واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: ایرانیان باستان با اشراف بر علم نجوم، نیك میدانستند كه شب یلدا در نیم كره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و از همین روی از آن شب به بعد طول روز بیشتر و طول شب كوتاهتر میشود... به گزارش شبکه خبر، در بسیاری از آیینها و رسوم كهن ایرانی رمز و رازها، پندها و كلیدهایی نهفته است كه درصورت شناخت و درك آنها، میتوانیم تجربیات تاریخی مثبت نیاكانمان را برای ایرانیان آینده به یادگار بگذاریم. و شایسته و بایسته است، خانوادههای ایرانی در هنگام برگزاری این آیینها، پیرامون تاریخچه و فلسفه وجودی آن نیز با هم به گفتگو بنشینند. شب یلدا یا شب چله؛ یكی از یادگارهای بر جای مانده نیاكانی است كه ایرانیان با خاطرهها و هیجانهای آن، كودكی را سپری كرده و به استقبال پیری میروند. شب شبها شب یلدا یا شب چله، واپسین شب آذرماه، شب پیش از نخستین روز زمستان و درازترین شب سال است. ایرانیان باستان با علاقهای كه به علم ستاره شناسی داشتند نیك میدانستند كه این شب در نیم كره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن شب به بعد روزها طولانی تر و شبها كوتاهتر میشود. نیاكان باستانی ما با این باور كه فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلندتر و تابش نور ایزدی فزونی مییابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا خورشید میخواندند و برای آن جشن بزرگی بر پا میكردند. آنها شادی و نشاط را از موهبتهای ایزدی و غم و اندوه و تیره دلی را از بارزههای اهریمنی میپنداشتند. مراسم نوروز، جشن مهرگان، جشن سده، چهارشنبه سوری و شب یلدا و سنتهای دیگر در واقع بیانگر این حقیقت است كه ایرانیان به یمن پیروزی نیكی بر بدی و روشنایی بر تاریكی جشن بر پا میكردند. شب یلدا نیز یكی از نمادهای پیروزی نور بر تاریكی است. در دوران كهن، شب نماد تاریكی و تباهی و وحشت بوده و اغلب سعی میكردند كه شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد تا پلیدی و تباهی در آن راه نیابد. (شاید اصطلاح خانه ات روشن نیز از آن زمان برای ما به یادگار مانده است )شب یلدا شب شبها است. یعنی تسلط تاریكی بر زمین از تسلط نور خورشید و روشنایی میكاهد. و چون فردای این شب روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی میشود، ایرانیان تولد دوباره خورشید را كه مظهر روشنایی است جشن میگیرند. پیشینه یلدا ابوریحان بیرونی از یلدا به عنوان جشن نود روز یاد كرده است. جشنهایی كه در این شب برگزار میشود، یك آیین باستانی است پاسداشت شب چله میراث قوم كاسپیان است. كاسپها از نخستین اقوام آریایی هستند كه وارد ایران شدند. آنها مردمانی با چشمهای كبودرنگ و موهای بور بودند كه ابتدا در گیلان امروزی سكنی گزیدند و پس از چندی به نقاط دیگر ایران مهاجرت كردند. میزد ایرانیان شب یلدا را جشن میگرفتند و شادمانه پایكوبی میكردند. آنگاه خوانی الوان میگستردند و «میزد» نثار میكردند. «میزد» نذری یا ولیمهای بود غیر نوشیدنی، مانند گوشت و نان و شیرینی و حلوا، و در آیینهای ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی میگستردند. انتظار پیروزی نور بر دامنههای البرز پیر ایرانیان گاه شب یلدا را تا دمیدن پرتو پگاه در دامنه كوههای البرز به انتظار باز زاییدهشدن خورشید مینشستند. برخی در نیایشگاهها به نیایش مشغول میشدند تا پیروزی مهر و شكست اهریمن را از خداوند طلب كنند و شباهنگام دعایی به نام «نی ید» را میخوانند كه دعای شكرانه نعمت بودهاست. روز پس از شب یلدا (یكم دی ماه) را خورروز (روز خورشید) و دی گان؛ میخواندند و به استراحت میپرداختند و تعطیل عمومی بود (خرمدینان، این روز را خرم روز یا خره روز مینامیدند). چیستی واژه یلدا واژه «یلدا» واژه ایست برگرفته از زبان سریانی (كه از لهجههای متداول زبان «آرامی» است) به معنای تولد. زبان «آرامی» یكی از زبانهای رایج در منطقه خاورمیانه و زبان اصلی نگارش كتب عهد جدید مسیحیان بوده است. (برخی بر این عقیدهاند كه این واژه در زمان ساسانیان كه خطوط الفبا از راست به چپ نوشته میشده، وارد زبان پارسی شده است). یلدای باستانی و رسوم گوناگون ایرانیانی در گذشتههای دور و در آیین كهن پارسی، بنابر یك سنت دیرینه، شاهان ایرانی در روز اول دیماه تاج و تخت شاهی را بر زمین میگذاشتند و با جامهای سپید به صحرا میرفتند و بر فرشی سپید مینشستند. دربانها و نگهبانان كاخ شاهی و همه بردهها و خدمتكاران در سطح شهر آزاد شده و بهسان دیگران زندگی میكردند. متل گویی، شعرخوانی و داستان خوانی از آیینهای شب چله هستند است، خانوادهها در این شب گردهم میآمدند و پیرترها برای خانواده، داستانهای كهن را بازگویی میكردند. یلدای امروز <img style="BORDER-BOTTOM: پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 533]