متون مقدس و انحرافات اعتقادی در شخصیت یهودیان (2)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: متون مقدس و انحرافات اعتقادی در شخصیت یهودیان (2)

نویسنده : سلمان قاسمی

با رویکردی بر روان شناسی اسلامی

رفتار نابهنجار

در روان شناسی مادی که گرایش شدیدی به روش علمی و تجربی دارد به هیچ وجهی توافق کلی در مورد علامت یا معیارهای نابهنجاری وجود ندارد. بلکه چندین تعریف متفاوت و گوناگون از این اصطلاح وجود دارد. از تعاریف موجود در مورد نابهنجاری می توان به موارد زیر به صورت اجمالی اشاره کرد.

• انحراف از هنجارهای آماری ؛ در این تعریف تاکید بر روی فراوانی آماری می باشد. یعنی انحراف از حد متوسط جامعه آماری در مورد یک خصوصیت. مثلاً در مورد صفت هوش یا صفت شادی کسانی که در دو سر پیوستار هستند که طبیعتاً هم از لحاظ تعداد نسبت به کل جامعه دارای جمعیت کمی هستند به عنوان نابهنجار معرفی می شوند. از اشکالات این تعریف لحاظ کردن افراد بسیار باهوش و بسیار شاد در بین افراد نابهنجار است.

• انحراف از هنجارهای اجتماعی؛ در هر جامعه ای طبق سنت معمول آن جامعه که در طی سالیان طولانی شکل گرفته است در رعایت کردن مسائلی الزاماتی وجود دارد و در مورد ارتکاب مواردی دیگر منع اجتماعی وجود دارد که همین الزام و منع در جامعه نشان دهنده بهنجاری یا نابهنجاری آن رفتار شمرده می شود.اما این تعریف نیز خالی از اشکال نمی باشد. چرا که از اشکالات اساسی آن نسبی بودن رفتار در جوامع گوناگون و در زمانهای متفاوت است که این مساله در حوزه اخلاقیات مشکلات اساسی بوجود می آورد.

• غیر انطباقی بودن رفتار؛ در این تعریف بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی به جای تعریف نابهنجاری بر حسب انحراف از هنجارها یا معیارها تاثیر آن رفتار را بر سلامت فرد و جامعه را مد نظر قرار می دهند. که در این صورت اگر رفتار فرد بر سلامت وی یا سلامت جامعه مضر باشد،غیر انطباقی و نابهنجار شناخته می شود. که باز این تعریف نیز به گونه ای دیگر دارای اشکال تعریف بالا می باشد. خصوصاً در حوزه خصوصیتهای فردی

ایجاد ناراحتی شخصی؛ بسیاری دیگر احساس ناراحتی ذهنی را معیار رفتار نابهنجار معرفی می کنند.( زمینه روان شناسی هیلگارد – ج 2- ص152-153)

همان طور که ملاحظه شد هیچکدام از تعاریف فوق و معیار های مطرح شده تعریف کامل و جامعی را از نابهنجاری ارائه نمی دهد و در هر کدام همان طور که در جای خود مطرح شد می توان اشکالات اساسی بر آن وارد کرد. اما اساسی ترین اشکال را می توان همان نسبی بودن آنها دانست. به طوری که به هیچ وجه نمی توان همان طور که در تشخیص آنها معیار ثابتی ارائه کرد پس به تبع آن در درمان آنها هم نمی توان دارئپو یا دروپمان مشخص و موثری را پیشنهاد داد. و این نقصی است که که ریشه آن را باید در عدم شناخت کامل انسان بوسیله روانشناسان و انسان شناسان مادی گرا و تجربه نگر جستجو کرد. چرا که آنان با نادیده گرفتن روح انسان و قیاس وی با حیوانات دیگر روان شناسی را در حد حیوان شناسی تنزل دادند. البته می توان روان شناسی وجودی و انسانگرا را تا حدودی از آنها استثنا کرد و تمام تفاوت های موجود بین روانشناسان مکاتب مادی و اسلامی بر خاسته از همین اصل لحاظ کردن یا نکردن روح متفاوت انسانی در حین مطالعه و تحقیق می باشد. چرا که در روان شناسی اسلامی با در نظر گرفتن وحدت بین اعمال قابل مشاهده و سنجش با اعمالی که هر چند قابل مشاهده نیستند اما دارای تاثیر شگرف بر روی شخصیت دارند حوزه رفتار را بسیار گسترده تر از روانشناسان مادی می دانند و به تبع آن حوزه انحرافات رفتاری هم وسعت زیادی می یابد تا جایی که انحرافات عقیدتی و فکری هم در حوزه روان شناسی اسلامی جزء رفتار های انحرافی شمرده می شود.اگر در روان شناسی تجربی فقط اضطراب روانی مطرح است در اسلام علاوه بر آن اضطراب اعتقادی نیز یک انحراف محسوب شده و باید برای آن چاره اندیشی کرد. یعنی هر یک از صفات کفر و معصیت را هم در فهرست رفتارهای نابهنجار قرار می دهد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]