دانش - تنظيم فشار خون با گاز بوگندو

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: دانش - تنظيم فشار خون با گاز بوگندو

دانش - تنظيم فشار خون با گاز بوگندو

طاهره رنجبر :هركس كه دماغش اندكي هم كار مي‌كند، مي‌داند كه تخم‌مرغ گنديده چه بوي ناخوشايندي دارد. اين بو در واقع بوي سولفيد هيدروژن است؛ همان گازي كه باكتري‌هاي ساكن راست روده انسان توليد مي‌كنند. اكنون اما، دانشمندان يك تيم بين‌المللي كشف كرده‌اند كه سلول‌هاي درون رگ‌هاي خوني موش‌ها - و نيز آدم‌ها، ترديدي در اين نيست- به طور طبيعي اين ماده گازي را مي‌سازند و جالب‌تر اينكه اين گاز بوگندو فشار خون را كنترل مي‌كند. اين پژوهشگران كه دانشمندان دانشگاه جانز هاپكينز هم جزوشان هستند، متوجه شدند كه سولفيد هيدروژن يا H2S در لايه پوششي و نازك رگ‌هاي خوني توليد مي‌شود و در مقاله‌شان در ژورنال ساينس گزارش داده‌اند كه H2S، فشار خون را با شل كردن رگ‌هاي خوني تنظيم مي‌كند. اين جديدترين عضو خانواده «ميانجي‌هاي گازي» (Gasotransmiter)، مولكول‌هاي پيام‌بري هستند كه در عمل، البته نه در شكل، شبيه سينگنال‌هاي شيميايي مانند اكسيدنيتريك، دو‌پامين و استيل كولين‌اند كه پيام‌هاي بين‌سلول‌هاي عصبي را منتقل مي‌كنند و فعاليت‌هاي ذهن- مغز را به راه مي‌اندازند يا متوقف مي‌كنند. سليمان اشنايدر (S.H.Snyder)، عصب‌شناس جانز هاپكينز، پزشك و از نويسندگان اين مقاله، مي‌گويد: «اكنون كه به نقش سولفيد هيدروژن در تنظيم فشار خون پي برده‌ايم، شايد بتوان درمان‌هاي دارويي جديدي را طراحي كرد كه به‌عنوان جايگزيني براي روش‌هاي فعلي درمان پرفشاري، توليد H2S را افزايش دهند. اين پژوهشگران براي پيش بردن پژوهش‌هاي‌شان از موش‌هايي استفاده كردند كه ژن توليد آنزيم CSE در آنها تخريب شده بود. CSE از مدت‌ها پيش مسوول توليد H2S پنداشته مي‌شد. پژوهشگران ابتدا سطح سولفيد هيدروژن را در بافت‌هاي مختلف بدن موش‌هايي كه CSEشان تخريب شده بود، اندازه گرفتند و آنها را با موش‌هاي معمولي مقايسه كردند. آنها متوجه شدند كه مقدار اين گاز در سيستم قلبي عروقي موش‌هاي تغييريافته به شدت كاهش يافته است. اين موش‌ها توسط دكتر ريووانگ از دانشگاه Lakehead، اونتاريو و دكتر لينگ‌يون وو از دانشگاه Saskatchewan، كانادا، مهندسي ژنتيك شدند. در عوض، موش‌هاي معمولي سطوح بالاتري از H2S داشتند و اين مدرك واضحي است كه نشان مي‌دهد سولفيد هيدروژن به‌طور طبيعي با كمك CSE در بافت‌هاي بدن پستانداران ساخته مي‌شود.

سپس دانشمندان فشارسنج‌هاي بسيار كوچكي را به دم اين موش‌ها بستند و فشار خون‌شان را اندازه گرفتند كه با توجه به پيك 20درصدي نمودارها، با پرفشاري شديد در انسان قابل قياس بود و سرانجام نحوه واكنش رگ‌هاي خوني موش‌هاي دست‌كاري شده را نسبت به ميانجي عصبي شيميايي متاكولين، كه باعث شل شدن رگ‌هاي خوني نرمال مي‌شود، مورد آزمايش قرار دادند.
رگ‌هاي خوني موش‌هاي تغيير يافته تقريبا به هيچ وجه شل نمي‌شدند و اين نشان مي‌دهد كه سولفيد هيدروژن عامل اصلي شل شدن رگ‌هاست.
از آنجا كه ميانجي‌هاي گازي در پستانداران بسيار نهفته‌اند، تصور مي‌شود كه يافته‌هاي اين پژوهش مي‌تواند كاربردهاي گسترده‌اي در فيزيولوژي و درمان بيماري‌هاي انسان داشته باشد.
اشنايدر مي‌گويد: «اگر شل شدن رگ‌هاي خوني را ملاك قرار دهيم، به‌نظر مي‌رسد كه سولفيد هيدروژن از اهميتي همپاي اكسيد نيتريك برخوردار باشد.» اكسيد نيتريك، نخستين ميانجي گازي است كه دو دهه پيش نقش آن در تنظيم فشار خون كشف شد. وانگ، نويسنده اصلي مقاله، مي‌گويد صرف اينكه هر دوي اين مولكول‌‌هاي گازي عملكرد مشابهي دارند به اين معني نيست كه مازاد بر احتياج‌اند. «طبيعت گام‌به‌گام بر پيچيدگي افزوده تا كنترل بهتر و محكم‌تري را براي عملكرد اعضاي بدن فراهم آورد و در اين مورد روي كنترل فشار خون دست گذاشته است.»
اشنايدر، از صاحب‌نظران اكسيد نيتريك (NO) است و آزمايشگاه وي در 1990 كشف كرد آنزيمي كه توليد NO را به راه مي‌اندازد توسط يك مكانيسم پروتئيني موسوم به كلسيم- كالمودولين فعال مي‌شود. او مي‌گويد كه بررسي پيام‌برهاي گازي احتمالا كار بسيار پيچيده و بغرنجي است. «وقتي يك رشته عصبي تحريك مي‌شود، مقدار كمي ميانجي عصبي از خود رها مي‌كند. اما دوباره كه برانگيخته شد، اين‌بار بسيار به سرعت و مقدار بيشتر ميانجي عصبي آزاد مي‌كند.
ميانجي‌هاي عصبي هميشه به شكل اندوخته وجود دارند و در حوضچه‌هاي ذخيره‌اي به نام وزيكول‌ها آماده‌اند. اما گازها را كه نمي‌توان انبار كرد؛ آنها منتشر مي‌شوند. بنابراين هر وقت تحريك عصبي رخ مي‌دهد، آنزيم هم بايد براي ساخت اين ميانجي‌هاي گازي فعال شود.» اگرچه CSE، آنزيمي كه سولفيد هيدروژن را فعال مي‌كند، بيش از نيم قرن پيش توصيف شده بود، اما اين پژوهش جديد براي نخسين‌بار نشان داد كه اين آنزيم به همان روش آنزيم سازنده اكسيد نيتريك فعال مي‌شود و بنابراين ثابت كرد كه سولفيد هيدروژن چگونه فشار خون را با شل كردن رگ‌هاي خوني تنظيم مي‌كند. وانگ مي‌گويد «برآورد اهميت زيست‌شناختي سولفيد هيدروژن يا نقش آن در فشار خون بالا و نيز انواع ديابت و بيماري‌هاي تحليل برنده اعصاب، دشوار است. در واقع بيشتر بيماري‌هاي انساني احتمالا تا اندازه‌اي با ميانجي‌هاي گازي سر و كار دارند.» اين پژوهش با پشتيباني سرويس بهداشت عمومي ايالات متحده و انستيتوي كانادايي پژوهش‌هاي مربوط به تندرستي و كمك هزينه دانشمندان پژوهشي انجام شد.
Science Daily,Oct,24,2008
پنجشنبه 9 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 102]