رئيس اتحاديه جايگاه داران در گفت وگو با اعتماد عنوان كرد وابستگي 50 درصدي ايران به واردات بنزين

واضح آرشیو وب فارسی:سياست روز: رئيس اتحاديه جايگاه داران در گفت وگو با اعتماد عنوان كرد وابستگي 50 درصدي ايران به واردات بنزين
رويا خالقي

5 تيرماه سال 86 كه بنزين سهميه بندي شد بسياري از شهروندان آن را آغازگر تحول در مصرف سوخت و كاهش مصرف بنزين عنوان كردند. اين ايده آنها البته چندان پايدار نماند. خيابان هاي شهر تنها در يك ماه اول سهميه بندي خلوت شد و مصرف بنزين به شدت كاهش پيدا كرد اما اين پايان راه نبود و پس از آن رشد مصرف سوخت مانند گذشته ادامه پيدا كرد. بيژن حاج محمدرضا رئيس اتحاديه جايگاه داران سراسر كشور در اين زمينه درباره مصرف سوخت پس از سهميه بندي مي گويد؛ پس از 5 تيرماه به فاصله يك ماه تا 45 روز طبق پيش بيني عرضه فرآورده با كاهش مواجه شد و از 75 ميليون ليتر در روز به 47 ميليون ليتر رسيد و يك افت بي سابقه را در عرضه فرآورده هاي نفتي تجربه كرديم كه با توجه به سهميه بندي زمان جنگ كاملاً قابل پيش بيني بود اما اين روند تداوم پيدا نكرد و پس از يك الي دو ماه مصرف به سطح قبل از سهميه بندي و گاهي بيشتر رسيد. اين موضوع را به مجلس اطلاع داديم و متذكر شديم سهميه بندي نمي تواند تاثيري در كاهش مصرف داشته باشد اما جواب خاصي داده نشد و بر ادامه روند سهميه بندي تاكيد داشتند. او در مورد مصرف بنزين در شرايط كنوني اظهار مي كند؛ در حال حاضر مصرف سوخت به زمان قبل از اعلام محدوديت برگشته است و هيچ كاهشي در مصرف سوخت ديده نمي شود. حاج محمدرضا در پاسخ به اين سوال كه مصرف بنزين با توجه به افزايش يك ميليون و 200 هزار خودرو به چرخه حمل و نقل طبيعي است، مي گويد؛ اگر سهميه بندي نبود قطعاً مصرف بيشتر از وضعيت كنوني بود. اما آنچه قابل تامل است اينكه سهميه بندي راه حل مصرف لگام گسيخته بنزين نيست. اگر امسال محدوديت بنزين نبود، مصرف بنزين به رقم 95 ميليون ليتر افزايش پيدا مي كرد. او مي گويد اگر وضعيت مصرف سوخت را با همان تعداد خودرو (سال 86) مقايسه كنيم مصرف سوخت افزايش پيدا كرده است.

جايگاه هاي تهران در بافت 57

صف هاي متراكم خودروها پشت سر هم براي بسياري از شهروندان سوال برانگيز است كه چطور در حالي كه يك رديف خودروها در حال حركتند رديف ديگر بي حركت ايستاده اند. كمي جلوتر اما جايگاه سوخت جاي علامت سوال را به تعجب مي دهد. اين صف هاي طولاني براي سوختگيري خودروها تشكيل شده است. اما دليل اين همه صف هاي طولاني چيست؛ سوالي است كه حاج محمدرضا به آن اين گونه پاسخ مي دهد؛ خوشبختانه صف هاي طولاني بنزين شكسته شد اما دليل عمده صف هاي طولاني به علت تغييرات در دور آخر سهميه بندي است كه براساس آن سهميه ماشين هاي 1300 به بالا، شش سيلندر و چهار سيلندر تغيير كرد و تعداد زيادي از وسايل نقليه از چرخه سهميه بندي خارج شدند. اين تغييرات نقطه عطف تراكم خودروها بود.

او در مورد اينكه اما به نظر نمي رسد اين تنها دليل صف هاي طولاني بنزين باشد، مي گويد؛ بعد از آخرين دور سهميه كه اعلام شد، دليل اصلي صف هاي طولاني همين موضوع بوده است.

حاج محمدرضا به اين سوال كه قطع برق چقدر صف هاي طولاني را تشديد كرد، تصريح مي كند؛ صف هاي طولاني بنزين در آغاز به دليل موضوعي كه در بالا ذكر كرده بودم، بود اما پس از چندي قطع شبكه توزيع برق هم عامل ديگر صف هاي طويل شد. هر چند تعدادي از جايگاه ها داراي ژنراتور بودند ولي اين ژنراتورها داراي قدرت بالا نبود لذا خاموشي برق هم مزيد بر علت شد.

اما علاوه بر موارد فوق پير شدن و فرسودگي دستگاه ها، فرسودگي تلمبه ها (نرم بين المللي بين 3 تا 5 هزار ليتر در روز است در حالي كه تلمبه هاي ايران بين 20 تا 25 هزار ليتر عرضه مي كند)، سوختگيري ناقص خودروها و كمبود تانكر حمل فرآورده(تعداد نفت كش ها از 40 هزار دستگاه به زير 10 هزار دستگاه تقليل پيدا كرد) از دلايل عمده صف هاي طولاني بنزين است. او درباره اينكه براي رفع اين مشكلات چه بايد كرد، تصريح مي كند؛ بايد وضعيت فعلي تغيير پيدا كند. حاج محمدرضا در مورد اينكه شما پيشنهادي براي كاهش صف هاي طولاني داريد، مي افزايد؛ نخست آنكه بايد تعداد جايگاه هاي تهران افزايش پيدا كند(براي اطلاع بايد بگويم 99 درصد جايگاه هاي تهران در بافت سنتي 1357 است) و براي افزايش نياز به وام هاي بدون بهره و ايجاد انگيزه براي سرمايه گذار است. در حال حاضر با توجه به افزايش قيمت زمين ساختن جايگاه مقرون به صرفه نيست و هيچ انگيزه يي براي ورود بخش غيردولتي به اين بخش وجود ندارد. در حال حاضر اگر قرار است زمين براي ساخت جايگاه خريداري شود حداقل مبلغ آن دو ميليارد تومان است كه براي سرمايه گذار بسيار زياد است، ضمن اينكه بايد بيش از 500 ميليون تومان براي احداث جايگاه هزينه كرد كه مجموع اين دو رقم بسيار بالا است و با درآمد تناسب ندارد.

حاج محمدرضا همچنين درباره صف هاي طويل جايگاه هاي CNG نيز اين گونه توضيح مي دهد؛ جايگاه هاي CNG حدود 400 جايگاه است اما قرار است تا پايان سال به 1800 جايگاه برسد كه اگر اين تعداد آماده بهره برداري شود با توجه به 400 هزار وسيله نقليه گازسوز كه در حال حاضر وجود دارد سه تا چهار برابر خودروها جايگاه وجود خواهد داشت. او در مورد اينكه آيا اين تعداد جايگاه تا پايان سال آماده بهره برداري مي شود، تصريح مي كند؛ به نظر من اين به مقدار نمي رسد. حاج محمدرضا در مورد اينكه اتحاديه جايگاه داران براي كاهش صف هاي طولاني بنزين چه كرد، مي افزايد؛ نخست آنكه با نصب ژنراتور صف ها را كاهش داديم، پس از آن شركت ملي نفت دومين گام را با تبديل جايگاه بنزين سوپر به بنزين معمولي برداشت، اگرچه صف هاي متقاضيان بنزين سوپر با افزايش مواجه شد. در سومين قدم با همكاري شركت پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي پيمانكاران جديد براي تعميرات تلمبه ها كار خود را آغاز كردند. او مي افزايد؛ اتحاديه جايگاه داران براي تسهيل سوختگيري خودروها همچنين پيشنهاد تبديل تلمبه هاي تك نازله به دونازله را مطرح كرد اما به دليل عدم داشتن پوز (pos) اين پيشنهاد عملي نشد.

بزرگ ترين و عريض ترين جايگاه جنوب در بندرعباس در حال حاضر به دليل عدم داشتن پوز نمي تواند به شبكه عرضه وارد شود. او تصريح مي كند؛ شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي حاضر است براي تبديل تلمبه ها به دونازله وام پرداخت كند اما عملاً به دليل كمبود پوز همچنان تك نازله كار مي كند.

دريغ از يك تلمبه دونازله

«برنامه ريزي شده در ايام ماه مبارك رمضان تمام تلمبه هاي يك نازله بنزين به دونازله تبديل شود و با اين حساب مي توان گفت 40 جايگاه عرضه بنزين به جايگاه هاي فعلي كشور افزوده مي شود.» اين جملات و البته خبر را غلامحسين نوذري چند بار اعلام كرد؛ يك بار در جمع خبرنگاران در طبقه 15 وزارت نفت و يك بار در حاشيه هيات دولت و چند بار به خبرگزاري ها. اما خبر يا وعده وزير نفت در ماه رمضان عملي نشد، حتي يك تلمبه در ماه رمضان دونازله نشد. اين را حاج محمدرضا مي گويد؛ در ماه رمضان هيچ تلمبه يي دونازله نشد چون پوز هوشمند به تعداد كافي در اختيار نداريم. او در مورد اينكه آيا اين مساله با تحريم هاي ايران ارتباطي دارد، اين گونه پاسخ مي گويد؛ به نظر مي رسد اين گونه باشد چون پوزها و كارت هاي هوشمند وارداتي هستند و از چين وارد مي شوند اگرچه قرار بود در ابتدا از آلمان و كشورهاي اروپايي خريداري شود(براساس اين گزارش و به گفته سرپرست پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي در حال حاضر شش جايگاه براي تبديل تلمبه از تك نازله به دونازله شدن تعطيل است.) وعده وزير نفت اما عملي نشد.

جايگاه هاي سيار بنياني ندارد

جايگاه هاي سيار يكي از راهكارهاي وزارت نفت در خصوص حل مشكلات بنزين است. تاكنون 19 جايگاه سيار عرضه بنزين در كشور راه اندازي شده است و طبق گفته وزير نفت قرار است اين ايده وزارت نفت در كلانشهرها نيز اجرايي شود، اگرچه منتقدان جدي در اين زمينه وجود دارد. حاج محمدرضا در اين باره مي گويد؛ جايگاه هاي سيار اصلاً بنياني ندارد. اين جايگاه ها متشكل از يك تريلي با مخزن 18000 ليتري بنزين، يك تلمبه دونازله و ژنراتور است كه بايد در يك منطقه بايستد، از برق موتور ژنراتور استفاده كند و يك خط تلفن هوايي از مخابرات بگيرد تا دستگاه هايش راه بيفتد. بنابراين بايد جمع آوري شوند چون تمام اين جايگاه ها به اندازه يك پمپ جايگاه هاي معمولي نمي توانند فرآورده عرضه كنند. او سپس به پيشنهاد اتحاديه جايگاه داران به وزارت نفت اشاره مي كند و مي افزايد؛ به وزارت پيشنهاد داديم اگر اجازه بدهند ما قادريم ظرفيت جايگاه ها را با همين تعداد، سه برابر افزايش دهيم. البته اگر شهرداري مشكل ايجاد نكند و وزارت نفت هزينه را در اختيار ما قرار دهد.

حاج محمدرضا در مورد اينكه آيا اين پيشنهاد به وزارت نفت ارائه شده، تصريح مي كند؛ هنوز به صورت مكتوب ارائه نشده ولي پيشنهاد اوليه ارائه شد.

وزارت نفت اعتقادي به LPG ندارد

سوخت LPG يكي از سوخت هايي است كه مدتي براي عرضه در جايگاه ها قرار گرفت اما اين مدت زمان چندان طولاني نشد. هم اكنون بسياري از دارندگان سواري براي استفاده از سوخت LPG با مشكل مواجهند و چندين بار در تماس با روزنامه «اعتماد» نارضايتي خود را از اين موضوع مطرح كرده اند. حاج محمدرضا در اين باره توضيح مي دهد؛ در سال 82 مصوبه يي داشتيم كه گاز LPG در داخل كشور جمع آوري شود و جايگاه گاز LPG تبديل به CNG شود، به رغم اينكه ما امكانات مناسبي در مورد صادرات LPG داشتيم ولي سياست هاي وزارت نفت به گونه يي قرار گرفت كه توليد داخل به سمت CNG پيش رود، لذا تعداد جايگاه هاي LPG تقليل يافت و مقاديري از آنها هم به CNG تبديل شد و در حال حاضر شركت نفت روي LPG زياد كار نمي كند ولي چند جايگاه LPG را با فشار مردم مجدداً فعال كرده كه به سرويس دهي تاكسي ها مي پردازند.

مرغ و شترمرغ

تعامل پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي با شركت هاي بخش خصوصي و البته با اتحاديه جايگاه داران چندان سازنده نيست. مسوولان پالايش و پخش چندان به نظرات جايگاه داران اهميت نمي دهند و آن را كوچك مي شمارند. از رئيس اتحاديه جايگاه داران در اين زمينه مي پرسم كه پاسخ مي دهد؛ پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي متاسفانه مصداق مرغ و شترمرغ است. به او مي گوييد مرغي؟ مي گويد نه من شترم بار مي برم. مي گوييد بيا بار ببر. مي گويد من نمي برم. من مرغم. داستان اتحاديه جايگاه داران بنزين با پخش فرآورده هاي نفتي اينگونه است. پخش حرف اول و آخر را مي زند و حاضر نيست اختيارات خود را با كساني كه كننده كار هستند، تقسيم كند و در چارچوب مشورت حتي نظرات آنها را جويا شود و نظرات خود را چه غلط و چه درست اعمال مي كند. شما نگاه كنيد در كميسيون تبصره 13 نه ما هستيم و نه نماينده جايگاه داران، يعني پخش و ديگر سازمان ها و وزارتخانه ها و... هستند و تصميم گيري مي كنند ولي ما به عنوان يك عامل اصلي كه مي توانيم در جلوگيري از خيلي از تصميمات غلط راهگشا باشيم متاسفانه حضور نداريم. پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي هم متاسفانه عادت نكرده قبل از آمدن آقاي نعمت زاده تعاملي با مجموعه جايگاه داران داشته باشد. گاهي اوقات درگيري ما اين است كه با تصميماتي كه آنها مي گيرند بايد بجنگيم و آن را به راه اصلي برگردانيم. تعامل مناسبي با پالايش و پخش نداشتيم.

آماده ايم پخش را بخريم

وضعيت فعلي مصرف سوخت در كشور و كمبود جايگاه و اتكا به جايگاه هاي سيار ترسيم كننده آينده مناسب براي كشور نيست. بيژن حاج محمدرضا در اين زمينه مي گويد؛ با وضع فعلي ناهنجاري زيادي خواهيم داشت. حل مشكلات كنوني ساخت پمپ بنزين يا جايگاه صد متري در كوچه پس كوچه ها نيست. مسوولان اقتصادي بايد به صورت بنگاه هاي اقتصادي به مساله نگاه و هر چه زودتر تغييرات بنيادي ايجاد كنند. در حال حاضر هزينه هاي كارگري و هزينه هاي ناشي از تعميرات تلمبه ها - خصوصاً ناشي از كار زياد - با درآمد فعلي مغايرت دارد. در اين زمينه اتحاديه جايگاه داران پيشنهاد خريد شركت پخش فرآورده هاي نفتي و اجاره انبار را مطرح كرد و در شرايط كنوني ما آمادگي خريد اين شركت را داريم. دولت نيز مي تواند به عنوان ناظر بر فعاليت ما نظارت كند. در اين صورت مي بينيد چقدر منافع مردم حفظ مي شود. او در مورد اينكه آيا تاكنون به اين پيشنهاد شما پاسخي داده شد، مي افزايد؛ جوابي داده نشد. چندين بار مكاتبه كرديم كه طبق اصل 44 قانون اساسي شركت پخش را به ما بفروشيد كه جوابي داده نشد.او مي افزايد؛ پيشنهاد ما اين است كه شركتي متشكل از جايگاه داران سراسر كشور تشكيل دهيم و سالانه 20 درصد به ظرفيت جايگاه ها اضافه كنيم. مهم تر اينكه شركت ملي پالايش و پخش فرآورده هاي نفتي ناظر بر فعاليت شركت ما باشد، تنگناها را پيدا و تخلفات را بررسي كند اما در حال حاضر اين شركت خودش ناظر خود است. حاج محمدرضا تصريح مي كند؛ اگر در حال حاضر واگذاري شركت پخش فرآورده هاي نفتي انجام نشود سه سال بعد تنها كسي مي تواند اقدام به خريد اين شركت كند كه حداقل يك ميليارد دلار پول داشته باشد كه اين پول در داخل كشور نيست و كسي كه اين پول را مي آورد با وابستگي مي آورد. يعني يك كار سياسي مي كند.

تاسف براي سازمان استاندارد

پس از سهميه بندي بنزين تخلفات از نوع بنزيني بسيار افزايش پيدا كرد. يكي از اين تخلفات مربوط به مخلوط بودن آب يا هوا با بنزين است كه محمدرضا نعمت زاده آن را تاييد كرد و از جريمه جايگاه داران متخلف خبر داد اما رئيس اتحاديه جايگاه داران مخلوط كردن آب با بنزين را عقلاني نمي پندارد. او مي گويد؛ تا قبل از اينكه پوز هوشمند متصل شود امكان كم فروشي در جايگاه ها وجود داشت اما با آمدن كارت هوشمند مديريت عرضه در اختيار جايگاه داران نيست. بنابراين اينكه ما به تلمبه براي كاهش سوختگيري دست بزنيم وجود ندارد مطلبي كه وجود دارد و جاي تاسف دارد از آقايان سازمان استاندارد است. ما جواب اين سازمان را هم داديم ولي متاسفانه روزنامه ها چاپ نكردند. چرا حرف بي پايه يي مي زنيد و اذهان مردم را مشوش مي كنيد. مي دانيد فرآورده هاي نفتي با آب قابل امتزاج نيست و حتي گازوئيل را هم نمي توان در بنزين مخلوط كرد، لذا اينكه نفت يا آب وارد مخزن كنيم با هم مخلوط نمي شود. حتي اگر مخزن را با يك وسيله به هم بزنيد تشكيل امولسيون مي كند و از اولين خروجي لوله ها مي رود در ماشين تخليه مي شود. اينكه مي گويند گاز وارد مي كنيم اصلاً امكان ندارد. ما اصلاً كجا گاز داريم كه هوا به مخزن وارد كنيم. دوم اينكه هواي داخل مخزن مملو از گاز بنزين است. اگر ما گاز ديگري را بخواهيم به زور وارد يك مخزن كنيم برخورد دو تا گاز و اكسيژن هوا ايجاد جرقه مي كند و خطر انفجار وجود دارد، پس اين هم امكان ندارد. مردم عادي ما هم اين حرف ها را باور مي كنند.

او در مورد اينكه در شمال كشور به علت بارندگي ها آب داخل مخزن بنزين شد و مشكلاتي را براي دارندگان خودرو پديد آورد، مي گويد؛ اين مشكل ممكن است پيش بيايد اما اينكه ما آب را با بنزين قاطي كنيم و تحويل مشتري دهيم غيرممكن است چون هر ماشيني كه از اين فرآورده استفاده كند، همان جا دود مي كند و متوقف مي شود و اگر آب با بنزين مخلوط شود خودرو اصلاً روشن نمي شود.

حاج محمدرضا در پاسخ به اين سوال كه آيا سازمان استاندارد جواب شما را پذيرفت، تصريح مي كند؛ بله و حرفش را مبني بر مخلوط آب و بنزين پس گرفت.

الگوي ساخت پالايشگاه ايران قديمي است

بيژن حاج محمدرضا در زمينه تحريم هاي غرب عليه ايران اين گونه توضيح مي دهد؛ تحريم از نظر تامين قطعات و تلمبه جايگاه ها را با مشكل مواجه كرد. تلمبه كشورهاي چين يا كره كه در حال حاضر وارد كشور مي شود قابل مقايسه با تلمبه هاي نو ژاپني يا اروپايي نيست.

او همچنين مي گويد؛ متاسفانه در حال حاضر كشورهاي پيشرفته الگوي ساخت پالايشگاه به شيوه جديد را در اختيار ايران قرار نمي دهند. اگر چه ايران خود نيز به دنبال الگوبرداري از پالايشگاه هاي روز دنيا نمي رود در حال حاضر تمام پالايشگاه هاي ساخته شده در ايران از پالايشگاه آبادان كه سيستم آن منسوخ شده الگوبرداري مي كنند. بر همين اساس از صد ليتر نفت خام كه در اختيار پالايشگاه ها قرار مي گيرد، تنها 16 تا 20 ليتر بنزين استخراج مي شود و مابقي به فرآورده هاي سنگين تر مانند گازوئيل، نفت سفيد، مازوت، نفت كوره و... تبديل مي شود. بدين ترتيب پالايشگاه هاي موجود بيشتر از 40 ميليون ليتر در روز نمي توانند توليد كنند تا ايران 50 درصد به واردات مستمر و مرتب نياز داشته باشد. او مي افزايد؛ در حال حاضر ژاپن از هر صد ليتر نفت خام 63 ليتر بنزين تهيه مي كند.كشوري مثل ژاپن و ايتاليا نفت خام را از ايران مي خرند و به بنزين تبديل مي كنند و مجدداً با قيمت گران تر به ايران مي فروشند حتي قطر نيز در حال حاضر فروشنده بنزين به ايران است. حاج محمدرضا در پاسخ به اين سوال كه به گفته معاون وزير نفت و شخص وزير نفت توليد بنزين بيش از 40 ميليون ليتر در روز است مي گويد قطعاً 37 تا 38 ميليون ليتر است. پالايشگاه هاي جديد نيز كه قرار است ساخته شود پنج سال آينده وارد مدار توليد مي شود (با همان الگوي پالايشگاه آبادان ساخته مي شوند). او تصريح مي كند؛ در امريكا از هم اكنون جايزه 300 ميليون دلاري براي جايگزين كردن بنزين با قدرت فعلي اتومبيل تعيين شده است. آنها در حال حاضر براي تحقيقات 50 سال آينده هزينه مي كنند در حالي كه ما اينقدر پيش مي رويم تا نفت به پايان برسد. آن وقت چراغ نفتي دست مان مي گيريم تا جايگزين مناسب پيدا كنيم. تا بوده همين بوده.
پنجشنبه 9 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سياست روز]

[مشاهده در: www.siasatrooz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 92]