خانواده ميخک Caryophylaceae

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقدمه

در اين جلسه پيرامون خانواده ميخک كه كاملا با خانواه كمپوزيته متفاوتند، مطالبي عنوان ميشود.
خانواده ميخک يا کاريوفيلاسه يکي از خانوادههاي گياهي است که تعداد گياهان وابسته زينتي آن زياد نيست. از گياهان زينتي اين خانواده ميتوان به دايانتوس کاريوفيلوس Dianthus caryophillus، دايانتوس باراباتوس Dianthus barbatusيا قرنفل و ژيپسوفيد اشاره کرد.

ميخك معمولي Dianthus caryophillus
بر اساس مدارک و اسناد تاريخي ميخک دايانتوس يک گياه بسيار قديمي است و حداقل 300 سال قبل از ميلاد مسيح بعنوان گل مورد علاقه افراد در مراسم مختلف مورد استفاده بوده است (دايانتوس به يوناني به معني بوي خدايان است). احتمالاً بوي خوش و رايحه اين گل در طي اين سالها و شايد در اثر عمليات به نژادي از بين رفته و بر اثر تغييرات ژنتيكي داراي خصوصيات ديگر شده است.

بطور کلي ميخکها به دو دسته تقسيم ميشوند:
1- ميخکهاي تک شاخه يا ميخکهايي که اصطلاحاً تحت نام ميخکهاي استاندارد معروف هستند. اين گياهان گلهاي درشت، تک شاخه و دم گل بسيار بلندي دارند.

2- ميخکهاي خوشهاي يا پا کوتاه که اصطلاحاً ميخکهاي مينياتوري مينامند . در اين گروه گلهاي اِسپريل از گلهاي چند شاخه، منشعب و ريز تشکيل شدهاند که دم گلهاي کوتاهي دارند.

کاربرد و مصرف ميخکها بيشتر بستگي به فرهنگ عامه مردم و شناخت مردم دارد. در ايران اصولاً مردم گلهاي شاخه بلند با گل درشتتر ميپسندند. اما در نزد اروپاييان گلهايي با دم گل کوتاهتر و در اندازه کوچکتر مطلوب است.

بطور متوسط هر سال حداقل 10 تا 15 رقم جديد از ميخک به دنيا معرفي ميشود، لذا براي رشد و نمو اين گياه بايد با دانش روز و تکنولوژيهاي پرورش آن آشنا شويم.

پرورش ميخک در گلخانهها و سيستمهاي حفاظت شده اثر بهتر و مناسبتري را در عملكرد دارد. در ايران فقط فصولي از سال يعني زمستان و پاييز اين گياه را در گلخانه پرورش ميدهند و در بقيه فصلها آن را از سيستم گلخانهاي خارج کرده و در هواي آزاد کشت ميکنند.

اگر ميخک بعنوان يک گياه يکساله کشت شود معمولاً بين 60 تا 80 بوته در يک متر مربع كاشته ميشود. از آنجا که تعداد 200 شاخه گل بريده در هر متر مربع عدد مناسبي بوده و با هزينههاي اين محصول همخواني بسيار خوبي دارد، در مجموع پرورش ميخكها به صورت 35 تا 45 بوته گل در متر مربع مناسب است. اما بايد در نظر داشت كه هدف از کشت آن حداقل يک محصول دو ساله باشد.

ميخکها عمدتاً از گروه گياهان متمايل به روزهاي بلند هستند. غير از طول روز نکته حائز اهميت در مورد ميخک اندوخته غذايي خاک به مقدار کافي است. به همين منظور خاکهاي غني از مواد غذايي، عميق و حاصلخيز براي کشت و كار ميخک توصيه ميشود. خاک مناسب براي پرورش ميخک مخلوطي از خاک برگ، خاک لومي، پيت و مقدار کمي کود دامي پوسيده شده ميباشد. در چنين ترکيبي بشرط اينکه عمق خاک حداقل 35 تا 50 سانتيمتر باشد گياهان را مستقيم در بستر اصلي گلخانه کشت مي کنند در نتيجه محصول مورد انتضار يعني حداقل 200 شاخه در هر متر مربع در سال بدست مي آيد.

در تغذيه ميخك كلاتهاي روي و آهن نقش مهمي دارند. همچنين در کشت و کار ميخک عناصر غذايي، ماکروالمنتها و ميکروالمنتها به خاك افزوده ميشوند.
عامل بسيار مهمي که در تغذيه ميخک نقش تعيين کنندهاي دارد کاربرد انيدريد کربنيک يا گاز CO2 است.
کاربرد CO2 يا دي اكسيد كربن به عنوان يك گاز و يكي از نهادهاي اصلي عمل فتوسنتز اهميت فراوان دارد و مقدار آن بين 300 تا 1000 قسمت در ميليون در سنين مختلف توصيه شده است. در سنين جواني وقتي که گياه 6 تا 8 برگ دارد در حدود ppm 3000 انيدريد کربنيک در گلخانه استفاده ميشود و اين کار تا دوره قبل از گل دهي ادامه مييابد.تکثير ميخک بوسيله قلمههاي سبز و مياني ساقه انجام ميگيرد.

کاربرد هورمونها زماني توصيه ميشود که سرعت ريشه زايي گياه از نظر اقتصادي مهم باشد. ميخک گياه سخت ريشه زايي نيست اما در مراكز توليدي بزرگ ميخك جهت كوتاه کردن فاصله زماني ريشه دار شدن به کمتر از سه روز از هورمونها استفاده ميكنند. براي ريشه زايي از ايندول بوتيريک اسيد IBA يا ايندول استيک اسيد IAA به مقدار 2000 تا 4000 قسمت در ميليون (ppm) استفاده ميشود. بعد از تکثير و ريشه دار شدن، گياه را به محل اصلي که از شرايط ويژهاي برخوردار باشد منتقل ميكنند.

با توجه به اينکه ميخک گياهي با ساقه خيلي قطور است و از استحکام چنداني برخوردار نيست، لذا براي پرورش آن توجه به نکاتي ضروري است.

مرحله اول - سربرداري يا Pinching؛ در مرحله اوليه رشد گياه شروع ميشود وقتي 6 تا 8 برگ روي گياه ظاهر شد، آخرين جوانه برگي قطع ميشود تا از بخشهاي پايين شاخه زايي صورت بگيرد.

مرحله دوم – مرحله گل دهي؛ بعد از پايان مراقبتهاي لازم از گياه مرحله گل دهي فرا ميرسد. وقتي كه غنچه اول ظاهر شد تعداد زيادي غنچههاي ديگر در اطراف وجود دارند كه حذف آنها ضرورت و اهميت خاصي دارد. بهترين زمان براي برداشت گلها وقتي است که 25 تا 30 درصد گلهاي مزرعه شکفته شده باشند. براي ميخك زماني كه يك سوم طول گلبرگها از غنچه خارج شده باشد بهترين زمان چيدن (برداشت) گل است.
همچنين دو گروه از عوامل در ماندگاري گلهاي شاخه بريده دخالت دارند. الف) عوامل قبل از برداشت ب) عوامل بعد از برداشت گل.

عوامل قبل از برداشت

1) نور مناسب؛
2) درجه حرارت مناسب؛
3) تغذيه.

عوامل بعد از برداشت

1) مرحله برداشت گل (كه در هر گلي متفاوت است)؛
2)كنترل مقدار اتيلن توليدي.

برخي از مواد بازدارنده نظير ترکيبات نقره و كاربرد اتانول به مقدار 8% جايگزين بسياري از مواد نگهدارنده هستند. با استفاده از اين تركيبات عمر گلهاي بريده ميخک گاهي تا سه برابر زمان عادي آن افزايش مييابد.

ميخك فضاي آزاد Dianthus barbatus
ميخك فضاي آزاد يا ميخک چمني با داشتن گلهاي قرمز منظره زيبايي را ايجاد ميکند. تکثير آن بوسيله بذر و روش رويشي انجام ميشود.

قرنفل يکي ديگر از گياهان خانواده ميخک است که داراي رنگهاي متنوع و نهنج برجسته است و بطور کامل خصوصيات کاريوفيلاسه را داراست.

گياه صدفي
گياه صدفي يا ژيپسوفيد داراي گلهاي سفيد رنگي است که مقاومت خوب آن در برابر خاکهاي آهکي و گچي سبب شده تا نام ژيپسوفيد را به آن دهند. ژيپسوفيد بعنوان يک شاخه بريده و گياه فضاي سبزي مورد استفاده قرار ميگيرد.
در انتها مطالعه كتابهاي اختصاصي درباره ميخك پيشنهاد ميشود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 471]