آمدي جانم به قربانت ولي حالا چرا

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: آمدي جانم به قربانت ولي حالا چرا
كتابخواني- كامران محمدي:
سرانجام پس از 4 ماه بلاتكليفي و انتظار، مدير جديد اداره كتاب و كتابخواني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي معرفي شد.

هرچند بديهي است كه در همين مدت طولاني نيز اين اداره با مديريت جانشينان و معاونان مجيد حميدزاده، امور مربوط به‌خود را انجام داده است، اما چطور مي‌توان از كسي كه مي‌داند هر لحظه امكان دارد به جايگاه قبلي خود بازگردد انتظار داشت فعاليت‌هاي بلندمدت و دورانديشانه انجام دهد؟ باز هم بديهي است كه در 4 ماه گذشته، اداره كتاب تنها امور گذرا و مقطعي خود را انجام داده است تا كارها اصطلاحا زمين نماند؛ هرچند كه كتاب‌هاي بسياري مثل 3 سال گذشته هنوز در اداره كتاب زمين مانده‌اند.

اگر نام محمدعلي رمضاني فراهاني را در يكي از موتورهاي جست‌وجوي اينترنت جست‌وجو كنيد، تنها يك خبر در چند خبرگزاري تكرار مي‌شود: «محمدحسين صفار هرندي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، جانشين مجيد حميدزاده را محمدعلي رمضاني فراهاني معرفي كرد.» و البته شايد توضيحاتي درباره حميدزاده كه حالا در نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاه‌ها، فرسنگ‌ها دورتر از اداره سراسر حاشيه و بحث كتاب، به‌عنوان مديركل دفتر توسعه‌ مشاركت‌هاي فرهنگي و هنري و دبير هيأت رسيدگي به امور مراكز فرهنگي، به امور مراكز فرهنگي رسيدگي مي‌كند و اعصابش راحت است. اما اگر كمي بيشتر سماجت به خرج دهيد، يك جمله نيز لابه‌لاي همين خبرها مي‌يابيد: «محمدعلي رمضاني فراهاني عضو هيات علمي دانشگاه امام حسين(ع) و دبير بيست‌وششمين دوره كتاب سال جمهوري اسلامي است.»

اين پست تلخ

اداره كتاب و كتابخواني كه در دوره وزارت صفار هرندي، كلمه كتابخواني به آن اضافه‌ شده قرار است فعاليت‌هايي بيش از انجام امور مربوط به مجوز پيش از انتشار داشته باشد، اما عملا همه فعاليت‌هاي اين اداره، به انجام مميزي كتاب‌ها و البته مسائل حاشيه‌اي مربوط به آن خلاصه مي‌شود. اين مسائل حاشيه‌اي نيز بيش از هر چيز، ناشي از انتقادها و انتظاراتي است كه نويسندگان آثار، به‌ويژه اهالي ادبيات، ناشران و رسانه‌ها از فرآيند بسيار كند، سخت‌گيري‌هاي محدودكننده و شايد از همه مهم‌تر، بي‌ضوابطي و فردمحوري مميزي مطرح مي‌كنند.

اين كه چرا درست در شرايطي كه همه منتظر اعلام نامي شناخته‌شده‌‌تر براي اين پست بودند هم شايد به همين انتقادها و تنش‌هاي اداره كتاب مرتبط باشد. پرسشي كه پاسخي دردناك دارد: كدام چهره شناخته‌شده و محبوبي را مي‌توان يافت كه حاضر باشد در اين جايگاه پرانتقاد قرار گيرد؟ جايگاهي كه علاوه بر همه انتقادهاي هميشگي، دلخوري مدام همكاران و نويسندگان را نيز همراه خود مي‌آورد. بنابراين خيلي هم عجيب نيست كه صفار هرندي براي جايگزين‌كردن مديري مناسب، 4 ماه تمام را از دست مي‌دهد و در تمام اين 4 ماه، كتاب‌هاي بسياري مي‌آيند و البته نمي‌روند. هرچند كه اين موضوع از نگاه معاون فرهنگي وزارت ارشاد، مسئله مهمي محسوب نمي‌شود، چرا كه «حميدزاده هنوز از سرپرستي اداره‌ كتاب نرفته است» و «طبيعتا نسبت به آنچه در گذشته بوده، خللي در فعاليت اداره‌ كتاب به‌وجود نيامده است.»

محسن پرويز كه 6 مهر اين توضيحات را به خبرنگاران كنجكاو و پيگير موضوع جايگزين اداره كتاب داده بود، درواقع همان كسي است كه موجبات رفتن حميدزاده را فراهم آورده است. اما او كه شايعه اختلافاتش با حميدزاده خيلي پيش از عزل او پيچيده بود، درباره اين جابه‌جايي مي‌گويد: «من بيش از يك سال پيش كه امكان برطرف كردن برخي از كاستي‌هاي اداره‌ كتاب با تغيير مديريتش وجود داشت، تقاضا كردم مدير مجموعه عوض شود. در آن مقطع، علي شجاعي صائين را به‌عنوان فرد جايگزين معرفي كرده بودم كه آن موقع، مديركل دفتر مطالعات بود، اما در آن مقطع، وزير با تغيير مديريت اداره‌ كتاب موافق نبود.»

پرويز اما اول تير را زمان مناسبي براي انجام اين تغيير نمي‌داند و به ايسنا مي‌گويد: «به اعتقاد من، زمان، زمان مناسبي نبود، اما چون جناب وزير با اين جابه‌جايي موافقت كرد، وظيفه‌ ما بود كه جايگزين را معرفي كنيم. من دو نفر را خدمت ايشان معرفي كردم كه يك نفرش احتمالا به خاطر مسائل اداري، امكان جايگزيني‌اش وجود نداشت و قرار شد روي نفر دوم بررسي‌هايي صورت گيرد و نتيجه را به ما اعلام كنند، كه هنوز نتيجه‌ اين بررسي به معاونت فرهنگي اعلام نشده است.»

ظاهرا نظر صفار هرندي، بيشتر با نفر اول موافق بوده‌ است، چراكه بعد از صرف زماني طولاني، نهايتا وزير ارشاد يك هفته پيش از آنكه محمدعلي رمضاني فراهاني را به‌عنوان جايگزين حميدزاده معرفي كند، گفت: «فردي را براي اين سمت تعيين كرده بوديم، ولي آن سازماني كه وي در حال حاضر در آن كار مي‌كند، رغبت چنداني نسبت به ترك وي و خروجش از آن سازمان ندارد. من با شخص محترمي كه يك عنصر فرهنگي هم هست و مسئول فرد مورد نظر، صحبت كردم و التماس هم كردم، ولي حاضر نشد او را رها كند و همه‌ راهي كه ما رفته بوديم، در اين مرحله به بن‌بست رسيد.»

راه دشوار پيش رو

بدون شك تجربه، تنها معيار قضاوت درباره توانايي‌هاي يك مدير نيست، اما حتما يكي از مهم‌ترين معيارهاست. براي حل مشكلات و مسائل ريز و درشت اداره كتاب كه يكي از پاشنه‌هاي آشيل وزارت ارشاد در تمام 3 سال گذشته بوده‌ است، شايد انتصاب مديري باتجربه‌تر و آشناتر با امور كتاب و نشر، بهتر بود.

اما گذشته از اين، آيا واقعا حالا زمان مناسبي براي تغيير حميدزاده است يا همان طور كه معاون فرهنگي وزارت ارشاد، يعني مدير بالادست اداره كتاب معتقد است، اگر قرار به تغيير بود، بايد دست كم يك سال پيش صورت مي‌گرفت؟ يك سال پيش، يا به عبارت بهتر يك سال و 4 ماه پيش، هنوز وقت كافي براي برطرف كردن مشكلات و سر و سامان دادن به امور آشفته صدور مجوز پيش از انتشار وجود داشت، به‌ويژه دلخوري‌ها و انتقادها چنان بود كه كار به دادگاه هم كشيد و 3 ناشر مختلف، رسما از اداره كتاب به ديوان عدالت اداري شكايت كردند، بنابراين، شواهد كافي براي نامناسب بودن حميدزاده در اداره كتاب وجود داشت.

مدير بالادست او نيز معتقد بود بايد عوض شود، اما اين اتفاق 16 ماه بعد، در فاصله كمتر از يك سال به پايان دولت نهم روي داده است. حالا مديري كه از اساس تجربه مهمي در اين عرصه ندارد، تنها اندكي وقت دارد كه بتواند طعم تلخ اداره كتاب را به كام نويسندگان و ناشران شيرين كند و مشكلات فراوان موجود را برطرف سازد. تنها زمان مشخص مي‌كند كه محمدعلي رمضاني فراهاني چقدر در انجام اين كار سخت تواناست، اما بدون‌شك راه بسيار دشواري پيش رو دارد.
جمعه 10 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 80]