تمام صنايعي كه امكان استفاده از سوخت دوم را دارند به ذخيره‌سازي‌ سوخت ترغيب كرديم و باز هم از تمام صنعتگران مي‌خواهيم كه نسبت به ذخيره‌سازي‌ سوخت دوم اقدام كنند تا شاهد كاهش توليد نباشيم. علي اكبر محرابيان با اشاره به پيش‌بيني دولت براي بازپرداخت بخشي از صرفه‌جويي حاصل از كاهش مصرف انرژي صنايع به واحدهاي صرفه‌جو، مي‌افزايد: مسائل مربوط به اين موضوع در شوراي راهبردي دولت و شوراي طرح تحول اقتصادي بررسي مي‌شود تا اين امر تاثير منفي بر ميزان توليد داخل نداشته باشد.

اين در حالي است كه رئيس كميسيون انرژي مجلس اعلام كرده، حتي درصورت قطع نشدن صادرات گاز تركمنستان به ايران نيز، باز هم در زمستان امسال با قطعي گاز مواجه خواهيم بود. حميدرضا كاتوزيان مي‌افزايد: حتي درصورت نهايي شدن قرارداد و از سرگيري صادرات گاز تركمنستان به ايران نيز با توجه به افزايش مصرف گاز در كشور، پيش‌بيني كميسيون انرژي اين است كه در زمستان امسال هم شاهد قطعي گاز در كشور خواهيم بود. مشكل ما در رابطه با مصرف گاز اين است كه الگوي مصرف درستي نداريم.

با اين روند مدير گاز‌رساني شركت ملي گاز نيز اخيرا از تعيين اولويت صنايع براي قطع گاز در زمستان خبر داده و مي‌گويد: براي مقابله با بحران كمبود گاز در فصل سرما، مكاتباتي با استانداران سراسر كشور انجام شده تا صنايع ملزم به داشتن سوخت دوم در نيمه دوم سال باشند.

مصطفي كشكولي با اشاره به تشكيل كارگروه ويژه در شركت ملي گاز ايران براي اتخاذ تدابير لازم و تامين سوخت در فصل زمستان، مي‌افزايد: اين كار‌گروه براي بررسي و آسيب‌شناسي اتفاقات و مشكلات زمستان سال گذشته تشكيل شده و براساس گزارشي، نقاط ضعف را شناسايي و به تجزيه و تحليل آن پرداخته و بر همين اساس طرح‌هايي در شركت‌هاي گاز استاني و شركت مهندسي توسعه گاز ايران تعريف شد تا شبكه ملي گاز كشور اصلاح شود.

كاهش توليد

با وجود آنكه هنوز برآورد دقيقي از تاثير قطعي انرژي بر كاهش توليد محصولات صنعتي و ميزان خسارتي كه به ‌صنعت وارد مي‌كند صورت نگرفته و‌ متوليان توليد يا صنعتگران نيز از اظهار نظر در اين زمينه خودداري مي‌كنند. چندي پيش دست‌اندركاران توليد فولاد از كاهش 16درصدي توليد اين محصول به‌دليل مشكلات ناشي از تامين انرژي و نبود زمانبندي مناسب در اعمال قطعي انرژي اين بخش خبر دادند. اين در حالي است كه مسئولان وزارت صنايع و معادن هيچ اظهار نظري در زمينه تاثير قطعي انرژي صنايع بر كاهش توليد يا ميزان خسارت آن از اين محل نداشته‌اند و به‌نظر نمي‌رسد با تداوم اين روند تحقق بسياري از اهداف كوتاه و بلندمدت بخش صنعت امكانپذير باشد.

وزير پيشين صنايع و معادن با اشاره به آثار زيانبار قطعي انرژي در كاهش توليد فولاد مي‌گويد: تاثير تامين نشدن انرژي در كاهش توليد فولاد غيرقابل انكار است چرا كه به محض كاهش انرژي اين امر بر توليد فولاد اثر مي‌گذارد.

در شرايطي كه تامين برق و گاز براي مصارف خانگي با مشكل مواجه بوده و خاموشي و قطعي گاز‌ اعمال مي‌شود، تاثير كمبود و قطعي برق يا گاز در صنايع بيشتر خواهد بود. اسحاق جهانگيري، مي‌افزايد: تامين انرژي براي توليد فولاد يا ساير محصولات صنعتي بسيار حياتي است و به محض اينكه گاز، برق يا حتي زغال‌سنگ مورد نياز اين صنعت تامين نشود بايد انتظار كاهش توليد را داشت.

از سوي ديگر در شرايطي كه در تابستان براي مصارف خانگي برق، جدول زمانبندي خاموشي اعمال شده و در زمستان نيز شاهد كمبود گاز هستيم، مي‌توان گفت كه قطعي انرژي واحدهاي توليدي نيز قطعا بيش از ميزان كمبود در بخش خانگي است. وي مي‌افزايد: گرچه بخش توليد از اظهار نظر در زمينه تاثير كمبود انرژي بخش صنعت در كاهش توليد محصولات صنعتي ممنوع شده اما نمي‌توان تاثير اين امر بر كاهش توليد به ويژه در بخش فولاد را ناديده گرفت.

خبري نيست؟!

درحالي كه در تابستان امسال وزير صنايع و معادن و برخي ديگر از مسئولان دولتي قطع برق صنايع را اولويت آخر خاموشي‌ها قلمداد كرده و از جبران زيان اين بخش خبر داده بودند، طولاني شدن مدت زمان خاموشي‌ها، ضرر و زيان بسياري را براي صنايع كشور به‌دنبال داشته و به‌نظر نمي‌رسد وعده‌هاي مسئولان براي تامين خسارات ناشي از قطعي انرژي صنايع محقق شود.

نماينده بخش صنعت اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران با اشاره به تاثير قطعي برق بر بخش صنعت مي‌گويد: قطعي برق در برخي صنايع مانند فولاد يا شيشه كه داراي كوره‌هايي بوده و به شكل مدام فعاليت مي‌كنند يا صنايعي كه در فرآيند توليد از مواداوليه شيميايي خاص مانند پلي‌اكريل يا پلي اتيلن و... استفاده مي‌كنند، آثار زيانبار بيشتري را به‌دنبال داشته است چرا كه در اين بخش‌ها قطع برق حتي براي مدت چند ثانيه و شروع مجدد فرآيند توليد، باعث از بين رفتن كالاي توليدي شده و هزينه‌هاي جانبي بسياري را به همراه خواهد داشت.

مهدي جارياني در زمينه وعده مسئولان براي اولويت دادن تامين برق صنايع، مي‌افزايد: با وجود وعده‌هاي مسئولان، تامين برق صنايع از اولويت خاصي برخوردار نبوده و معمولا در مصرف برق، بخش‌هاي غير‌صنعتي از اولويت بيشتري برخوردار هستند. به‌نظر مي‌رسد حتي در شرايط كنوني نيز مديريت توزيع انرژي در كشور به شكل مطلوبي ساماندهي نشده و بخش صنعت بيشترين زيان را به‌دليل اين شيوه‌ سياستگذاري متحمل شده است چرا كه كارخانه‌هاي صنعتي پس از قطع برق نسبت به تامين برق مورد نياز از طريق ژنراتورهايي كه داراي مصرف سوخت گاز يا گازوئيل هستند اقدام كرده و به اين شكل گرچه فشار به شبكه توزيع برق كاهش مي‌يافت اما در مجموع افزايش ميزان مصرف انرژي در كشور به‌دنبال داشته و از ديد كلان اقتصادي صرفه‌جويي در مصرف انرژي صورت نمي‌گرفت.

وي در زمينه جبران زيان ناشي از قطعي انرژي صنايع نيز مي‌گويد: هنوز ساز و كار مشخصي براي تعيين ميزان خسارت قطعي برق يا گاز در بخش‌هاي مختلف صنعتي و چگونگي تامين اين خسارت تعيين نشده و به‌نظر نمي‌رسد با توجه به تنوع فعاليت‌هاي توليدي در بخش صنعت، دولت به تنهايي قادر به انجام اين كار باشد.

راهكار كاهش مصرف گاز

با اين روند گرچه شركت بهينه‌سازي‌ مصرف انرژي تاكنون اقداماتي را در راستاي فرهنگ‌سازي‌ و به كارگيري فناوري‌هاي نوين براي كاهش مصرف انجام داده، اما به‌دليل فراهم نبودن ساير شرايط و زيرساخت‌ها، اين امر در شرايط بحراني كنوني تاثير چنداني براي رفع مشكلات تامين انرژي بخش‌هاي توليدي نداشته است. اين در حالي است كه براي كاهش مصرف سوخت و جلوگيري از قطعي گاز صنايع بايد سريع‌ترين، مقرون‌به‌صرفه‌ترين و ساده‌ترين تدابير را اتخاذ كرد. استفاده از شيرهاي ترموستاتيك راهكاري براي رفع معضل افزايش مصرف گاز محسوب مي‌شود چرا كه با نصب آن روي رادياتورهاي خانگي مي‌توان مصرف انرژي را تا سقف 50‌درصد كاهش داد.

به اعتقاد كارشناسان، شيرهاي ترموستاتيك همان نقشي را در راستاي كاهش مصرف گاز ايفا مي‌كند كه لامپ‌هاي كم‌مصرف در بخش برق انجام مي‌دهند. طبق آمارهاي موجود 75‌ميليون متر مربع ساخت‌وساز در كشور وجود دارد كه 22‌درصد آنها داراي سيستم حرارت مركزي (رادياتور) بوده و به عبارتي يك ميليون و 155هزار بلوك رادياتور در آنها مصرف شده است. حال اگر در تمام اين رادياتورها از شيرهاي ترموستاتيك استفاده شود با توجه به كاهش 50‌درصدي مصرف انرژي تا حدود زيادي مي‌توان به جلوگيري از قطعي گاز در بخش صنعت كمك كرد.

در حالي كه سال گذشته بيش از 4 هزار و 581 واحد صنعتي جديد به شبكه گاز طبيعي كشور متصل شدند و تعداد صنايع بزرگ برخوردار از نعمت گاز به بيشتر از 17 هزار واحد رسيده، بايد تدابيري اتخاذ شود تا از تعطيلي اين واحدها به‌دليل قطعي گاز ممانعت به عمل آيد. گاز رساني به واحدهاي صنعتي كشور در سال 86 با رشد 26 درصدي مواجه بوده كه اين موضوع نشان مي‌دهد با توجه به تجهيز بسياري از واحدهاي صنعتي كشور به سوخت گاز طبيعي و رشد شديد مصرف در اين بخش، زمستان امسال نيز با مشكلات حادتري مواجه خواهيم شد. با توجه به اينكه بخش توليد و صنعت نقش مهمي را در اقتصاد كشور ايفا مي‌كند بايد تدابيري اتخاذ شود تا مصرف انرژي در ساير بخش‌ها كاهش يافته و زمينه گازرساني به صنايع فراهم شود.
يکشنبه 12 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]